Drone giúp Ukraine đảo chiều thế trận?

Đội quân drone của Ukraine hiện đã mở rộng sang hướng các drone trên mặt nước (USV), trên bộ (UGV) và cả trong lòng biển (UUV).

Cấu tạo xuồng không người lái (USV) Nguồn: Reuters - Dữ liệu: NGỌC ĐỨC

Việc Ukraine gia tăng lực lượng lên đến 150.000 quân nhằm thực hiện ba mũi tiến công tổng lực đã đạt được chiến quả đáng kể, sau khi quân đội nước này tuyên bố đột phá thành công tuyến phòng thủ của Nga ở một số khu vực vào ngày 4-8.

Tuy nhiên, trong khi phía Ukraine đang tập trung mũi nhọn chủ lực vào mặt trận phía nam còn phía Nga có xu hướng muốn thu hút các nguồn lực của Ukraine đến khu vực phía đông, thì việc tung ra đội quân các thiết bị bay không người lái (drone) đã kịp thời tạo nên các mũi tiến công vu hồi giúp hỗ trợ hiệu quả và làm giảm khả năng phân tán lực lượng của Ukraine trong giai đoạn 2 của đợt tổng phản công mùa hè.

Tung drone ở bốn hướng

Đội quân drone này không chỉ bao gồm drone hoạt động trên không (UAV) mà hiện đã mở rộng sang hướng các drone trên mặt nước (USV), trên bộ (UGV) và cả trong lòng biển (UUV).

Các thiết bị không người lái lúc này đang trở thành một lực lượng quan trọng phát huy được đúng các thế mạnh công nghệ của Ukraine - quốc gia quê hương của Tổ hợp Khoa học/Công nghệ Antonov (nhà sản xuất máy bay lớn nhất thế giới) và Motor Sich (nhà sản xuất động cơ phản lực nổi tiếng).

Thứ nhất, đội quân drone là bước đệm giúp Ukraine phá thế phong tỏa vùng trời và vùng biển của Nga. Trong bối cảnh quân đội Nga đang nắm giữ lợi thế tuyệt đối về không quân và hải quân so với phía Ukraine, sự xuất hiện của các đợt tấn công UAV từ phía Ukraine vào các vùng lãnh thổ Nga từ tháng 5-2023 đã thách thức đáng kể lợi thế làm chủ vùng trời của quân đội Nga.

Đến đầu tháng 8 năm nay, sau sự kiện phía Ukraine xác nhận dùng xuồng không người lái chứa 450kg thuốc nổ TNT tấn công vào tàu chở dầu của Nga đã đe dọa khả năng phong tỏa Biển Đen và biển Azov mà hải quân Nga đang tiến hành.

Tuyên bố mang tính cảnh báo của Cơ quan Thủy văn quốc gia Ukraine sau đó đến sáu cảng của Nga ở Biển Đen nằm trong "khu vực có nguy cơ chiến tranh" cũng chính là một thông điệp minh chứng rõ ràng cho xu hướng này.

Thứ hai, đội quân drone giúp Ukraine giảm phụ thuộc vào sự viện trợ của đồng minh. Mục tiêu chiến lược này dễ dàng đạt được vì đội quân drone không chỉ có giá cả rẻ hơn rất nhiều so với các nhóm khí tài hiện đại công nghệ cao, mà còn được Chính phủ Ukraine âm thầm phát triển năng lực sản xuất với sự hỗ trợ nguồn vốn từ rất nhiều các nhóm tư nhân chuyên về công nghệ.

Với sự hỗ trợ của Chính phủ Ukraine, hiện không chỉ có hơn 80 nhà sản xuất UAV có trụ sở ở Ukraine mà các nhóm tư nhân cũng đã đào tạo 10.000 phi công máy bay không người lái trong năm qua và hiện có kế hoạch đào tạo thêm 10.000 người trong sáu tháng cuối năm nay.

Với các drone sản xuất tại nước mình, quân đội Ukraine có quyền quyết định rộng hơn đối với các mục tiêu tấn công vào nhóm lãnh thổ đang do phía Nga kiểm soát thay vì bị động trước áp lực không được sử dụng vũ khí viện trợ để tấn công vào Nga.

Cuộc tấn công bằng các UAV và USV vừa qua vào bến cảng Sevastopol và cây cầu đường bộ Kerch làm nổi bật sự thay đổi trong chiến tranh trên biển, tính dễ bị tổn thương của bán đảo Crimea là minh chứng quan trọng cho thấy Ukraine đã tự do hơn trong quyết định leo thang chiến sự của họ.

Phát huy hiệu quả

Thứ nhất, cuộc tấn công vào các biểu tượng thương mại - tài chính của Nga đã đẩy Nga sang thế bị động. Cuộc tấn công tòa nhà thương mại IQ-Quarter tại thủ đô Matxcơva không chỉ cho thấy khả năng chọc thủng hệ thống phòng không của Nga bằng UAV rẻ tiền của Ukraine, mà còn tạo nên viễn cảnh tê liệt cục bộ các hoạt động vận tải hàng không cũng như hệ thống tài chính của Nga khi chiến sự leo thang và phía Ukraine có mục tiêu gia tăng cường độ tấn công UAV vào các vùng lãnh thổ phía bắc của Nga.

Thứ hai, Ukraine tạo kịch bản "phong tỏa ngược" đối với khu vực Biển Đen đang do Nga kiểm soát. Với thế mạnh hải quân và việc rút khỏi Thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen nhằm phong tỏa vùng biển này theo định hướng của Nga, sự xuất hiện các USV tấn công kamikaze (USV) với số lượng lớn sẽ không chỉ làm suy giảm ưu thế hải quân của Nga mà còn hướng đến phong tỏa sự tiếp cận các cảng biển do Nga kiểm soát từ các tàu vận chuyển thương mại ở các nước trung lập.

Tuyến hàng hải Biển Đen và biển Azov vì vậy sẽ liên tục phải đối mặt với các cuộc tấn công không báo trước khiến cho vị thế của phía Ukraine được nâng cao hơn trên bàn đàm phán. Giám đốc Lực lượng an ninh Ukraine (SBU) Vasyl Malyuk từng tuyên bố: "Nếu người Nga muốn các vụ nổ chấm dứt, họ nên sử dụng lựa chọn duy nhất cho việc này - rời khỏi lãnh hải Ukraine".

Do đó, sự xuất hiện của các vụ tấn công bằng USV đã hỗ trợ hiệu quả cho nền tảng UAV kamikaze mà phía Ukraine đã triển khai tăng cường theo các định hướng tấn công vu hồi vào những vùng lãnh thổ hiện đang do Nga kiểm soát.

Không chỉ dừng lại ở đó, các tác động dư luận và khả năng phá thế phong tỏa không phận và hải phận của Nga cũng đang được đội quân drone của Ukraine phát huy hiệu quả, góp phần khắc chế điểm yếu của Ukraine và thúc đẩy các sơ hở trong mạng lưới phòng tuyến của Nga.