Người đầu tiên viết đề án nhà máy điện hạt nhân
Bản phác thảo đầu tiên
Đầu năm 1973, sau khi Hiệp định hòa bình được ký kết ở Paris (Pháp), cơ quan Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước từ nơi sơ tán ở huyện Lập Thạch (VĩnhPhúc) trở về Hà Nội. Ông Trần Quỳnh (lúc ấy là Bí thư Đảng đoàn, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước) gọi ông Đinh Ngọc Lân lên phòng làm việc. Ông Trần Quỳnh giao nhiệm vụ rất ngắn gọn: “Tổng Bí thư Lê Duẩn cần ngay một Đề án về xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên ở nước ta. Anh chuẩn bị gấp”.
Với ông Đinh Ngọc Lân, đó là khoảnh khắc trọng đại trong cuộc đời mình. Ông hiểu, nhiệm vụ này không chỉ là một đề án kỹ thuật mà còn là niềm tin, niềm mong đợi của cả một thế hệ vào sự phát triển mạnh mẽ của đất nước sau chiến tranh.
Điện nguyên tử là xu thế chung của thế giới hiện nay, các nước anh em làm, ta cũng sẽ phải làm, còn bao giờ làm thì các đồng chí khoa học cần bàn kỹ với nhau".
Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng
Ông Lân cảm thấy hồi hộp, nhưng ông tin vào khả năng, sự am hiểu về lĩnh vực khoa học hạt nhân của mình, bởi năm 1960, ông tốt nghiệp ngành Vật lý hạt nhân thực nghiệm trường Đại học Thanh Hoa danh tiếng của Trung Quốc, rồi ở lại nghiên cứu thêm 1 năm tại Viện Năng lượng nguyên tử Bắc Kinh.
Tháng 3/1962, ông tham dự khóa học 3 tháng do Viện Liên hợp nghiên cứu hạt nhân Đubna (Liên Xô) tổ chức để chuẩn bị cho việc xây dựng nhà máy điện hạt nhân trong các nước xã hội chủ nghĩa. Nhờ vậy, ông được đến thăm nhà máy điện hạt nhân đầu tiên trên thế giới tại thành phố Obninsk thuộc tỉnh Kaluga, thăm công trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân Nôvô-Vôrônhegiơ công suất 240.000 kW, lớn nhất thế giới hồi ấy.
Tháng 5/1966, ông được cử sang Viện Nghiên cứu hạt nhân thuộc Viện Khoa học Trung Quốc với lời ký thác của GS Tạ Quang Bửu - Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Đại học và Trung học chuyên nghiệp - “Sang bên ấy xem người ta ứng dụng khoa học, kỹ thuật hạt nhân vào thực tế như thế nào để về ứng dụng trong nước”.
Đề án tâm huyết được ông Đinh Ngọc Lân viết xong, trình lên ông Trần Quỳnh. Ông Trần Quỳnh đọc và cho phép đánh máy gửi sang Bộ Điện và Than. Chỉ mấy hôm sau, ông Đinh Ngọc Lân nhận được bức thư viết tay của ông Nguyễn Hữu Mai - Bộ trưởng đầu tiên của Bộ Điện và Than, kiêm Bí thư Đảng đoàn mời sang báo cáo với Đảng đoàn và lãnh đạo Bộ.
Sau buổi báo cáo, nhiều người tỏ ra rất tâm đắc, đặt thêm câu hỏi yêu cầu ông làm rõ. Tuy nhiên, cũng có những người nghi ngờ: “Nước ta cái thô sơ còn chưa quản lý được, quản lý sao nổi cái hiện đại như nhà máy điện hạt nhân?”.
Tổng Bí thư Tô Lâm thị sát địa điểm xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1, ngày 5/12/2024. (Ảnh: Bộ Công Thương)Đề án được đích thân Tổng Bí thư, Thủ tướng ngồi nghe
Sau ngày thống nhất đất nước, tài năng và tâm huyết của nhà khoa học hạt nhân trong ông một lần nữa được dùng đến. Chính Giáo sư, Viện sĩ Trần Đại Nghĩa - Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học và Kỹ thuật Nhà nước - giới thiệu ông vào Ban Năng lượng, chuẩn bị cho Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IV. Ban này do ông Nguyễn Chấn - Bộ trưởng Bộ Điện và Than làm Trưởng ban. Ông tiếp tục được giao soạn thảo Đề án xây dựng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của nước ta.
Trên cơ sở bản đề án lần thứ nhất, ông cần mẫn chắt lọc, bổ sung, hiệu đính cho bản đề án lần thứ hai. Một lần nữa, niềm tin trong ông được thắp sáng. Ông tràn trề hy vọng nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam sớm trở thành hiện thực. Và, một cuộc gặp vô tiền khoáng hậu trong đời ông đã diễn ra.
Vào giữa tháng 1/1976, ông được phân công cùng ông Nguyễn Chấn vào TP.HCM báo cáo Bộ Chính trị Đề án nhà máy điện hạt nhân đầu tiên của Việt Nam.
Tại cuộc họp của Bộ Chính trị, trước Tổng Bí thư Lê Duẩn và Thủ tướng Phạm Văn Đồng, ông Đinh Ngọc Lân báo cáo khái quát tình hình phát triển điện hạt nhân trên thế giới, những gì ông chứng kiến trong khóa học về điện hạt nhân và tham quan các nhà máy điện hạt nhân của Liên Xô, về việc Liên Xô đang giúp xây dựng các nhà máy điện hạt nhân ở các nước xã hội chủ nghĩa.
