Tranh cãi quanh bài thơ 'Tiếng hạt nảy mầm'

Những câu như "Cánh sẻ vụt qua song/ Hót nắng vàng ánh ỏi'' trong bài ''Tiếng hạt nảy mầm'' của nhà thơ Tô Hà bị cho là khó hiểu.

Hôm 3/10, bài thơ được chia sẻ trong một fanpage về giáo dục gần 300.000 lượt theo dõi cùng dòng chú thích: "Thơ thế này cũng đưa vào sách giáo khoa cho học sinh là sao?". Bài đăng ghi nhận hơn 5,8 nghìn lượt phản hồi, trong đó nhiều bậc cha mẹ cho rằng tác phẩm gây khó hiểu trong cách dùng từ, gieo vần.

Tài khoản Hạnh Phạm cho biết: "Đã là thơ thì vần điệu dễ hiểu, mà sách ghi bài thơ vừa lủng củng vừa khó hiểu". Độc giả Minh Huyền nói con mình không thể học thuộc tác phẩm vì cách gieo vần khó nhớ, như: "Cánh sẻ vụt qua song/ Hót nắng vàng ánh ỏi/ Các bé vẫn lặng chăm/ Nhìn theo cô mấp máy".

Bài ''Tiếng hạt nảy mầm'' được in trong sách Tiếng Việt 5 - Kết nối tri thức với cuộc sống. Ảnh: Trang Umbalena

* Bài thơ "Tiếng hạt nảy mầm"

Tác phẩm thuộc tập Hương cỏ mặt trời (1978) của nhà thơ Tô Hà. Ông mô tả một lớp học của trẻ khiếm thính, trong đó âm thanh mà các em có thể "nghe" chỉ là ký hiệu từ bàn tay cô giáo: "Đôi tay cô cụp mở/ Báo tưng bừng thanh âm". Với những học sinh ấy, đó là loạt âm thanh sống động, "Là tiếng hạt nảy mầm/ Tiếng lá động trong vườn/ Tiếng sớm mai mẹ gọi''. Không chỉ vậy, cô giáo còn gợi mở trước mắt học sinh một thế giới muôn vẻ, có "Tiếng cuộc đời sâu vợi/ Con tàu biển buông neo/ Ngôi sao mọc rừng chiều/ Vó ngựa ran vách đá".

Từ đó, tác giả tôn vinh, tri ân những nỗ lực của giáo viên trong việc mang tri thức tới cho trẻ khuyết tật: ''Bao nghĩ suy vất vả/ Trong mắt người lo toan/ Để từng âm có nghĩa/ Bật lên từ môi em".

Bên cạnh ý kiến chê, nhiều người cho rằng bài thơ ý nghĩa, chỉ có vài từ mới mẻ, đòi hỏi khả năng liên tưởng của học sinh. "Đây là một sáng tác hay nhưng dành cho các em nhỏ thì không dễ tiếp thu, cần giáo viên phải gợi mở tốt", tài khoản Phạm Duyến nhận định. Đồng tình với độc giả, Nguyễn Thúy Quỳnh viết: "Tác giả đã rất sáng tạo khi khai thác sự đối lập giữa bên ngoài đầy âm thanh sống động của cuộc sống với thế giới im lặng tuyệt đối trong phòng học của những em nhỏ khuyết tật. Từ đó thấy được cố gắng của các em và cô giáo trên hành trình vượt qua số phận, đến với đời sống muôn màu ngoài căn phòng. Đó là hành trình đáng quý, đáng trân trọng".

Nhà văn Nguyễn Thị Việt Hà cho biết đau lòng khi đọc những bình luận không tích cực về bài thơ. Theo chị, sáng tác của nhà thơ Tô Hà giàu nhạc điệu, hình ảnh sống động, dễ hiểu, cách dùng từ đắt, chọn lọc. Với từ "ánh ỏi'' mà nhiều người thắc mắc, cho rằng nên dùng ''óng ả'', chị lý giải: ''Ánh ỏi là ngân vang, vút cao. Tiếng chim sao có thể 'óng ả' được''. Qua câu chuyện mà tác giả truyền tải, nhà văn nhận định: ''Trẻ khi được học tác phẩm này sẽ hiểu và thông cảm hơn với các em khiếm thính''.