Xác tàu đắm cổ nhất thế giới nguyên vẹn dưới biển sâu

Robot lặn của công ty Energean tìm thấy xác tàu từ thời Đồ Đồng được bảo quản hoàn hảo ở độ sâu 1.800 m dưới mặt biển Địa Trung Hải.

Vò hai quai thu thập từ xác tàu. Ảnh: IAA

Một hoạt động khoan định kỳ của Energean, công ty khí tự nhiên ở vùng ven biển phía bắc Israel, phát hiện một xác tàu 3.300 năm nằm ở độ sâu 1.800 m bên dưới bề mặt Địa Trung Hải, Interesting Engineering hôm 21/6 đưa tin. Cơ quan Cổ vật Israel (IAA) thông báo đây là xác tàu đắm cổ nhất dưới biển sâu. Phát hiện cũng đánh dấu một trong những ví dụ lâu đời nhất về lưu thông xa bờ và thách thức các giả định trước đây về năng lực hàng hải ở thời cổ đại.

Tầm quan trọng của phát hiện không chỉ nằm ở niên đại mà cả vị trí tìm thấy xác tàu. Theo Jacob Sharvit, giám đốc khảo cổ hàng hải ở IAA, vị trí xa xôi của con tàu so với đất liền cho thấy thủy thủ cổ đại là những người dò đường tốt hơn chúng ta nghĩ. Trước phát hiện này, giới học giả cho rằng thủy thủ chủ yếu ở gần bờ vào cuối thời Đồ Đồng, nơi họ có thể nhìn thấy đất liền. Điều này cho phép họ đi lại giữa các cảng dựa vào điểm mốc mà họ thấy được.

Con tàu dài 12 - 14 m, bao quanh là nhiều vò hai quai cổ. Tàu chìm cách đường ven biển Ireland khoảng 90 km. Con tàu và hàng hóa bên trong được bảo quản cực tốt dưới biển sâu. Chúng được bảo vệ trước những cơn sóng và dòng hải lưu thường xuyên phá hủy tàu thuyền gần mặt nước.

Energean tìm thấy con tàu nhờ robot lặn. Công ty sử dụng thiết bị công nghệ cao gọi là phương tiện điều khiển từ xa (ROV), trang bị camera và đèn sáng để quan sát dưới vùng nước sâu tối tăm. Từ tàu trên mặt nước, ROV cẩn thận di chuyển quanh xác tàu đắm, quay video để cung cấp cho các nhà khảo cổ.

Năm ngoái, trong khi tiến hành khảo sát định kỳ, ROV gửi ảnh chụp một đống vò cho IAA. Những chiếc vò có niên đại cuối thời Đồ Đồng này đựng mật ong, dầu olive và nhựa cây, cung cấp bằng chứng quan trọng về hàng hóa mà tàu vận chuyển. ROV thu thập hai vò từ mỗi đầu của con tàu sử dụng cánh tay robot, cả hai đều chứa đầy bùn sình.

Thoe IAA, nhựa cây cũng được dùng ở Ai Cập cổ đại để bảo quản rượu, làm hương và vecni. IAA và Energean sẽ tiếp tục nghiên cứu xác tàu, bao gồm di dời và kiểm tra trầm tích trong vò trên tàu để tìm hiểu nhiều hơn về thông thường ở Địa Trung Hải thời xa xưa và phương pháp chạy tàu.

An Khang (Theo Interesting Engineering)