Ông Lân mạnh dạn đề nghị Việt Nam nhờ Liên Xô giúp xây dựng một nhà máy điện hạt nhân gồm 2 lò phản ứng kiểu nước nhẹ dưới áp lực VVER - 440, công suất mỗi lò là 440 MW, như kiểu lò phản ứng Liên Xô đang giúp các nước xã hội chủ nghĩa xây dựng. Với kinh nghiệm phong phú và tính toán lý thuyết của mình, ông tin tưởng lò phản ứng thứ nhất sẽ đưa vào vận hành năm 1985, lò thứ hai năm 1986.
Nghe ông Lân báo cáo xong, Thủ tướng Phạm Văn Đồng nói: “Điện nguyên tử là xu thế chung của thế giới hiện nay, các nước anh em làm, ta cũng sẽ phải làm, còn bao giờ làm thì các đồng chí khoa học cần bàn kỹ với nhau”.
Tuy nhiên, do nhiều nguyên nhân, đến ngày 25/11/2009, Quốc hội mới chính thức thông qua Dự án Điện hạt nhân Ninh Thuận. Cho tới ngày nhắm mắt xuôi tay, nhà vật lý nguyên tử thế hệ đầu tiên của Việt Nam vẫn chưa được chứng kiến công trường xây dựng nhà máy điện hạt nhân trên đất nước mình.
Ông Đinh Ngọc Lân là nhà vật lý hạt nhân thế hệ đầu tiên của đất nước, có nhiều đóng góp cho lĩnh vực ứng dụng hạt nhân vào phát triển kinh tế xã hội ở Việt Nam, đặc biệt là nhà máy điện hạt nhân; là người đề xuất và tham gia việc Việt Nam gia nhập trở lại Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) năm 1978.
Chuyển nhà tái định cư sang nhà ở xã hội là cấp thiết nhưng còn nhiều nút thắt
03:40 15/07/2024'Mặc dù việc chuyển đổi quỹ nhà tái định cư bỏ hoang sang nhà ở xã hội (NƠXH) là rất hợp lý và cấp thiết nhưng vẫn còn nhiều vướng...
Bà Rịa - Vũng Tàu thu hồi thêm 63,829 ha đất thực hiện 17 dự án mới
10:00 14/07/2023Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ tiến hành thu hồi bổ sung 63,829 ha đất để thực hiện 17 dự án đăng ký mới trên địa bàn tỉnh. Nội dung...
Công khai kết quả kiểm tra tại Nhà máy nước xã Đông Phương
20:20 06/07/2023UBND huyện Kiến Thụy (Hải Phòng) đã kiểm tra nước tại Nhà máy nước xã Đông Phương sau phản ánh 'nước không sạch' của hàng nghìn hộ dân; UBND huyện công bố nước do nhà máy bán ra là đạt tiêu chuẩn.
Vụ đường ống Dòng chảy phương Bắc bị phá hoại: Nga bất ngờ 'gọi tên' Mỹ, nhắc tới Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc
15:20 07/05/2024Ngày 6/5, trong cuộc phỏng vấn với kênh ATV của Bosnia, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho hay, các vấn đề kinh tế hiện chồng chất ở châu Âu do Mỹ đang sử dụng nơi đây để hỗ trợ Ukraine và chống lại Moscow. Điều này hoàn toàn sai trái.
Không phải Nga, đây mới là nguồn cung khí đốt chính của Italy
17:20 17/09/2023Algeria, Ai Cập và Libya sẽ là những nhà cung cấp khí đốt chính của Italy trong vài năm tới.
‘Điểm nghẽn’ của xu hướng năng lượng xanh?
08:10 03/03/2024Xu hướng chuyển đổi năng lượng xanh “sôi sục” trên toàn cầu, nhưng tại sao chưa thể đạt kỳ vọng?
Quận Hoàn Kiếm Hà Nội có gì chơi?
07:10 18/01/2024Hoàn Kiếm là quận nằm ở vị trí trung tâm của thành phố Hà Nội ngày nay. Phía Bắc và Tây Bắc giáp với quận Ba Đình, phía Tây của quận giáp các quận Ba Đình, Đống Đa, phía Nam giáp quận Hai Bà Trưng, phía Đông giáp quận Long Biên. Quận Hoàn Kiếm là quận nhỏ nhất của thành phố Hà Nội với diện tích 5,29 km². Quận Hoàn Kiếm có gì chơi là thắc mắc của nhiều du khách khi lên kế hoạch du lịch Hà Nội. Quận Hoàn Kiếm nổi tiếng với nhiều địa điểm vui chơi...
Công ty Áo được bồi thường, có khả năng 'tạm biệt' khí đốt Nga, giá ở châu Âu tăng phi mã
07:45 16/11/2024Giá khí đốt chuẩn tại châu Âu đã tăng vọt lên mức cao nhất kể từ tháng 11/2023 vào ngày 14/11.
EU áp thuế nặng với xe điện Trung Quốc, Đức 'xoa dịu' và nói không phải là một 'sự trừng phạt'
05:00 23/06/2024Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck đã đến Bắc Kinh trong chuyến thăm ba ngày, trong bối cảnh đàm phán căng thẳng gần đây về việc áp thuế nhập khẩu cao đối với xe điện (EV) của Trung Quốc bán tại Liên minh châu Âu (EU).
