Vi phạm tại các dự án điện tái tạo: Chưa được giao đất, dự án đã vận hành

Nhiều dự án điện gió, điện mặt trời khởi công xây dựng và đưa vào vận hành nhưng chưa được cấp đất hoặc hoàn thiện các thủ tục liên quan việc đầu tư, xây dựng.

Nhiều dự án điện gió, điện mặt trời đã khởi công, vận hành thương mại nhưng chưa hoàn thiện thủ tục về đất đai, đầu tư xây dựng - Ảnh: N.HIỀN

Đây là một trong những nội dung tại báo cáo về kết quả triển khai thực hiện kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, đánh giá hiệu quả của chính sách ưu đãi và hỗ trợ về thuế, đất đai, bảo vệ môi trường cho phát triển, sử dụng năng lượng tái tạo được ban hành từ tháng 7-2022, vừa được Bộ Công Thương gửi đến Thủ tướng.

Nhiều dự án thi công trước khi được giao đất

Theo Bộ Công Thương, sau kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, bộ đã yêu cầu UBND các tỉnh thành và Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) báo cáo. Tuy vậy, một số địa phương vẫn chưa cung cấp đầy đủ thông tin.

Tổng hợp thông tin do các địa phương cung cấp, bước đầu có chín nhà máy điện gió và điện mặt trời nối lưới đến thời điểm các địa phương báo cáo đã vận hành hoặc khởi công nhưng chưa được giao đất. Có 13 dự án điện gió và điện mặt trời nối lưới được xác định vận hành trước khi được cấp có thẩm quyền giao hoặc cho thuê đất.

Ngoài ra còn có 104 dự án thủy điện vừa và nhỏ tại 15 địa phương, với tổng công suất 1.549MW, được thi công trước khi ban hành quyết định giao đất. Đến nay, các thủy điện này đã được cơ quan chức năng ban hành quyết định giao đất. Thậm chí một số dự án báo cáo chưa có sự thống nhất khi thống kê, tổng hợp nên đã có sự điều chỉnh về thông tin khởi công, thông tin dự án.

Dẫn chứng như báo cáo của Sở Công Thương Long An, chưa hoàn toàn thống nhất trong xác định thi công trước giữa nhóm dự án điện mặt trời Solar Park với các dự án còn lại. Nhiều dự án chưa được địa phương báo cáo đầy đủ về thời gian khởi công và việc giao, cho thuê đất...

Cũng theo Bộ Công Thương, cả nước có 126 dự án điện gió đã được khởi công xây dựng hoặc được EVN công nhận ngày vận hành thương mại, trong đó có 58 nhà máy thi công trước. Với dự án điện mặt trời nối lưới, có 148 nhà máy đã khởi công xây dựng và vận hành, nhưng có đến 74 nhà máy thi công trước.

Thi công trên đất rừng phòng hộ, đất lúa...

Kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước cũng đã chỉ ra có 44 dự án năng lượng tái tạo được thi công, vận hành trước khi được bàn giao đất. Có 66 dự án đã vận hành, nối lưới nhưng đến thời điểm kiểm toán chưa được cấp có thẩm quyền ban hành thông báo kết quả kiểm tra công tác nghiệm thu, dù vẫn được xác nhận vận hành thương mại và thanh toán tiền điện.

Kết luận của Kiểm toán Nhà nước nêu rõ có dự án chưa được thực hiện công tác giao đất, cho thuê đất để tính tiền thuê đất; một số dự án thi công trên thực địa nhưng chưa hoàn tất các thủ tục giao đất, cho thuê đất.

Có dự án còn chưa có văn bản chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng đất của các cấp có thẩm quyền với một phần diện tích thực hiện dự án. Một số dự án được triển khai thi công trên diện tích là đất rừng phòng hộ, đất trồng lúa trước khi cấp thẩm quyền chấp thuận; chưa thực hiện các thủ tục cho thuê đất...

Bộ Công Thương cho rằng trong lĩnh vực xây dựng, đất đai và đầu tư, UBND các cấp có trách nhiệm quản lý nhà nước. Điều này đồng nghĩa các địa phương có trách nhiệm rà soát, tổng hợp đầy đủ các dự án thi công, vận hành trước khi được giao đất để xem xét, giải quyết theo quy định.

Bộ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND các tỉnh thành tiếp tục rà soát, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của số liệu về các trường hợp dự án năng lượng tái tạo đã thi công, vận hành trước khi được giao đất, xử lý theo thẩm quyền.

Đặc biệt, các địa phương phải báo cáo và làm rõ với Kiểm toán Nhà nước về các trường hợp có sự cập nhật, thay đổi thông tin cụ thể của dự án, dẫn tới thay đổi kết quả đánh giá. Cơ quan Kiểm toán Nhà nước có hướng dẫn địa phương thực hiện các kiến nghị nhằm đảm bảo thống nhất trong thực hiện.