Kiptum đã thăng tiến nhanh thế nào

Kỷ lục gia vừa tử nạn Kelvin Kiptum bắt đầu sự nghiệp chạy bộ từ 2013, nhưng đến cuối 2022 mới lần đầu thi marathon và trở thành siêu sao số một thế giới sau một năm chỉ qua ba lần chạy cự ly này.

Kiptum sải bước trên đường chạy Chicago Marathon 2023 - giải major anh lập kỷ lục thế giới với thành tích 2 giờ 0 phút 35 giây. Ảnh: Let's Run

Kiptum sinh ra ở Thung lũng Rift, thành địa của môn chạy bộ ở Kenya. Từ độ tuổi thiếu niên, anh đã bắt đầu theo dõi các VĐV elite cùng HLV hàng đầu tập luyện, và hít thở bầu không khí của môn thể thao này.

Runner Kenya bắt đầu tập luyện từ 2013, khi mới 13 tuổi. Năm đó, anh cán đích thứ 10 tại giải Family Bank Eldoret Half Marathon tại Kenya và đứng thứ 12 tại giải này năm 2014. Bốn năm sau, Kiptum đoạt danh hiệu đầu tiên khi vô địch Family Bank Eldoret Half Marathon với 62 phút 1 giây. Tới tháng 3/2019, anh ra mắt một giải quốc tế khi về thứ năm ở Lisbon Half Marathon với thành tích cá nhân tốt nhất (PB) 59 phút 54 giây.

Tháng 12/2020, Kiptum tiếp tục cải thiện PB khi xếp thứ sáu Valencia Half Marathon với 58 phút 42 giây. Năm 2021, anh vô địch giải Half Marathon tại Lens, Pháp với 59 phút 35 giây, và về thứ tám tại Valencia với thành tích 59 phút 2 giây.

Trong 12 tháng qua, Kiptum đã thăng tiến từ VĐV vô danh đến việc nắm giữ ba trong số sáu thành tích chạy marathon tốt nhất lịch sử, chỉ qua ba lần thi cự ly này.

Tại Valencia Marathon 2022 - lần đầu chạy 42,195km, Kiptum đặt mục tiêu lấy kinh nghiệm nhưng cũng tự tin sẽ chiến thắng dù chỉ là tân binh. Tại vạch đích, anh không chỉ vô địch mà còn lập kỷ lục mới của giải với 2 giờ 1 phút 53 giây, xô đổ cột mốc 2 giờ 3 phút mà đàn anh đồng hương Evans Chebet lập năm 2020. Kiptum đạt thành tích tốt thứ tư thế giới khi đó và cũng là thành tích kỷ lục với một VĐV lần đầu thi cự ly 42,195 km.

Kiptum về nhất Valencia Marathon ngay trong lần đầu anh thi cự ly 42,195km. Ảnh: Maraton Valencia

Kiptum lần đầu dự giải major khi góp mặt tại London Marathon 2023 - giải chạy thường niên ra đời từ năm 1981, thành viên nhóm sáu giải chạy danh giá nhất hành tinh World Marathon Majors, bên cạnh các giải tại Boston, Berlin, Tokyo, Chicago và New York City.

Runner Kenya tiếp tục gây tiếng vang khi vô địch với 2 giờ 1 phút 26 giây - kỷ lục của London Marathon và là thông số tốt thứ hai lịch sử chạy marathon. Khi đó, thành tích của Kiptum chỉ kém 17 giây so với kỷ lục thế giới 2 giờ 1 phút 9 giây mà huyền thoại đồng hương đàn anh Eliud Kipchoge lập tại Berlin Marathon ngày 25/9/2022. Nhưng Kipchoge chỉ nắm giữ kỷ lục này thêm ít tháng.

Kiptum tiếp tục tập luyện theo giáo án rất nặng, chạy từ 250 đến 280 km, có khi hơn 300 km mỗi tuần, nhiều hơn đáng kể so với 180 và 220 km của Kipchoge. Anh thậm chí không dự giải vô địch thế giới ở Budapest vào tháng 8 để tập trung chuẩn bị cho Chicago Marathon 2023 ngày 8/10.

Trong buổi phỏng vấn với Nation Sport khi chuẩn bị cho Chicago Marathon, Kiptum tiết lộ mục tiêu của anh tại major này là phá kỷ lục của giải với 2 giờ 3 phút 45 giây do một đàn anh đồng hương khác, Dennis Kimetto lập năm 2013, đồng thời muốn phá kỷ lục thế giới của Kipchoge.

Và trong lần thứ ba chạy marathon, đúng với tuyên bố trước khi lên đường dự major ở Chicago, Kiptum đã vượt Kipchoge để chiếm kỷ lục thế giới. Anh chạm đích khi đồng hồ điểm 2 giờ 0 phút 35 giây, nhanh hơn 34 giây so với kỷ lục cũ của Kipchoge và trở thành runner đầu tiên chạy marathon sub2:1 (dưới 2 giờ 1 phút) ở một giải đấu chính thức.

Kiptum về nhất trên đường chạy Chicago Marathon ngày 8/10/20223 với thành tích kỷ lục thế giới 2 giờ 0 phút 35 giây. Ảnh: AFP

Lần đầu một kỷ lục thế giới được lập tại Chicago kể từ năm 1999, với thành tích 2 giờ 5 phút 42 giây của chân chạy Morocco Khalid Khannouchi. Đây cũng là là lần đầu tiên kỷ lục thế giới của nam bị phá tới hơn 30 giây kể từ khi việc phê chuẩn các thông số bắt đầu cách đây 20 năm.

Theo vợ Asenath Rotich và các HLV, Kiptum gần đây đạt phong độ cao hơn cả khi lập kỷ lục thế giới tại Chicago. Tâm sự với vợ và bố đẻ - ông Samson Cheruiyot - gần đây, runner 24 tuổi tự tin sẽ phá mốc sub2 trong năm 2024, và thậm chí lạc quan có thể đạt kỳ tích đó ngay giải đấu tiếp theo - Rotterdam Marathon ngày 13/4. Kiptum còn được kỳ vọng có thể phá vỡ thế thống trị của Kipchoge - chủ nhân của hai tấm HC vàng marathon Thế vận hội gần nhất - tại Paris 2024.

Tuy nhiên, Kiptum cùng HLV Gervais Hakizimana vừa qua đời trong vụ tai nạn ở khu vực Kaptagat dọc theo đường Elgeyo Marakwet-Ravine ngày 11/2. Điền kinh thế giới sẽ phải chờ một chân chạy khác chinh phục cột mốc sub2.

Hồng Duy