Quyền lực tối thượng của lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei
Cái chết của Tổng thống Iran khiến nhiều người hoài nghi về tương lai của đất nước. Tuy nhiên, ít ai biết người nắm quyền thật sự là Đại giáo chủ Ali Khamenei.
Lãnh tụ tối cao Iran Ali Khamenei phát biểu trong cuộc trao đổi với các chỉ huy và thành viên của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), tháng 8-2023 - Ảnh: WEST ASIA NEWS AGENCY/ REUTERSTrước cái chết đột ngột của Tổng thống Iran Ebrahim Raisi, giới quan sát quốc tế đặt ra câu hỏi liệu ai sẽ thay ông Raisi trở thành tổng thống tiếp theo, cũng như vận mệnh quốc gia rồi sẽ đi về đâu.
Điều 131 trong Hiến pháp Iran quy định nếu tổng thống qua đời trong lúc tại nhiệm, phó tổng thống thứ nhất sẽ đảm nhiệm vị trí thay thế.
Do đó, dựa trên Hiến pháp, người tạm thay thế ông Raisi sẽ là Phó tổng thống thứ nhất Mohammad Mokhber, cựu sĩ quan Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC).
Tuy nhiên, kể cả Hiến pháp Iran có chỉ định ông Mokhber tạm thời thay thế Tổng thống Raisi, kết quả cuối cùng vẫn phải thông qua Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei - người sẽ quyết định liệu ông Mokhber có thể giữ vị trí thay thế ông Raisi hay không.
Đại giáo chủ Ali Khamenei là ai?
Đại giáo chủ Iran Ayatollah Ali Khamenei (85 tuổi) là người lãnh đạo Hồi giáo nước này trong nhiều thập kỷ qua.
Quy trình chọn người thay cố Tổng thống Iran Ebrahim RaisiĐỌC NGAY
Kể từ khi Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô bước vào giai đoạn kết thúc trong những năm cuối của thập niên 1980, Iran cũng trải qua những thay đổi mang tính bước ngoặt.
Sau cái chết của cựu lãnh tụ tối cao Ruhollah Khomeini năm 1989, ông Ali Khamenei đảm nhận vị trí thay thế, trở thành lãnh tụ mới của quốc gia Hồi giáo này.
Bất chấp sự tranh cãi gay gắt và phản đối trong chính quyền và nhân dân, tờ Wall Street Journal khẳng định không có một nhân vật nào ở Iran có quyền lực và tầm vóc như ông Ali Khamenei.
Bất kỳ cuộc tấn công nào nhằm vào các quốc gia khác hay vụ trả đũa Israel hồi tháng 4 năm nay đều phải thông qua quyết định của vị lãnh tụ tối cao này.
Quyền lực tối thượng, trên cả tổng thống Iran
Lãnh tụ tối cao là chức vụ có từ sau cuộc cách mạng Hồi giáo 1979. Người giữ vị trí này đồng thời cũng là nguyên thủ quốc gia kiêm tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Iran.
Tại quốc gia Hồi giáo Iran, chỉ có nam giới được giữ vị trí lãnh tụ tối cao. Theo luật Hồi giáo hiện hành tại nước này, lãnh tụ tối cao phải được trao cho một nhà thần học Shia (còn gọi là Shiite) cấp cao. Dòng Shia là một nhánh lớn của Hồi giáo (sau Sunni), với đa số dân Iran theo dòng này.
Trong khi đó, tổng thống là người đứng đầu cơ quan hành pháp của Iran. Tổng thống sẽ được bầu theo quy trình bầu cử nghiêm ngặt cứ 4 năm/lần. Tổng thống kiểm soát hoạt động của chính phủ và đôi khi có thể tác động đến nền kinh tế và chính sách quốc gia.
Tuy nhiên, trên thực tế, các chức vụ được lựa chọn không theo cơ chế bầu cử như lãnh tụ tối cao hay các vị trí trong IRGC sẽ nắm giữ nhiều quyền lực hơn các chức vụ và vị trí được lựa chọn theo kết quả bầu cử như tổng thống, theo The Iran Primer.
Đại giáo chủ Ali Khamenei là người có quyền lực cao nhất Iran. Ông Khamenei có quyền kiểm soát trực tiếp hoặc gián tiếp đối với ba nhánh tam quyền phân lập bao gồm hành pháp, lập pháp và tư pháp, cũng như quân đội và truyền thông.
Theo Hiến pháp Iran, Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei có trách nhiệm giám sát “các chính sách chung của Cộng hòa Hồi giáo Iran”, hoạch định toàn bộ các chính sách đối nội và đối ngoại của nước này.
