Những việc người trẻ cần làm để phòng ngừa ung thư sớm

Ung thư khởi phát sớm được định nghĩa là các trường hợp ung thư được chẩn đoán ở những người dưới 50 tuổi.

Ngày càng nhiều người trẻ mắc ung thư - Ảnh: National Foundation for Cancer Research

Ung thư khởi phát sớm được định nghĩa là các trường hợp ung thư được chẩn đoán ở những người dưới 50 tuổi. Tình trạng này đang tăng trên toàn cầu ở mức đáng kinh ngạc là 79%.

Tại sao ngày càng nhiều người trẻ mắc ung thư?

Tại Hoa Kỳ, Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ báo cáo nhân khẩu học của bệnh nhân ung thư đang ngày càng chuyển từ người già sang người trung niên. Trong khi những người trưởng thành trên 50 tuổi có tỉ lệ mắc bệnh ung thư giảm, thì lại có sự gia tăng đáng chú ý ở những người dưới 50 tuổi.

Tiến sĩ Leana Wen, bác sĩ cấp cứu và phó giáo sư phụ trợ tại Đại học George Washington, cho biết theo một nghiên cứu năm 2023 trên tạp chí BMJ Oncology, các loại ung thư khởi phát sớm, gây ra gánh nặng và số người tử vong cao nhất trên toàn cầu là ung thư vú; ung thư khí quản, phế quản và phổi; ung thư dạ dày và đại trực tràng.

Có một vài giả thuyết lý giải vì sao số ca ung thư gia tăng ở người dưới 50 tuổi. Một số nhà nghiên cứu chỉ ra rằng tỉ lệ béo phì ngày càng tăng trong vài thập kỷ qua có liên quan đến nguy cơ mắc bệnh ung thư khởi phát sớm.

Bên cạnh đó, sự thay đổi trong thói quen ăn kiêng, đặc biệt là tăng tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến và lối sống ít vận động cũng có liên quan đến tỉ lệ ung thư cao hơn. Có suy đoán rằng các yếu tố môi trường cũng tác động, chẳng hạn như chất gây ung thư được thải vào không khí, nước và nguồn cung cấp thực phẩm.

Cần chủ động tầm soát và phòng ngừa

Tiến sĩ Wen khuyên những người có nguy cơ mắc ung thư trung bình cần lưu ý khám sức khỏe tổng quát thường xuyên và tầm soát ung thư. Ví dụ, nếu một phụ nữ có chị gái, mẹ hoặc người thân cấp 1 khác mắc bệnh ung thư vú, bản thân họ có nguy cơ mắc ung thư vú cao gấp đôi.

Điều quan trọng là mọi người phải biết lịch sử gia đình mình, giúp phòng khám làm các bước bổ sung tiếp theo, chẳng hạn như xét nghiệm di truyền. Nhóm này thường phải làm các xét nghiệm sàng lọc ở độ tuổi sớm hơn.

Tiến sĩ Wen khuyên bạn nên nói chuyện với bác sĩ về việc kiểm tra ung thư, và chỉ chụp phim khi được khuyến nghị.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, cứ 3 người đủ điều kiện sàng lọc ung thư ruột kết thì có một người chưa bao giờ trải qua bất kỳ cuộc kiểm tra sàng lọc nào. Và theo một số cuộc khảo sát, có tới 59% phụ nữ từ bỏ việc chụp X-quang tuyến vú hằng năm.

Mọi người có thể bỏ qua các bài kiểm tra này vì một số lý do. Họ có thể bận rộn với công việc, hoặc nghĩ rằng chi phí khám sàng lọc là quá cao. Nhiều người cũng có thể nghĩ rằng họ không cần những xét nghiệm này vì còn trẻ, khỏe mạnh và cảm thấy ổn.

Tuy nhiên, nhiều bệnh ung thư không có triệu chứng ở giai đoạn đầu. Đó là lý do tại sao việc sàng lọc là cần thiết. Sàng lọc giúp phát hiện những bệnh ung thư này trước khi chúng nặng hơn và di căn.

Nữ tiến sĩ cũng nhấn mạnh, điều quan trọng nhất là mỗi người phải tự đánh giá được rủi ro của mình. Họ phải biết được tiền sử gia đình, liệu họ có mắc các bệnh lý nào không, hoặc có yếu tố lối sống nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư khởi phát sớm hay không.

Ngoài ra, cần lưu ý đến tất cả các yếu tố về lối sống, bao gồm hút thuốc, uống rượu, thói quen ăn kiêng và hoạt động thể chất khi gặp bác sĩ. Một số bác sĩ có thể không hỏi đầy đủ. Chính bạn cũng cần có trách nhiệm và chủ động với sức khỏe của mình thay vì chờ đợi bất kỳ ai.

Cô cũng nhấn mạnh việc hút thuốc và uống nhiều rượu là những yếu tố nguy cơ chính. Vì vậy, người trẻ cần bỏ hút thuốc và giảm uống rượu, tập thể dục hằng ngày, giảm ăn thực phẩm đã qua chế biến. Những thay đổi trong lối sống này không chỉ làm giảm nguy cơ ung thư, mà còn giảm khả năng mắc bệnh tim và tử vong sớm.