Mất thị lực - biến chứng âm thầm do tiểu đường

Bệnh tiểu đường ảnh hưởng đến thị lực âm thầm, triệu chứng không rõ ràng như nhìn mờ, lượn sóng, lóe sáng, thường phát hiện khi tình trạng nặng.

Ngày 22/7, BS.CKI Võ Trần Nguyên Duy, khoa Nội tiết - Đái tháo đường, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thông tin trên, thêm rằng trung bình cứ 2.000 người bệnh tiểu đường khám tại bệnh viện này có khoảng 200 người bị biến chứng võng mạc, nhiều trường hợp nguy cơ mất thị lực vĩnh viễn.

Bệnh võng mạc tiểu đường là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây mất thị lực. Bộ Y tế ghi nhận khoảng 7 triệu người Việt mắc bệnh tiểu đường. Hơn 55% người tiểu đường gặp biến chứng, trong đó 39,5% biến chứng về mắt và thần kinh, 34% biến chứng tim mạch, 24% biến chứng thận.

Bác sĩ Duy giải thích đường huyết tăng cao thời gian dài không được quản lý tốt gây biến chứng lên mạch máu lớn và mạch máu nhỏ. "Biến chứng mạch máu nhỏ ở người bệnh tiểu đường là nguyên nhân chính dẫn đến bệnh võng mạc tiểu đường", bác sĩ Duy nói. Các mạch máu nhỏ ở võng mạc tổn thương, rò rỉ, khiến vùng đáy mắt hình thành các mạch máu mới nhỏ, mỏng manh, dễ vỡ, gây xuất tiết, xuất huyết, tổn thương đến nhiều cơ quan trong mắt. Nguy cơ này cao hơn ở người tiểu đường kèm cholesterol cao, tăng huyết áp...

Theo bác sĩ Duy, biểu hiện biến chứng bệnh võng mạc tiểu đường diễn ra âm thầm, khó nhận biết ở giai đoạn đầu. Người bệnh chủ yếu phát hiện biến chứng mắt ở giai đoạn nặng, có nguy cơ mù lòa cao. Phần lớn người bệnh tiểu đường không biết mình có vấn đề về mắt, chỉ khi được tầm soát biến chứng mới được phát hiện.

Bác sĩ Tùng chụp đáy mắt tầm soát biến chứng bệnh võng mạc tiểu đường. Ảnh: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Đơn cử chị Yến, 30 tuổi, khám sức khỏe sinh sản tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM để thực hiện thụ tinh nhân tạo. Do đường huyết của chị cao, bác sĩ chỉ định khám tại khoa Nội tiết - Đái tháo đường. Chị có tiền sử tiểu đường type 1 hơn 20 năm, nghĩ mắt mờ do cận thị. Kết quả chụp đáy mắt huỳnh quang cho thấy chị mắc bệnh võng mạc tăng sinh do tiểu đường, nguy cơ mất thị lực. Chị phải hoãn kế hoạch mang thai để tránh mất thị lực, do mang thai khiến tình trạng bệnh khó kiểm soát hơn.

Tương tự, ông Lý, 64 tuổi và bà Liên, 39 tuổi, mờ mắt, đi khám sức khỏe định kỳ phát hiện võng mạc tiểu đường tăng sinh. Hai người bệnh phát hiện kịp thời biến chứng nên được điều trị tránh nguy cơ mù.

Bác sĩ Duy giải thích cơ chế gây ra biến chứng tiểu đường cho người bệnh. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Tùy tình trạng võng mạc tiểu đường, bác sĩ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Mục đích nhằm khắc phục các triệu chứng, giảm diễn tiến, bảo vệ thị lực cho người bệnh. Bệnh võng mạc tiểu đường giai đoạn nặng có các triệu chứng như tầm nhìn mờ hoặc lượn sóng, thường xuyên thay đổi, khả năng nhận diện màu sắc kém, xuất hiện đốm đen, ánh sáng hay lóe sáng, vùng tối hoặc mất thị lực.

Bệnh không được phát hiện và điều trị sớm diễn tiến thành các biến chứng nặng như tổn thương tại hoàng điểm làm hình ảnh mắt thu được méo mó, thiếu máu hoàng điểm gây mất thị lực trung tâm. Người bệnh có thể bị tăng sinh tân mạch gây xuất huyết dịch kính, bong võng mạc co kéo, tăng nhãn áp tân mạch gây mất thị lực vĩnh viễn.

Để phòng ngừa bệnh võng mạc tiểu đường, bác sĩ Duy khuyến cáo kiểm soát đường huyết tốt, chỉ số đường huyết trung bình mỗi ba tháng (HbA1c) dưới 7%, đường huyết trước ăn 80-130 mg/dl, đường huyết sau ăn 1-2 giờ nhỏ hơn 180 mg/dl. Đồng thời kết hợp điều trị các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu. Khi phát hiện võng mạc tiểu đường, người bệnh nên đến bác sĩ chuyên khoa Mắt khám mỗi ba tháng một lần.

Đinh Tiên

*Tên người bệnh đã được thay đổi