Vàng da, vàng mắt có phải do tắc mật?

Ông tôi 65 tuổi, men gan cao, hay ngứa, đau vùng bụng bên phải, vàng da, vàng mắt, có phải là dấu hiệu tắc nghẽn đường mật, điều trị thế nào? (Vũ Dũng, Bình Dương)

Trả lời:

Thành phần của dịch mật bao gồm muối mật, bilirubin, cholesterol, được tổng hợp liên tục trong tế bào gan, sau đó vận chuyển qua các ống mật, đi vào phần thứ hai của tá tràng để hỗ trợ chuyển hóa chất béo. Mật hình thành trong gan chảy qua ống gan phải và trái vào ống gan chung. Ống gan chung sau đó nối với ống túi mật (xuất phát từ túi mật) để tạo thành ống mật chủ.

Tắc mật xảy ra do tắc nghẽn hệ thống ống dẫn mật tự nhiên từ gan vào ruột non, có thể ở mọi vị trí dọc theo con đường này. Tắc mật khiến dịch mật không thể chảy ra khỏi gan, tích tụ lại trong tế bào gan và rò rỉ bilirubin vào máu.

Tắc mật chia làm hai loại là tắc mật ngoài gan và tắc mật trong gan. Tắc mật ngoài gan thường do nguyên nhân lành tính. Một số trường hợp tắc mật ngoài gan ác tính như sỏi ống mật chủ, u nang ống mật chủ, giãn ống mật, hội chứng Mirizzi (sỏi mật trong ống túi mật đè lên ống gan chung hay ống mật chủ), viêm đường mật xơ cứng nguyên phát, xơ hóa hẹp do sỏi mật hoặc hẹp đường mật sau phẫu thuật...

Tắc mật trong gan (ứ mật) là sự gián đoạn dòng mật do tắc nghẽn hệ thống đường mật trong gan. Biểu hiện bằng chỉ số bất thường của men gan trong huyết thanh, chẳng hạn như tăng men gan, tăng nồng độ bilirubin, phosphatase kiềm, gây vàng da, viêm ngứa... Bệnh cũng có thể là kết quả của viêm gan, tổn thương gan do thuốc, viêm đường mật nguyên phát, viêm đường mật xơ cứng nguyên phát, sarcoidosis, khối u, áp xe, u nang...

Bác sĩ Công Khánh khám cho một bệnh nhân. Ảnh minh họa: Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh

Một số triệu chứng tắc mật thường gặp gồm vàng da, vàng mắt, ngứa da, sốt, phân nhạt màu, nước tiểu màu vàng đậm, mệt mỏi, sụt cân, ăn mất ngon. Triệu chứng tắc mật có thể xảy ra cấp tính hoặc kéo dài đến nhiều tháng. Nếu không được điều trị kịp thời, người bệnh có thể gặp phải các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường mật, viêm tụy, viêm đường mật, suy chức năng gan, chảy máu, suy thận...

Tùy vào nguyên nhân gây tắc mật, bác sĩ điều trị phù hợp bao gồm nội soi mật tụy ngược dòng để lấy sỏi ống mật chủ, đặt stent dẫn lưu đường mật, phẫu thuật cắt túi mật giúp điều trị sỏi túi mật, viêm túi mật... Tán sỏi laser, phẫu thuật cắt gan điều trị biến chứng của sỏi mật, dẫn lưu túi mật hay đường mật xuyên gan qua da cũng có thể được chỉ định.

Triệu chứng của ông bạn đang gặp phải có thể do tắc nghẽn đường mật nhưng không rõ nguyên nhân. Do đó, bác sĩ khó có thể tư vấn phương pháp điều trị cụ thể. Bạn nên đưa ông đến cơ sở y tế uy tín, có chuyên khoa Gan - Mật - Tụy để bác sĩ khám kỹ và có phác đồ điều trị hiệu quả.

Tiến sĩ, bác sĩ Phạm Công Khánh

Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật Nội soi Tiêu hóa

Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM