Lệnh áp thuế 'không thể tránh được' lên hàng hóa Canada, Mexico và Trung Quốc chính thức có hiệu lực từ 4/2, ông Trump dùng thẩm quyền pháp lý nào?

Giới chức Nhà Trắng thông báo Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 1/2 đã ra lệnh áp thuế 25% đối với hàng nhập khẩu từ Canada và Mexico và 10% đối với hàng hóa từ Trung Quốc bắt đầu từ ngày 4/2 để đối phó với tình trạng khẩn cấp quốc gia về fentanyl (một loại thuốc giảm đau gây nghiện) và tình trạng nhập cư bất hợp pháp vào Mỹ.

Lệnh áp thuế 'không thể tránh được' lên hàng hóa Canada, Mexico và Trung Quốc từ Mỹ chính thức có hiệu lực từ ngày 4/2

Lệnh áp thuế 'không thể tránh được' lên hàng hóa Canada, Mexico và Trung Quốc chính thức có hiệu lực từ ngày 4/2. (Nguồn: legendsoftheroad)

Các quan chức nói với phóng viên rằng, sản phẩm năng lượng từ Canada sẽ chỉ chịu thuế 10%, nhưng mặt hàng năng lượng nhập khẩu từ Mexico sẽ bị áp mức thuế đầy đủ 25%.

Ông Trump đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia theo Đạo luật Quyền hạn kinh tế khẩn cấp quốc tế để ủng hộ các mức thuế này, điều này cho phép sử dụng các quyền hạn lớn hơn để đối phó với các cuộc khủng hoảng. Các quan chức Nhà Trắng lưu ý sẽ không có ngoại lệ nào đối với các mức thuế này.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng từng tuyên bố, Canada, Trung Quốc và Mexico không thể tránh được các mức thuế quan mà Washington dự định áp dụng đối với hàng hóa từ các nước này. Trả lời câu hỏi của phóng viên, liệu 3 quốc gia này có thể làm gì để ngăn chặn việc áp đặt thuế quan hay không, ông Trump khẳng định: "Không, không phải lúc này. Đây thuần túy là vấn đề kinh tế. Chúng ta có thâm hụt lớn với cả 3 nước".

"Một nước thì đang chuyển một lượng lớn fentanyl tới, khiến hàng trăm nghìn người chết mỗi năm. Còn hai nước kia, họ đang tạo điều kiện cho chất độc này xâm nhập", ông Trump nhấn mạnh.

Theo Tổng thống Trump, Mỹ không tìm kiếm sự nhượng bộ khi áp đặt các mức thuế quan này.

Động thái trên đã hiện thực hóa lời đe dọa mà Tổng thống Trump đã nhiều lần đưa ra kể từ sau khi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống năm ngoái. Hành động này có thể sẽ kích hoạt các biện pháp trả đũa và có nguy cơ châm ngòi một cuộc chiến tranh thương mại. Mexico và Canada đã đe dọa sẽ đáp trả bất kỳ mức thuế mới nào bằng các biện pháp thuế trả đũa đối với hàng hóa Mỹ, điều này có thể gây tổn hại cho các ngành công nghiệp Mỹ có định hướng xuất khẩu mạnh mẽ như dầu mỏ.

Về vấn đề này, ngày 1/2, Cố vấn thương mại hàng đầu của Tổng thống Donald Trump Peter Navarro cho biết, "nhiều khả năng Mỹ sẽ tăng thuế" nếu Mexico, Canada hay Trung Quốc phản ứng chống lại các mức thuế mới được công bố.

Điều khoản này, một phần trong sắc lệnh công bố các loại thuế mới đối với hàng nhập khẩu, có thể làm gia tăng lo ngại về chiến tranh thương mại. Điều này có thể khiến hàng hóa như nông sản và thiết bị điện tử tiêu dùng, vốn sẽ tăng giá sau khi mức thuế mới có hiệu lực, càng trở nên đắt đỏ hơn.

Giới quan sát bình luận, "một lệnh áp thuế có vẻ như hơi mơ hồ", nhưng đáng để hiểu Tổng thống Donald Trump đang viện dẫn thẩm quyền pháp lý nào trong thông báo về thuế quan của mình. Trong nhiệm kỳ đầu tiên, ông đã tiến hành các cuộc chiến thương mại bằng cách viện dẫn các quy tắc cho phép áp thuế quan như một phản ứng đối với các hoạt động thương mại không công bằng hoặc các mối quan ngại về an ninh quốc gia.

Lần này, ông đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia, viện dẫn "người nước ngoài bất hợp pháp và ma túy" và sử dụng thẩm quyền đó để áp đặt thuế quan. Thực ra, đây không phải là một luật mơ hồ - nó thường được sử dụng để áp đặt các lệnh trừng phạt đối với các quốc gia như Nga hoặc Venezuela.

Nhưng đối với thuế quan, nó là điều bất thường. Và không giống như các cách ông đã sử dụng trong quá khứ, nó cho phép tổng thống Mỹ bỏ qua các bước, như điều tra và thời gian bình luận.

"Đây là một đạo luật khá mạnh mẽ và tôi nghĩ rằng, có thể được sử dụng theo cách chưa từng có để thực hiện thuế quan phổ quát này", Luật sư thương mại Everett Eissenstat, người từng là Cố vấn kinh tế của Nhà Trắng trong nhiệm kỳ đầu tiên của Trump bình luận.