Phát hiện mới về kỹ thuật ghép đá ở cổng Thành Nhà Hồ

TPO - Kết quả khai quật khảo cổ khu vực bên trong và bên ngoài 4 cổng thành của Di sản văn hoá thế giới Thành Nhà Hồ tại huyện Vĩnh Lộc (Thanh Hoá) cho thấy nhiều phát hiện mới, đặc biệt trong kỹ thuật ghép đá.

Cụ thể, hôm 4/3, tại Hội nghị thông báo kết quả khai quật bước đầu, Viện khảo cổ học Việt Nam thông tin, đơn vị và Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ đã tiến hành khai quật khảo cổ tại khu vực bên trong và bên ngoài của 4 cổng thành (Đông - Tây - Nam - Bắc) của di sản Thành Nhà Hồ. Diện tích khai quật là 5.000 m² , trong đó vị trí cổng phía Bắc 2.000 m², phía Nam 2.000 m², phía Đông 500 m², phía Tây 500 m², thời gian khai quật từ ngày 15/9 đến 31/12/2022.

Kết quả cuộc khai quật đã làm rõ kích thước ban đầu của các cổng thành tại di sản Thành Nhà Hồ. Các cửa cuốn này được xây bằng cách đắp đất thành hình vòm cửa, sau đó ghép những khối đá tảng hình thang dạng múi bưởi lên trên, sau khi ghép xong các phiến đá thì mới xử lý đất ra ngoài.

Cấu tạo 3 bức tường thành Đông, Nam, Tây tương tự nhau về kích thước và kỹ thuật ghép đá. Tiêu biểu nhất là tường thành phía Đông: dưới đáy là đá lót móng kích thước lớn; phía trên còn lại 4 đến 5 hàng đá kích thước lớn được làm nhẵn, hàng dưới to nhất lên cao nhỏ dần; phía trong là hệ thống đá và đất sét sỏi gia cố (phần thành đất gia cố phía trong).

Trong khi đá xếp thành ở tường và cổng Bắc có kích thước nhỏ hơn, mạch ghép lớn hơn, nhiều hàng đá hơn, các lớp đá ngoài không được làm nhẵn, các lớp đá trong không được ghè đẽo vuông vức. Điều này một phần do quá trình xử lý vật liệu và một phần do quá trình tu sửa nhiều lần trong giai đoạn sau. Con đường Hoàng Gia được làm rõ phần bó đá còn lại tại khu vực phía Nam và phần xuất lộ rõ trong nội thành.

Kết quả khai quật cho thấy, diện mạo đích thực của mặt bằng Thành Nhà Hồ ở khu vực cổng và tường thành. Trong đó: trục trung tâm chính là dấu tích con đường Hoàng Gia nối từ cổng Nam lên khu vực chính điện. Tổng thể mặt bằng kiến trúc Thành Nhà Hồ được phân bố thành nhiều lớp ngang dọc. Tất cả đều được đối xứng qua trục đường Hoàng Gia ở trung tâm.

Tại hội nghị, các nhà nghiên cứu đã kiến nghị Trung tâm Bảo tồn Di sản Thành Nhà Hồ cần xây dựng các kế hoạch bảo vệ, bảo tồn cấp bách các di tích khảo cổ nhằm phát huy một cách tốt nhất giá trị của Di sản văn hóa Thế giới Thành Nhà Hồ. Đồng thời, xây dựng các kế hoạch nghiên cứu bảo tồn trong các năm tiếp theo trình các cấp có thẩm quyền xem xét, phê duyệt...