Dự án VietNEST - 'tổ ấm công nghệ' giữ lửa tiếng Việt tại Australia

VietNEST, mang ý nghĩa như một "tổ ấm công nghệ," là chương trình học tiếng Việt trên nền tảng số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dành cho trẻ em gốc Việt đang sinh sống ở nước ngoài.

Đại diện các đơn vị tham gia dự án VietNEST thảo luận về những phương pháp tối ưu nhất nhằm cung cấp một môi trường học tiếng Việt sống động và giàu bản sắc tại Australia. (Ảnh: Lê Đạt/TTXVN)

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập, nhiều gia đình Việt Nam tại hải ngoại đang đối mặt với nguy cơ mai một tiếng mẹ đẻ ở thế hệ trẻ.

Tính riêng tại Australia, nơi có hơn 320.000 người Việt sinh sống, các nghiên cứu cho thấy chỉ khoảng 68,8% trẻ em gốc Việt có thể nói tiếng Việt và chưa đến 14% có vốn từ vựng vững vàng như trẻ em tại Việt Nam.

Trong khi đó, chỉ 36% gia đình chủ động tạo “không gian tiếng Việt” tại nhà. Những con số này cho thấy thách thức đáng kể trong việc duy trì ngôn ngữ và văn hóa gốc.

Với niềm trăn trở ấy, được sự tài trợ của ASIF Foundation (quỹ thiện nguyện hoạt động tại Australia và Việt Nam), Hội Trí thức và Chuyên gia người Việt tại Australia (VASEA) đã phối hợp với trường Việt ngữ VietSchool tại thành phố Sydney thực hiện dự án VietNEST - một nền tảng và ứng dụng học tiếng Việt dành cho trẻ em gốc Việt, hướng đến mục tiêu cung cấp một môi trường học tiếng Việt sống động và giàu bản sắc tại quốc gia châu Đại Dương này.

Chuyên gia AI Nguyễn Tuấn Nghĩa và Tiến sỹ Trần Hồng Vân (phải) thảo luận về dự án VietNEST. (Ảnh: Lê Đạt/TTXVN)

Chiều 7/8, tại thành phố Sydney, sự kiện giới thiệu nền tảng VietNEST đã chính thức diễn ra trong không khí trang trọng, với sự hiện diện của Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nguyễn Mạnh Cường; Tổng Lãnh sự Việt Nam tại Sydney Nguyễn Thanh Tùng, các nhà giáo dục, chuyên gia, phụ huynh học sinh và đông đảo bà con cộng đồng người Việt.

VietNEST là chương trình học tiếng Việt trên nền tảng số, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), dành cho trẻ em gốc Việt đang sinh sống ở nước ngoài.

Được viết tắt từ cụm từ tiếng Anh "Vietnamese Nurturing Education for Science & Traditions" (tạm dịch "Dạy tiếng Việt vì khoa học và gìn giữ truyền thống”), tên gọi VietNEST mang ý nghĩa như một "tổ ấm công nghệ" - nơi nuôi dưỡng ngôn ngữ, tri thức và bản sắc văn hóa Việt cho thế hệ trẻ, đặc biệt là các em nhỏ gốc Việt tại Australia và các cộng đồng người Việt trên toàn thế giới.

Chương trình kết hợp giữa giáo dục khoa học hiện đại và các giá trị truyền thống, giúp các em phát triển kỹ năng học thuật, giữ gìn tiếng Việt và nuôi dưỡng lòng tự hào dân tộc.

VietNEST cũng trang bị cho các em khả năng sử dụng tiếng Việt để giới thiệu với bạn bè tại quê hương về văn hóa, tập quán của đất nước nơi các em đang sinh sống, từ đó góp phần thúc đẩy giao lưu hai chiều giữa cộng đồng người Việt ở trong nước và trên toàn cầu.

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Cường đánh giá cao những đóng góp của VASEA, đồng thời nhấn mạnh rằng khoa học công nghệ và giáo dục là hai trọng tâm then chốt trong phát triển kinh tế-xã hội.

