5 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Huế

Nhã nhạc cung đình, nghề dệt Dèng của dân tộc Tà Ôi là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia có nguồn gốc từ vùng cố đô.

Nhã nhạc cung đình Huế là kiệt tác đầu tiên tại Việt Nam được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể và truyền khẩu của nhân loại vào năm 2003. Ảnh: Thế giới Di sản Nguồn gốc của nhã nhạc từ thế kỷ 13 nhưng chỉ phát triển, đạt độ điêu luyện dưới triều Nguyễn (1802-1945), thường được trình diễn trong các dịp đại lễ của triều đình, cúng tế thần linh, lễ đăng quang, lễ tang của vua và hoàng hậu, đón tiếp sứ thần. Các bậc vương thần, nhà quyền quý dưới thời Nguyễn cũng thường tổ chức những buổi nhã nhạc để thưởng thức. Từ đó, âm nhạc này gắn liền cung đình Huế, phát triển theo mô thức quy phạm. Ngày nay, dưới các hình thức như dàn nhạc, ca chương, vũ khúc, nhã nhạc cung đình Huế được diễn xướng trong lễ hội dân gian, Phật giáo, nghi thức ngoại giao, phục vụ khách du lịch, dân địa phương vào lễ, Tết.

Nghệ nhân biểu diễn ca Huế trên sông Hương. Ảnh: Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Năm 2015, ca Huế trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế đang làm hồ sơ trình UNESCO để được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Theo các tư liệu, ca Huế hình thành vào khoảng thế kỷ 17, có một hệ thống bài bản phong phú, gồm 60 tác phẩm thanh nhạc, khí nhạc theo điệu Bắc và điệu Nam. Điệu Bắc là những lời ca trang trọng, vui tươi còn điệu Nam sâu lắng, da diết. Ngoài hai điệu chính, ca Huế còn có hơi nhạc như Ai, Thương, Thiền, Xuân, nhằm diễn tả các sắc thái tình cảm. Trước đây, loại hình ca múa này là thú chơi tao nhã của hoàng thân quốc thích, gia đình quan lại ở Huế, nay đã được bình dân hóa, phục vụ mọi du khách. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch nhận định ca Huế có giá trị cao về nghệ thuật, tư tưởng thẩm mỹ, giáo dục, góp phần hình thành tính cách con người cố đô.

Phương Linh