Phát hiện châu lục đang tách ra với tốc độ nhanh gấp đôi

Các nhà khoa học phát hiện vết nứt 56 km ở sa mạc Ethiopia đang mở rộng với tốc độ khoảng 1,27 cm mỗi năm.

Trái Đất có thể đang hình thành đại dương thứ sáu do châu Phi bị chia đôi bởi một vết nứt lớn phát triển nhanh hơn dự đoán của các nhà khoa học. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Vết nứt được phát hiện vào năm 2005 và đang mở rộng. Các nhà nghiên cứu từng tin rằng sự tách này sẽ mất hàng chục triệu năm, nhưng Ken Macdonald, giáo sư tại Đại học California, Santa Barbara, chia sẻ rằng quá trình này có thể xảy ra trong vòng từ 1 đến 5 triệu năm.

Macdonald cho biết có khả năng nước từ Ấn Độ Dương sẽ tràn vào và làm ngập khu vực Thung lũng Rift Đông Phi hiện tại. Ông cũng nói thêm rằng đại dương mới có thể sâu như Đại Tây Dương nếu nước tiếp tục chảy vào khu vực này.

Vết nứt trải dài qua Somalia, Kenya, Tanzania và một nửa Ethiopia, mà giáo sư cho rằng sẽ trở thành một châu lục mới gọi là "lục địa Nubian". Mặc dù hai phần đang di chuyển rất chậm, Macdonald nhận xét điều này là đáng chú ý với kích thước khổng lồ của châu Phi.

Theo các nhà nghiên cứu, sự tách biệt bắt nguồn từ Hệ thống Rift Đông Phi, một rạn nứt dài 3.218 km hình thành ít nhất 22 triệu năm trước nơi các hồ lớn của lục địa này tọa lạc.

Khu vực này cũng là nơi có hai mảng kiến tạo, Somali và Nubian, đang di chuyển xa nhau. Vỏ trái đất và phần trên của lớp manti tạo thành thạch quyển được chia thành nhiều mảng kiến tạo khác nhau nhưng cơ chế đằng sau các chuyển động vẫn chưa được khám phá.

Một số nhà nghiên cứu suy đoán cơ chế là các chuyển động chậm và xoay vòng của đá nóng chảy một phần do nhiệt độ tăng từ lõi Trái Đất. Dù thế nào đi nữa, chuyển động của các mảng đang diễn ra trong Hệ thống Rift Đông Phi.

Các nhà khoa học từ lâu đã dự đoán rằng châu Phi sẽ tách thành hai, hình thành nên một lục địa mới với Somalia và một nửa Ethiopia, Kenya và Tanzania. Ảnh: Nhóm nghiên cứu

Macdonald giải thích: "Có sự trượt và đứt gãy tạo ra hoạt động động đất cùng với các dấu hiệu rõ ràng của núi lửa hoạt động". Gần đây, các nghiên cứu đã sử dụng cảm biến như dữ liệu trọng lực vệ tinh và quét địa chấn để hiểu những gì đang xảy ra dưới lòng đất.

Cựu cố vấn NASA và Lực lượng Không gian Alexandra Doten giải thích trên kênh Instagram Astro Alexandra rằng Đông Phi nằm trên mảng Somali. Đường biên giới là Hồ Lớn châu Phi. Đây là một trong những hồ lớn nhất trên thế giới, chiếm 25% tổng lượng nước ngọt không đóng băng trên hành tinh và chứa khoảng 10% số loài cá trên Trái Đất.

Các hồ hình thành do Đông Phi đang tách khỏi phần còn lại của lục địa. Mảng Somali tiếp tục di chuyển xa hơn về phía đông, tạo ra một thung lũng rạn nứt khổng lồ ở đây. Nó vẫn tiếp tục diễn ra.

Vết nứt cũng xuất hiện ở Kenya vào năm 2018 sau những trận mưa lớn với một số người dân báo cáo cảm nhận mặt đất rung chuyển vào thời điểm đó. Các nhà nghiên cứu đã cảnh báo những "vết nứt" như vậy sẽ tiếp tục hình thành khi hai mảng tách rời - với Madagascar cũng tách thành hai hòn đảo riêng biệt.

Thùy Anh (Theo Dailymail)