Những công nghệ có thể giúp giải mã bí ẩn MH370

Máy bay không nên tự nhiên biến mất. Nhưng đó chính xác là những gì đã xảy ra với chiếc Boeing 777 vào ngày 8/3/2014. Số phận thực sự chuyến bay MH370 của Malaysia Airlines tới Bắc Kinh, chuyến bay biến mất khỏi vùng phủ sóng radar chưa đầy hai giờ sau khi cất cánh từ Kuala Lumpur, vẫn chưa được khám phá.

Nhưng các nhà khoa học vẫn chưa bỏ cuộc. Một thập kỷ sau, một số chuyên gia tin rằng nghiên cứu của họ có thể làm sáng tỏ bí ẩn lớn nhất của ngành hàng không và có khả năng tiết lộ nơi an nghỉ cuối cùng của MH370.

Chữ ký âm thanh

Thu hẹp phạm vi tìm kiếm sẽ tăng cơ hội tìm thấy xác máy bay. Kadri tin rằng sóng âm dưới nước, còn gọi là thủy âm, có thể giúp cung cấp manh mối về nơi các đội tìm kiếm nên tập trung nỗ lực của mình.

Ông đã phân tích hơn 100 giờ dữ liệu từ các trạm thủy âm của Tổ chức Hiệp ước Cấm thử Hạt nhân Toàn diện (CTBTO), tìm kiếm dấu hiệu của 10 vụ tai nạn máy bay trong lịch sử và một vụ mất tích tàu ngầm.

Để hỗ trợ tìm kiếm MH370, Kadri tập trung vào dữ liệu từ các trạm ở Mũi Leeuwin ở Tây Australia và Diego Garcia, một hòn đảo ở Ấn Độ Dương. Cả hai trạm đều nằm trong phạm vi truyền tín hiệu cách cung thứ bảy vài chục phút và cả hai đều hoạt động vào thời điểm MH370 được cho là đã rơi.

Thủy âm là thiết bị thu sóng âm và những thay đổi về áp suất trong đại dương. Những tác động mạnh trên đại dương như tai nạn máy bay sẽ tạo ra những âm thanh đặc trưng. Thủy âm trước đây đã phát hiện được tín hiệu từ máy bay rơi cũng như động đất cách xa hơn 5.000 km. Kadri nói: "Âm thanh có thể truyền đi những khoảng cách rất xa".

Kadri giải thích rằng một chiếc máy bay nặng 200 tấn rơi ở tốc độ 720 km/h sẽ giải phóng động năng tương đương với một trận động đất nhỏ. Thủy âm rất nhạy, do đó, rất khó có khả năng một tác động có cường độ như thế này sẽ không để lại dấu hiệu áp suất có thể phát hiện được.

Dù vậy, "đại dương là một nơi rất ồn ào" và có thể có rất nhiều tiếng ồn từ sóng biển hoặc sinh vật biển làm át đi tín hiệu từ vụ rơi máy bay.

Kadri nói thêm rằng điều quan trọng không kém việc MH370 rơi ở đâu là cách nó rơi như thế nào. Công trình của ông cho thấy những vụ máy bay đâm mạnh xuống biển dễ phát hiện hơn qua dữ liệu âm thanh. Nếu MH370 hạ cánh nhẹ nhàng hơn xuống đại dương, nó có thể không tạo ra tín hiệu đủ lớn để có thể nhìn thấy trong bối cảnh có nhiều tiếng ồn xung quanh.

Điều tra các vụ nổ

Vào ngày 15/11/2017, tàu ngầm ARA San Juan của Argentina chở theo 44 thành viên thủy thủ đoàn mất tích trong một cuộc tập trận thường lệ. Các chuyên gia nhận thấy một tín hiệu bất thường được ghi lại bằng thủy âm vài giờ sau đó ở khu vực, có thể báo hiệu một vụ nổ.

Hải quân đã thả lựu đạn từ trên không xuống vị trí cuối cùng mà tàu ngầm được phát hiện. Tín hiệu phát ra từ những vụ nổ có kiểm soát này tương tự như tín hiệu bất thường được ghi lại vài giờ sau khi tàu ngầm mất tích.

Một năm sau, các đội tìm kiếm phát hiện ra xác tàu San Juan chỉ cách điểm bất thường được xác định 20km (12 dặm). Không ai trong số 44 thành viên đoàn sống sót.

