Sự chủ động của người lao động trong chuyển đổi số

11:46 02/02/2025

Chị Lê Thị Hằng và đồng nghiệp đã sử dụng ứng dụng phần mềm Google Maps trong công việc. Ảnh: Ngọc Ánh

Trong kỷ nguyên công nghệ số, trí tuệ nhân tạo (AI) không chỉ là xu hướng mà còn trở thành yếu tố hiện đại hóa, công nghiệp hóa trong nhiều lĩnh vực. Từ sản xuất công nghiệp đến dịch vụ, AI đang thay đổi cách thức vận hành công việc. Điều này cần sự chủ động ứng phó của người lao động.

Tận dụng công nghệ để công việc hiệu quả hơn

Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển Thủy lợi Hà Nội, chị Lê Thị Hằng và đồng nghiệp đã sử dụng ứng dụng phần mềm Google Maps trong công tác quản lý, khai thác hệ thống công trình thủy lợi với mong muốn ban đầu định vị chính xác vị trí của các trạm bơm, các công trình thủy lợi do công ty quản lý, tổng hợp các thông số kỹ thuật của công trình.

Sau 3 tháng nghiên cứu, đo đạc, thử nghiệm, công trình nghiên cứu được đưa vào vận hành. Sau khi hoàn tất việc đưa thông số kỹ thuật của các công trình lên hệ thống, đường link bản đồ sẽ được gửi đến toàn thể cán bộ, công nhân lao động của công ty để sử dụng. Lãnh đạo, công nhân viên và khách hàng có thể dễ dàng xem trên máy tính hoặc điện thoại cá nhân để xác định tọa độ của từng công trình thủy lợi, chụp lại những hình ảnh đặc trưng nhất và tổng hợp các thông số kỹ thuật của công trình mà không cần phải đến hiện trường.

Áp dụng công nghệ vào vận hành hệ thống công trình thủy lợi tại Công ty TNHH một thành viên Đầu tư phát triển Thủy lợi Hà Nội bước đầu mang lại hiệu quả cao trong công tác điều tiết nước, góp phần sử dụng hiệu quả nguồn nước, điều tiết tiêu úng kịp thời, tiết kiệm điện năng tiêu thụ tại các trạm bơm, đẩy mạnh việc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn...

Chia sẻ về việc này, chị Hằng và các đồng nghiệp cho biết việc tận dụng công nghệ, nhất là trong thời đại chuyển đổi số mang lại những lợi ích, hiệu quả rất lớn. Khi nghiên cứu, áp dụng vào công việc, nhất là sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) sẽ giúp giảm tải cho người lao động... Vấn đề ở đây là mỗi người lao động cần chủ động trong quá trình chuyển đổi số. Nói cách khác, cần chú ý trong công việc, xem phần nào, yếu tố nào có thể tận dụng công nghệ để thay đổi theo hướng tích cực...

Khảo sát Hopes and Fears Global Workforce Survey 2023 của PwC (PricewaterhouseCoopers) cho thấy người lao động tại Việt Nam nhìn chung đều lạc quan về các cơ hội và lợi ích mà AI có thể mang lại, với 60% đồng ý rằng AI có thể cải thiện năng suất của họ tại nơi làm việc và 58% tin rằng AI mở ra cơ hội học các kỹ năng mới. Tuy nhiên, cũng có lo ngại rằng AI có thể dẫn đến mất việc làm ở một số lĩnh vực.

Nâng cao năng lực tiếp cận, làm chủ khoa học công nghệ cho công nhân

Chị Nguyễn Thị Lan Anh, đang làm việc cho một công ty sản xuất linh kiện điện tử cho biết, nghe nói về AI có thể làm mọi việc thay con người thì khá lo lắng. Quê ở Bắc Cạn, chị xuống Hà Nội làm việc gần 6 năm. “Công việc đang ổn định, giờ nếu phải thay đổi thì chắc lại về quê” - chị Lan Anh nói.

Chị Lan Anh kể trong dãy nhà trọ của mình, có nhiều người bắt đầu tranh thủ buổi tối không tăng ca đi học thêm một kiến thức khác. Người thì học kế toán, người thì học pha chế. Ai cũng bảo chuẩn bị cho việc nếu máy móc thay thế hẳn trong dây chuyền, không xin được việc trong các công ty thì còn có việc khác kiếm tiền để sống.

Trước những nguy cơ và lo lắng của người lao động, nhiều ngành đã chủ động đưa ra một số giải pháp. Một trong số đó là ngành Dệt may Việt Nam. Đây là ngành công nghiệp lớn và đông lao động nhất so với các ngành, với khoảng ba triệu lao động công nghiệp, chiếm tỉ trọng trên 10% so với lao động công nghiệp cả nước. Sự tiến bộ công nghệ và tự động hóa trong ngành Dệt may đang làm thay đổi cơ cấu lao động. Một số công việc thủ công truyền thống đang được thay thế bằng máy móc tự động.

Điều này có thể dẫn đến việc giảm số lượng công nhân và yêu cầu công nhân hiện tại phải có kỹ năng công nghệ cao hơn. Vấn đề đặt ra là sự chuyển giao công nghệ và tự động hóa trong ngành Dệt may cho phù hợp với yêu cầu của chuỗi cung ứng dệt may thế giới đòi hỏi công nhân phải có kỹ năng và khả năng thích ứng nhanh chóng để cải thiện quy trình sản xuất và chất lượng sản phẩm, duy trì sự cạnh tranh và hiệu quả trong sản xuất.

Theo Công đoàn Dệt may Việt Nam, với mỗi đối tượng công nhân cần có các giải pháp khác nhau, không thể áp dụng các giải pháp chung cho tất cả đối tượng công nhân. Sự phân loại công nhân gắn với công nghệ có thể được cụ thể hóa như đối tượng công nhân chưa tiếp cận công nghệ; đối tượng tham gia dây chuyền công nghệ; đối tượng vận hành và giám sát.

Sự tiếp nối và nâng cấp từ việc chưa có năng lực công nghệ đến tiếp cận, sử dụng, giám sát đến làm chủ công nghệ là một lộ trình cần có các giải pháp phù hợp. Bài toán đặt ra là làm thế nào để cung cấp cho công nhân trẻ hiểu biết và tiếp cận với các công nghệ mới, sử dụng công nghệ và làm chủ các công nghệ hỗ trợ để nâng cao mức sống, thu nhập trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp sa thải, giảm giờ làm với công nhân.