Kiến nghị tăng mức hỗ trợ cho nhà dân sống trên kênh, rạch

Sở Tài nguyên và Môi trường đề xuất hỗ trợ tối đa 70% giá bồi thường đối với đất lấn chiếm kênh, cao gần gấp đôi so với trước, đồng thời giúp người dân tái định cư.

Nội dung nêu trong công văn về chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư với dự án thu hồi đất, di dời nhà trên và ven kênh rạch vừa được Sở Tài nguyên và Môi trường vừa gửi UBND TP HCM. Theo đề xuất này, hộ dân có nhà, đất ở ven kênh, rạch hình thành do lấn chiếm sẽ được tăng mức hỗ trợ so với trước đây (15-40%).

Cụ thể, Sở Tài nguyên và Môi trường TP HCM đề nghị đất sử dụng trước ngày 1/7/2014 sẽ được hỗ trợ chung một mức 70% giá bồi thường đất ở. Mức hỗ trợ này được áp dụng thống nhất không phân biệt bị thu hồi một phần hay toàn bộ. Trường hợp sau ngày 1/7/2014 thì không được hỗ trợ. Diện tích đất để tính hỗ trợ là phần đất có nhà, công trình, kiến trúc.

Khu nhà ổ chuột cạnh rạch Xuyên Tâm ngập rác thải, năm 2022. Ảnh: Quỳnh Trần

Lý giải đề xuất này, Sở Tài nguyên và Môi trường cho rằng mức hỗ trợ như trước đây không nhận được sự đồng thuận của người dân. Mốc thời gian mới được xác định dựa vào Luật đất đai 2024 có hiệu lực từ ngày 1/8 có lợi hơn cho người dân.

Chính sách tái định cư cũng được đề xuất theo hướng có lợi hơn cho người dân hơn so với trước. Theo đó, trường hợp bị thu hồi toàn bộ nhà ở, đất ở đủ điều kiện bồi thường về đất ở thì được giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc nhà ở xã hội. Đề xuất này căn cứ Luật Đất đai 2024 và Nghị quyết 18 của Đảng với nội dung "sau khi thu hồi đất thì người dân có đất bị thu hồi phải có chỗ ở, đảm bảo cuộc sống bằng hoặc tốt hơn nơi ở cũ".

Với quy định cũ, chỉ những hộ dân có nhà trên và ven kênh rạch không đủ điều kiện tái định cư gồm: hộ nghèo, không có giấy tờ hợp pháp và không hưởng chính sách nhà ở xã hội mới được bố trí tái định cư bằng hình thức bán hoặc cho thuê nhà ở xã hội. Hộ dân bị thu hồi toàn bộ nhà, đất ở nhưng không đủ điều kiện bồi thường về đất ở, tùy trường hợp có thể được giải quyết tái định cư bằng nền đất hoặc nhà ở xã hội.

Sở Tài nguyên và Môi trường cũng kiến nghị thành phố vận dụng các quy định để cho các hộ có nhà đất ven, trên kênh rạch được hỗ trợ tiền đủ để mua một suất tái định cư tối thiểu. Ngoài ra, các hộ cũng được đề nghị hỗ trợ trả góp các căn nhà trong khu tái định cư với thời hạn tối đa 15 năm, tính theo lãi suất tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn bình quân của bốn ngân hàng thương mại nhà nước (BIDV, Agribank, VietinBank, Vietcombank) trên số dư nợ.

Các chính sách mới được đề nghị áp dụng ngay các chính sách mới với dự án Rạch Xuyên Tâm (từ kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè đến sông Vàm Thuật) thực hiện tại quận Bình Thạnh và quận Gò Vấp với khoảng 2.300 hộ dân.

TP HCM hiện còn hơn 21.000 căn nhà trên và ven kênh rạch cần phải di dời để thực hiện các dự án chỉnh trang đô thị. Tuy nhiên, do ngân sách ít, khó thu hút vốn đầu tư bên ngoài, thủ tục đền bù, tái định cư phức tạp nên tiến độ di dời đang rất chậm.

Liên quan vấn đề này, Sở Xây dựng TP HCM cũng đang lập đề án thí điểm cho hộ dân sống ven, trên kênh rạch được mua, thuê mua nhà ở xã hội với kỳ vọng giúp thành phố đẩy nhanh và giải quyết dứt điểm số lượng nhà trên và ven kênh rạch còn lại.

Lê Tuyết