Việt Nam lấy làm tiếc về phán quyết vụ kiện chất độc da cam

Việt Nam lấy làm tiếc khi Tòa Phúc thẩm Paris bác đơn của bà Trần Tố Nga kiện 14 công ty cung cấp chất độc da cam trong chiến tranh Việt Nam.

"Chúng tôi ủng hộ mạnh mẽ các nạn nhân chất độc da cam dioxin yêu cầu những công ty sản xuất và cung cấp loại chất này cho quân đội Mỹ trong cuộc chiến tại Việt Nam, khiến hàng triệu người Việt Nam trở thành nạn nhân, có trách nhiệm khắc phục hậu quả đã gây ra", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Phạm Thu Hằng nói trong cuộc họp báo ngày 22/8.

Bà Hằng cho biết Việt Nam lấy làm tiếc về phán quyết của Tòa Phúc thẩm Paris cùng ngày, theo đó bác đơn kiện 14 công ty cung cấp chất độc da cam của bà Trần Tố Nga.

"Dù chiến tranh đã qua đi, hậu quả nặng nề vẫn còn tác động sâu sắc đến đất nước và người dân Việt Nam, trong đó có hậu quả lâu dài và nghiêm trọng của chất độc da cam dioxin", bà Hằng nói.

Bà Tố Nga cùng một nạn nhân chất độc da cam tại Việt Nam trong ảnh công bố tháng 8/2023. Ảnh: Collectif Vietnam-Dioxine

Bà Nga từng làm nhà báo ở Đông Dương và là nhà hoạt động cách đây gần 60 năm. Được sự hậu thuẫn của một số tổ chức phi chính phủ, bà khởi kiện từ năm 2014, yêu cầu các công ty phải chịu trách nhiệm vì đã gây tổn thương sức khỏe cho bà và con cái, cũng như vô số nạn nhân khác, đồng thời phải chịu trách nhiệm vì hủy hoại môi trường.

Tuy nhiên, bà thua vụ kiện đầu tiên vào năm 2021, khi tòa án Pháp phán quyết rằng các công ty cung cấp chất độc da cam "được miễn trừ truy tố pháp lý do làm việc cho chính phủ có chủ quyền". Bà Nga đã nộp đơn kháng cáo.

Tòa Phúc thẩm Paris ngày 22/8 sử dụng cùng lập luận trên để bác kháng cáo của bà Nga. Các luật sư cho biết bà Nga sẽ đưa vụ kiện lên tòa phúc thẩm cấp cao nhất của Pháp để có phán quyết cuối cùng.

Quân đội Mỹ trong hơn một thập kỷ rải khoảng 76 triệu lít thuốc diệt cỏ và gây rụng lá trong chiến tranh Việt Nam, khiến 4 triệu người Việt Nam, Lào và Campuchia bị phơi nhiễm. Tới nay chỉ có cựu binh Mỹ, Australia và Hàn Quốc được các công ty liên quan tới chất độc da cam bồi thường hậu quả.

Bà Nga mắc tiểu đường tuýp 2 và dị ứng insulin hiếm gặp, hậu quả của phơi nhiễm chất độc da cam. Bà mắc bệnh lao hai lần, mắc ung thư và mất một con gái vì dị tật tim.

Các công ty liên quan, trong đó có hãng Monsanto được tập đoàn hóa chất Đức Bayer tiếp quản năm 2018, lập luận rằng họ không chịu trách nhiệm cho việc quân đội Mỹ sử dụng sản phẩm của mình. Bayer cho rằng tòa án Pháp không có thẩm quyền trong vụ kiện do vấn đề quyền miễn trừ quốc gia.

Vũ Anh - Nguyễn Tiến