Con cá voi cô đơn nhất thế giới

Các nhà khoa học phát hiện tiếng kêu lạ của một con cá voi ở Thái Bình Dương suốt nhiều thập kỷ, nhưng chưa từng có âm thanh đáp lại nó.

Cho đến nay "cá voi 52 hertz" vẫn là một ẩn số - Ảnh: Awesome Ocean

Vào cuối những năm 1980, Hải quân Mỹ thường xuyên theo dõi Thái Bình Dương để săn tìm tàu ngầm đối phương.

Sử dụng Hệ thống Giám sát Âm thanh (SOSUS), một mạng lưới rộng lớn các thiết bị thu âm dưới nước ban đầu được thiết kế trong Chiến tranh Lạnh để theo dõi tàu ngầm Liên Xô, các nhà phân tích hải quân đã quen với việc thu nhận nhiều loại âm thanh khác nhau dưới đại dương, từ tiếng gọi trầm vang của cá voi di cư, tiếng chuyển động của các mảng kiến tạo, đến tiếng vọng xa của những con tàu.

Tiếng kêu tần số 52 hertz

Bất ngờ một ngày, hệ thống thu âm bắt được một điều chưa từng có. Đó là tiếng kêu của một con cá voi ở tần số 52 hertz, cao hơn bất kỳ tiếng gọi nào được biết đến của loài cá voi tấm sừng.

Hầu hết cá voi tấm sừng như cá voi xanh và cá voi vây giao tiếp trong phạm vi 15 đến 25 hertz - những âm trầm có thể truyền đi hàng trăm dặm dưới điều kiện thích hợp. Nhưng tiếng gọi 52 hertz thì khác. Nó quá cao so với bất kỳ loài cá voi tấm sừng nào đã biết, nhưng lại có cấu trúc quá rõ ràng để có thể bị coi là âm thanh ngẫu nhiên của đại dương.

Hải quân Mỹ đã lưu giữ những bản ghi âm tiếng kêu lạ này trong kho lưu trữ. Sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, các nhà nghiên cứu dân sự đã tiếp cận kho lưu trữ trên, trong đó có nhóm từ Viện Hải dương học Woods Hole (WHOI), do nhà nghiên cứu động vật biển có vú William Watkins dẫn đầu.

Watkins và các đồng nghiệp bắt đầu theo dõi tiếng kêu bí ẩn suốt nhiều năm, giám sát sự di chuyển của nó khắp Thái Bình Dương và phân tích cấu trúc âm thanh.

Họ nhanh chóng loại trừ cá voi có răng khỏi danh sách nghi vấn, vì những loài này dựa vào sóng siêu âm để định vị hơn là các "bài hát" truyền đi xa. Các loài như cá nhà táng, cá voi sát thủ và cá heo tạo ra các tiếng click, huýt sáo và xung ngắt quãng với tần số thường cao hơn nhiều so với 52 hertz.

Ban đầu, các nhà nghiên cứu đưa ra giả thuyết rằng cá voi 52 hertz có thể là một con lai giữa cá voi xanh và cá voi vây, dẫn đến tín hiệu âm thanh bất thường. Đó cũng có thể là một con cá voi có đột biến hoặc khác biệt sinh lý khiến nó phát ra âm thanh ở tần số ngoài tiêu chuẩn.

Giả thuyết cuối cùng cho rằng đây là thành viên của loài chưa được biết đến, gợi ý về khả năng tồn tại một quần thể cá voi chưa từng được ghi nhận. Điều chắc chắn là không có con cá voi nào khác phản hồi lại âm thanh của nó.

Cá voi 52 hertz có thể sống được bao lâu?

Đã hơn ba thập kỷ kể từ khi con cá voi 52 hertz bí ẩn được phát hiện, và bất chấp những tiến bộ công nghệ trong nghiên cứu biển, nó vẫn là một ẩn số.

Một trong những phát hiện quan trọng nhất cho đến nay là tiếng kêu này thực sự đến từ một con cá duy nhất, chứ không phải từ một nhóm cá voi có kiểu phát âm bất thường giống nhau.

Qua theo dõi tiếng kêu lạ, các nhà khoa học ghi nhận rằng con cá voi di chuyển tương tự như cá voi xanh và cá voi vây, đi hàng nghìn dặm qua Bắc Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, chưa từng có ai tận mắt nhìn thấy con cá voi này, khiến nhiều chi tiết, chẳng hạn như loài, tuổi thọ và kích thước chính xác của nó vẫn hoàn toàn là bí ẩn.

Nếu con cá voi này thực sự là một con lai giữa cá voi xanh và cá voi vây, tuổi thọ của nó có thể dao động từ 70 đến 90 năm. Vì tiếng kêu của cá voi được phát hiện lần đầu vào cuối những năm 1980, rất có thể nó vẫn còn sống đến ngày nay, dù rằng có thể đã bước vào giai đoạn cuối của vòng đời.

Điều này đặt ra một câu hỏi đáng suy ngẫm: Chúng ta sẽ còn nghe thấy bài hát cô đơn của nó trong bao lâu nữa?

Một số nhà nghiên cứu suy đoán rằng, giống như tất cả các loài cá voi tấm sừng đang lão hóa, cường độ và tần số của tiếng kêu có thể thay đổi theo thời gian. Nếu con cá voi này đã sống vài thập kỷ, có thể đến một ngày nào đó chúng ta sẽ ghi nhận tiếng kêu cuối cùng của nó, báo hiệu sự biến mất của một trong những bí ẩn lớn nhất của đại dương trước khi chúng ta kịp nhìn thấy.