Giả thuyết của Kadri là các chuyên gia có thể tiến hành các thí nghiệm nổ tương tự đối với MH370 dọc theo cung thứ bảy. Ông nói: “Ý tưởng cơ bản là chúng ta giải phóng cùng một lượng năng lượng mà chúng ta tin rằng MH370 đã giải phóng”.

Nếu các tín hiệu cho thấy biên độ áp suất tương tự, điều này sẽ hỗ trợ các cuộc tìm kiếm trong tương lai tại vị trí đó. Ngược lại, nếu các tín hiệu được phát hiện không liên quan, điều này có thể cho thấy các cơ quan chức năng nên đánh giá lại khung thời gian chính thức hoặc địa điểm tìm kiếm.

Tuy nhiên, các vụ nổ – ngay cả những vụ nổ có kiểm soát – đều tốn kém, đòi hỏi thiết bị rất chuyên dụng và gây ra tổn thất cho môi trường. Do đó, loại nghiên cứu này có thể sẽ cần sự chấp thuận từ các cơ quan chính phủ.

Bẫy vô tuyến

Kadri không phải là nhà toán học duy nhất quan tâm đến việc tìm kiếm MH370. Tại Đại học Liverpool, Simon Maskell, giáo sư về hệ thống tự động, đang nghiên cứu một loại tín hiệu khác có thể cung cấp cho chúng ta manh mối về vị trí của máy bay.

Maskell và nhóm của ông đang phân tích dữ liệu từ một công nghệ có tên là Weak Signal Propagation Reporter (WSPR, phát âm là “whisper” - lời thì thầm). Mạng WSPR được thành lập vào năm 2008, bao gồm các nhà điều hành đài phát thanh nghiệp dư gửi tín hiệu thử nghiệm công suất thấp đến các máy thu cách xa tới 10.000km. Những tín hiệu này được lưu trữ trong một cơ sở dữ liệu khổng lồ có tên là WSPRnet.

Maskell đang thực hiện công việc này với sự hợp tác của Richard Godfrey, một kỹ sư hàng không vũ trụ đã nghỉ hưu, người đã tự mình thực hiện nhiệm vụ tìm kiếm MH370 trong thập kỷ qua. Godfrey tin rằng MH370 sẽ tạo ra những bất thường trong dữ liệu WSPR sau khi mất tích.

Lý thuyết của ông là một chiếc máy bay bay qua giữa máy phát và máy thu sẽ làm tăng tốc độ phát hiện nhiễu loạn. Sau đó, các chuyên gia có thể sử dụng những điểm bất thường đó để thu hẹp khu vực tìm kiếm máy bay mất tích.

Một giải pháp tự nhiên

Các nhà nghiên cứu khác tìm kiếm MH370 đang đặt hy vọng vào các loài giáp xác nhỏ bám dính ở biển. Mặc dù chúng ta vẫn chưa tìm thấy mảnh vỡ chính của MH370, một mảnh vỡ lớn gọi là cánh tà (bộ phận chuyển động của cánh máy bay) đã dạt vào một bãi biển ở Saint-Denis trên đảo Réunion ở phía tây Ấn Độ Dương vào cuối tháng 7/2015. Các chuyên gia sau đó xác nhận vật thể này thuộc về MH370.

“Cánh tà được bao phủ bởi các con hà và ngay khi nhìn thấy điều đó, tôi đã ngay lập tức gửi email cho các nhà điều tra tìm kiếm vì tôi biết thành phần địa hóa học của vỏ máy bay có thể cung cấp manh mối về địa điểm rơi máy bay”, Gregory Herbert, một nhà khoa học về địa chất tại Đại học Nam Florida cho biết vào tháng 8/2023.

Các loài hà phát triển lớp vỏ hàng ngày, tạo ra các lớp bên trong trông giống như các vòng cây. Tính chất hóa học của mỗi lớp được xác định bởi nhiệt độ của nước xung quanh tại thời điểm lớp đó được hình thành.

Do nhiệt độ đại dương ở khu vực được cho là nơi MH370 mất tích có thể thay đổi nhanh chóng nên một số nhà nghiên cứu tin rằng các loài hà có thể giúp tiết lộ vị trí máy bay.