Thứ trưởng cho biết thời gian qua, Đảng và Chính phủ đã tiến hành cải cách hệ thống pháp luật nhằm tháo gỡ rào cản cho hoạt động nghiên cứu và ứng dụng khoa học trong nước.

Trong bối cảnh đó, Thứ trưởng khẳng định việc ứng dụng công nghệ hiện đại để xây dựng giáo trình điện tử phục vụ việc học tiếng Việt cho trẻ em người Việt tại nước ngoài là một hướng đi đột phá, cần được phát huy và nhân rộng.

Thứ trưởng Nguyễn Mạnh Cường cũng đề nghị các cơ quan ngoại giao của Việt Nam tại Australia tiếp tục hỗ trợ VASEA triển khai hiệu quả dự án VietNEST, cũng như phát triển các sáng kiến tương tự vì lợi ích cộng đồng.

Về phần mình, Tổng Lãnh sự Nguyễn Thanh Tùng ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp của VASEA, trường Việt ngữ Vietschool và ASIF Foundation trong việc bảo tồn tiếng Việt và gìn giữ văn hóa Việt Nam trong cộng đồng.

Có thể nói, VietNEST được coi như một giải pháp sáng tạo nhằm khắc phục khoảng cách thế hệ và ngôn ngữ trong các gia đình Việt tại Australia. Thông qua các trò chơi công nghệ số gần gũi, kết hợp với AI, VietNEST mang đến trải nghiệm học tập sinh động, luôn đổi mới, khơi gợi sự tò mò và những điều bất ngờ thú vị cho các em nhỏ.

Được thiết kế riêng cho trẻ em gốc Việt từ 5-15 tuổi, VietNEST tích hợp nhiều tính năng AI hiện đại như nhận diện và chuyển đổi giọng nói, học tập dựa trên trò chơi và đặc biệt là khả năng tự điều chỉnh nội dung, tốc độ, phương pháp học theo năng lực và phong cách học tập riêng của từng em.

VietNEST hiện đang trong giai đoạn thử nghiệm để tiếp nhận những đánh giá phản hồi từ giáo viên và học sinh trường Vietschool. Dự kiến chính thức hoạt động phục vụ cộng đồng vào tháng 11/2025, nền tảng và ứng dụng VietNEST sẽ được cung cấp hoàn toàn miễn phí cho các gia đình và trường tiếng Việt cộng đồng tại Australia, phù hợp với sứ mệnh của ASIF Foundation là giảm bất bình đẳng trong tiếp cận giáo dục ngôn ngữ và văn hóa cho trẻ em Việt trên toàn thế giới.

Dự án được kỳ vọng trở thành mô hình mẫu có thể mở rộng ra các cộng đồng người Việt tại các quốc gia khác, nơi câu chuyện bảo tồn tiếng Việt đang ngày càng cấp thiết.

Ông Trần Trung Hiếu - đại diện ASIF Foundation - cho rằng việc gìn giữ tiếng Việt nơi xa xứ không chỉ là trách nhiệm của từng gia đình mà còn cần sự chung tay của cả cộng đồng.

Với dự án VietNEST, ASIF Foundation mong muốn tạo dựng một hệ sinh thái học tập ý nghĩa, hiện đại, thấm đẫm tinh thần và văn hóa của đất nước Việt Nam. Đây cũng là món quà mà ASIF Foundation muốn gửi tới thế hệ trẻ gốc Việt tại Australia để tiếng Việt không chỉ được gìn giữ và bảo vệ, mà còn tiếp tục phát triển, là hành trang rất tốt cho các em trong quá trình hội nhập toàn cầu sau này.

Trong khi đó, giới thiệu về VietNEST, ông Nguyễn Tuấn Nghĩa, chuyên gia AI và là thành viên VASEA - cho biết VietNEST được phát triển với sứ mệnh truyền dạy ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam thông qua hệ thống bài học đa dạng và phong phú.