Nói cách khác, bất cứ thay đổi về chính sách đối nội và đối ngoại nào đều phải thông qua Đại giáo chủ Ali Khamenei. Ông Khamenei gần như có khả năng sử dụng quyền lực vô hạn mà không cần phải chịu trách nhiệm.
Ngoài ra, Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei cũng là tổng tư lệnh của các lực lượng vũ trang, chỉ huy cao nhất của IRGC, kiểm soát toàn bộ hoạt động tình báo và an ninh quốc gia. Thậm chí ông Khamenei có quyền phát động chiến tranh hoặc ngừng chiến.
Ông Ali Khamenei cũng có thẩm quyền bổ nhiệm và bãi nhiệm lãnh đạo của các cơ quan tư pháp, mạng lưới phát thanh và truyền hình nhà nước.
Phạm vi quyền lực của Lãnh tụ tối cao Ali Khamenei còn được thể hiện thông qua các đại diện của ông, với khoảng 2.000 người tại các cơ quan thuộc chính phủ.
Ở một số khía cạnh, các đại diện của vị đại giáo chủ này thậm chí còn quyền lực hơn các bộ trưởng của tổng thống và có quyền đại diện cho ông Ali Khamenei can thiệp vào mọi vấn đề quốc gia.
Báo Tiền Phong tổ chức Toạ đàm Giải pháp hồi sinh các dòng sông chết
19:45 28/07/2025Sáng 10/7, Báo Tiền Phong phối hợp với Văn phòng UBND thành phố Hà Nội tổ chức Toạ đàm Giải pháp hồi sinh các dòng sông chết với sự tham gia của lãnh đạo Cục Quản lý Tài nguyên nước, lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường các địa phương Hà Nội, Hưng Yên, Ninh Bình cùng nhiều chuyên gia và doanh nghiệp.
Nữ sinh quên căn cước được CSGT chở đến điểm thi
20:00 27/07/2025Phát hiện nữ thí sinh để quên căn cước công dân, cán bộ CSGT dùng mô tô đặc chủng đưa về nhà lấy rồi quay trở lại điểm thi với quãng đường gần 15km.
Hàng nghìn người dân Hải Dương đổ ra đường chào thành phố mới
20:00 27/07/2025Hải Dương - Người dân nô nức xuống đường xem ca nhạc, pháo hoa rực rỡ mừng thành phố mới và thời khắc chính quyền hai cấp chính thức vận...
Tuyên án phúc thẩm vụ 'chuyến bay giải cứu' giai đoạn 2
19:45 27/07/2025Chiều 16-6, Tòa án nhân dân cấp cao tại Hà Nội đã tuyên án phiên phúc thẩm xét kháng cáo của 11 bị cáo trong giai đoạn 2 vụ án chuyến bay giải cứu.
Người mẹ đơn thân trộm tiền để nuôi con: Điều tra viên, kiểm sát viên chung tay hỗ trợ 3 cháu nhỏ
19:45 27/07/2025TAND quận Hà Đông, TP Hà Nội vừa mở phiên xét xử vụ án 'Trộm cắp tài sản' trên địa bàn. Bị cáo là một người mẹ đơn thân, gồng gánh nuôi ba đứa con nhỏ trong cảnh thiếu thốn trăm bề, vì túng quẫn đã trộm cắp hơn 5 triệu đồng. Từ giai đoạn điều tra cho đến khi ra tòa, các điều tra viên, kiểm sát viên, thẩm phán đã lấy tiền túi và kêu gọi đồng nghiệp hỗ trợ các con của nữ bị cáo.
Thanh Hóa, Quảng Trị vận hành thử nghiệm chính quyền địa phương 2 cấp
21:45 25/07/2025Ngày 17/6, Tỉnh ủy Thanh Hóa, Quảng Trị đã tổ chức các hoạt động thử nghiệm trước khi chính thức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp từ 1/7/2025.
Cụ bà vượt qua nguy kịch nhờ 4 cán bộ công an hiến máu
21:45 25/07/2025Nhờ sự tham gia hiến máu kịp thời của 4 chiến sĩ Công an tỉnh Hà Tĩnh đã giúp một cụ bà 92 tuổi vượt qua cơn nguy kịch.
Sập cầu ở Ấn Độ, 10 người thiệt mạng
21:45 25/07/2025Ít nhất 10 người thiệt mạng sau khi một đoạn cây cầu ở bang Gujarat bị sập xuống sông, kéo theo nhiều phương tiện.
Tiếng Anh có phải là ngôn ngữ chính thức của Liberia?
10:45 25/07/2025Ông Trump khen Tổng thống Liberia nói tiếng Anh 'rất hay' khiến dư luận thắc mắc: chẳng phải tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức của Liberia hay sao?
