Đừng biến Măng Đen thành Đà Lạt, dù chỉ là ví von

Măng Đen - một vùng đất đang hấp dẫn du khách và nhà đầu tư. Ảnh: Hà Nguyễn

Hôm 20.8, tại buổi làm việc với lãnh đạo Kon Tum, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đồng ý chủ trương bổ sung tuyến cao tốc Quảng Ngãi - Kon Tum vào Quy hoạch mạng lưới đường bộ và sân bay Măng Đen vào quy hoạch cảng hàng không.

Chủ trương lớn này được xem là cơ hội, động lực để phát triển kinh tế xã hội cho Kon Tum và cả các tỉnh thành khu vực bắc Tây Nguyên, Trung Bộ. Bởi đây vốn là khu vực có địa hình phức tạp, nhiều rừng núi, còn rất thiếu thốn về hạ tầng giao thông.

Đặc biệt, thông tin này lập tức thành tâm điểm chú ý cho những nhà đầu tư, người dân và cả du khách, bởi liên quan đến khu du lịch sinh thái Măng Đen. Đây là một điểm đến mới, nhưng hết sức hấp dẫn của Tây Nguyên.

Măng Đen hiện chỉ là một thị trấn nhỏ, nằm phía đông nam của đỉnh Ngọc Linh - nóc nhà nam Việt Nam, nhưng có khí hậu ôn đới, mát lạnh quanh năm. Rừng nguyên sinh ở Kon Plông còn dày đặc, với độ che phủ hơn 83%, được xếp vào nhóm những khu vực có độ che phủ rừng tự nhiên cao nhất trên toàn quốc. Chính vì vậy mà Măng Đen được ví là Đà Lạt 2 của Việt Nam.

Tuy vậy, tin vui ập đến thì nỗi lo cũng ngấp nghé theo sau. Bởi vài năm gần đây, khi Măng Đen thu hút được khách du lịch, thì thị trường bất động sản, đất đai trở nên "nóng sốt". Việc mua bán, sang nhượng sôi động. Để rồi nạn phá rừng, lấn đất, xây dựng trái phép, cấp đất trái quy định... cũng diễn ra ồ ạt. Hàng loạt cán bộ vi phạm, bị kỷ luật, điều tra.

Nhưng điều lo ngại nhất là công tác quy hoạch thiếu tầm nhìn, manh mún, dẫn đến nguy cơ rừng bị xâm hại, môi trường tự nhiên bị tác động... Và Đà Lạt 2 đầy sương khói lãng mạn này có nguy cơ sớm thành Đà Lạt 1, với bê tông hóa, với nhà kính và tiềm ẩn nguy cơ sạt lở, ngập lụt.

Kon Plông là huyện vùng cao của tỉnh Kon Tum với hơn 85% dân số là đồng bào các dân tộc thiểu số, lại nằm trong nhóm các huyện nghèo của cả nước, dễ bị "tổn thương" khi có những dự án lớn được đầu tư tấp nập.

Bởi vậy, dù Thủ tướng Chính phủ tuyên bố cho phép nghiên cứu, đầu tư xây dựng sân bay, làm đường cao tốc và kêu gọi và tạo điều kiện tốt nhất cho các nhà đầu tư có đủ tiềm lực để sớm thực hiện chủ trương. Nhưng, trước khi quyết điều này, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đi khảo sát thực địa, gặp dân và nhiều lần chỉ đạo, nhấn mạnh với lãnh đạo Kon Tum: "Phải triển khai hiệu quả công tác an sinh xã hội, giảm nghèo, nhất là đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Chú trọng quản lý đất đai, tài nguyên, rừng, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu, chú trọng bảo vệ và phát triển rừng. Bảo tồn, phát huy các giá trị văn hoá, tín ngưỡng, tôn giáo, truyền thống, các di tích lịch sử, văn hoá...".

Xây sân bay, mở cao tốc, có thể nói là những đại dự án, là cú hích rất quan trọng để phát triển một vùng kinh tế rộng lớn. Tuy vậy, cũng sẽ có những tác động mạnh mẽ, làm thay đổi hạ tầng, không gian sống, văn hóa của cả khu vực này.

Vì vậy, cần xác định giá trị độc đáo, hấp dẫn của Măng Đen, của Kon Plông, Kon Tum là rừng. Một miền khí hậu ôn đới hiếm có của cả nước. Dưới những tán rừng trùng điệp ấy, không chỉ "giàu có" về sự đa dạng sinh học, có những loài thảo dược quý hiếm như sâm Ngọc Linh, mà cả những giá trị văn hóa đặc sắc, những không gian sống đầy kì bí của nhiều cộng đồng dân tộc thiểu số bản địa.

Bài học về thất bại của đại dự án Tổ hợp thương mại, dịch vụ, sân golf Đắk Đoa triển khai ồ ạt rồi bỏ hoang, giết chết nhiều hécta rừng thông ở Gia Lai, nhiều cán bộ vào vòng lao lý đang còn "nóng hổi".

Đầu tư lớn, phát triển nhanh là đòi hỏi cấp bách, quý giá, nhưng lãnh đạo Kon Tum cần tỉnh táo, có nghiên cứu thận trọng, có tầm nhìn chuẩn mực trong quy hoạch. Xin đừng để Măng Đen thành phiên bản Đà Lạt như bây giờ.