Chương trình được xây dựng bởi đội ngũ giáo viên giàu kinh nghiệm trong việc giảng dạy và bảo tồn tiếng Việt tại cộng đồng người Việt ở thành phố Sydney.

Nội dung học tập được thiết kế theo từng chủ đề cụ thể, kết hợp hài hòa giữa bài giảng có hình ảnh minh họa, video ngắn sinh động và các trò chơi tương tác (games và quizzes). Phương pháp này giúp các em học sinh tiếp thu kiến thức về ngôn ngữ và văn hóa Việt Nam một cách tự nhiên và hiệu quả.

VietNEST cung cấp hệ thống quản lý toàn diện, bao gồm công cụ soạn thảo và quản lý nội dung bài giảng, hệ thống quản lý lớp học và hồ sơ học sinh, kênh giao tiếp đa dạng (chung và riêng tư) giữa giáo viên và học sinh, công cụ theo dõi tiến độ học tập cá nhân, cho phép giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với từng học sinh.

Ngoài ra, VietNEST còn tích hợp các công nghệ AI hiện đại để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, hỗ trợ giáo viên thông qua các công cụ thông minh tự động gợi ý nội dung bài giảng dựa trên tài liệu đầu vào, có hệ thống thống kê và dự đoán kết quả học tập cá nhân, công cụ quản lý lớp học và tương tác hiệu quả.

Đối với học sinh, VietNEST có công nghệ phân tích và đánh giá phát âm theo từng vùng miền, hệ thống đánh giá và gợi ý cải thiện kỹ năng viết, ứng dụng Funbox giúp các em luyện tập nói bằng cách tạo các nội dung và ý chính từ một chủ đề cụ thể, sau đó cho phép ghi âm đoạn văn nói của các em, từ đó sử dụng công nghệ AI để hướng dẫn sửa lại bài, nâng cao chất lượng bài nói mà vẫn giữ nguyên nội dung và tinh thần ban đầu do các em thể hiện.

Funbox cho phép các bạn nhỏ chọn một nhân vật yêu thích và dùng AI để chuyển bài nói đó với giọng của nhân vật mình chọn, khiến cho việc học trở nên hứng thú. AI cũng dùng để đánh giá và chấm điểm bài nói, từ đó đưa ra các khuyến nghị và gợi ý để nâng cao kỹ năng nói của các cháu.

Là một người con đất Việt đang sinh sống, làm việc tại Australia và luôn đau đáu hướng về quê hương, Giáo sư Nghiêm Đức Long - Chủ tịch VASEA - khẳng định dự án VietNEST không chỉ được thực hiện để đáp ứng nhu cầu thiết thực của cộng đồng người Việt ở nước ngoài, mà còn là tâm huyết và sự đóng góp của VASEA cho cả hai nước Việt Nam và Australia.

Không chỉ là một ứng dụng học ngôn ngữ, VietNEST tạo ra một thế giới thu nhỏ mang đậm màu sắc Việt, nơi trẻ em có thể “học mà chơi, chơi mà học." Các nội dung học tập được xây dựng thành 10 modul theo chủ đề văn hóa đặc sắc như: mâm cỗ Tết, món phở Hà Nội, điệu lý quê hương, danh lam thắng cảnh Việt Nam, Australia… giúp trẻ vừa nâng cao năng lực tiếng Việt, vừa bồi đắp tình yêu quê hương và tự hào dân tộc.

Tiến sỹ Trần Hồng Vân, chuyên gia ngôn ngữ học và cũng là người sáng lập trường Việt ngữ VietSchool, ví VietNEST như một “cánh buồm căng gió” cho hành trình giữ gìn tiếng Việt nơi đất khách, là một bước tiến rất lớn trong việc dạy và học tiếng Việt.

Bà hy vọng cùng với nền tảng và ứng dụng VietNEST, những trẻ em gốc Việt tại Australia nói riêng và trong cộng đồng người Việt trên toàn thế giới nói chung đều có thể nói sõi tiếng mẹ đẻ, hiểu sâu văn hóa Việt và tự hào mang di sản đó đi khắp thế giới./.