Vụ vỡ cống xả thải nhà máy tuyển đồng là sự cố môi trường nghiêm trọng

Ngày 14.8, UBND xã Tả Phời, TP Lào Cai thông tin, các cơ quan chức năng đã cơ bản hoàn thành việc thống kê, đánh giá thiệt hại sau sự cố vỡ cống hồ thải quặng đuôi Nhà máy tuyển quặng đồng Tả Phời (Công ty cổ phần đồng Tả Phời - Vinacomin).

Cụ thể, sự cố đã khiến 46 hộ dân thôn Phời 3, xã Tả Phời bị nước, bùn quặng chảy vào nhà, trong đó có 24 hộ thiệt hại nặng. Ngoài ra, có khoảng 49 ha đất lúa, đất trồng cây hoa màu và nuôi thủy sản bị vùi lấp; gần 50 giếng nước của nhân dân bị hỏng; nhiều công trình thủy lợi, công trình cấp nước sinh hoạt bị ảnh hưởng.

UBND tỉnh Lào Cai đã thành lập tổ công tác thu thập hồ sơ, tài liệu kỹ thuật để xác định nguyên nhân xảy ra sự cố vỡ cống thoát nước hồ chứa bùn thải quặng đuôi Nhà máy tuyển đồng Tả Phời.

Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai yêu cầu nhà máy tuyển đồng Tả Phời phải tạm thời dừng hoạt động để tập trung khắc phục sự cố vỡ cống xả thải. Ảnh: Bảo Nguyên

Trong báo cáo khẩn gửi Văn phòng Chính phủ, Ủy ban Quốc gia ứng phó sự cố, thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, Bộ NN-PTNT, Bộ TN-MT, Bộ Công thương ngày 9.8, UBND tỉnh Lào Cai nhận định nguyên nhân sơ bộ dẫn đến sự cố do ngày 7.8 và các ngày trước đó có mưa lớn dẫn đến lượng nước trong hồ dâng cao. Ở thời điểm xảy ra sự cố, mực nước hồ ở mức cao dẫn đến áp lực lên tuyến cống nước mặt D2000 chảy qua lòng hồ bị vỡ.

Kết quả kiểm tra thực địa của Sở TN-MT tỉnh Lào Cai, Sở Công thương tỉnh Lào Cai, UBND TP Lào Cai, UBND xã Tả Phời, Phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh Lào Cai xác định, hồ thải quặng đuôi nằm trong khe núi, hệ thống rãnh tách nước mặt xung quanh hồ chưa đảm bảo, dẫn đến nước mưa lưu vực quanh hồ chảy vào hồ gây ra áp lực lớn.

Sau sự cố này, Cục Kiểm soát ô nhiễm môi trường (Bộ TN-MT) đã lập đoàn công tác trực tiếp đến hiện trường khảo sát, lấy mẫu bùn thải để phân tích, đánh giá nguy cơ tác động đến môi trường.

Công ty cổ phần đồng Tả Phời đã hoàn thành việc sửa chữa cống D2000 để ngăn không cho nước từ hồ thải thoát ra môi trường. Ảnh: Bảo Nguyên

TS Hoàng Dương Tùng, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường đánh giá, đây là sự cố môi trường nghiêm trọng vì bùn đuôi quặng phải được quản lý nghiêm ngặt, không được để tràn ra môi trường. Do đó, cần phải triển khai các biện pháp ứng phó môi trường khẩn cấp như khoanh vùng, quan trắc chất lượng đất, nước để xử lý.

"Bùn và nước thải nhà máy tuyển quặng đồng tràn ra môi trường là rất nguy hại. Bởi nước bùn thải quặng của nhà máy tuyển đồng đã qua quá trình hóa lý, nó chứa khá nhiều các loại hợp chất kim loại, phụ gia hóa học, nếu tràn ra môi trường không kiểm soát, nó sẽ gây nhiễm độc cho đất và nguồn nước, gây hệ lụy ô nhiễm nghiêm trọng" - TS Hoàng Dương Tùng nói.

Theo chuyên gia này, việc thu gom xử lý môi trường đối với sự cố tương tự rất phức tạp và cần nhiều thời gian. Những tác động của chất độc đến môi trường và con người còn kéo dài, do vậy cơ quan chức năng phải liên tục giám sát, nỗ lực các biện pháp thì mới mong giảm nhẹ hậu quả của sự cố.