Chung cư cũ ngày càng xuống cấp, việc cải tạo vẫn gặp khó vì vốn

Chung cư cũ 440 Trần Hưng Đạo (TPHCM) đã xuống cấp nghiêm trọng và được chính quyền yêu cầu di dời nhiều năm nay. Ảnh: Anh Tú

Công tác di dời vẫn chưa hoàn thành

Sở Xây dựng TPHCM cho biết, hiện trên địa bàn thành phố có 16 chung cư bị hư hỏng nặng, nguy hiểm (chung cư cấp D), tập trung tại các quận nội thành.

Cuộc sống của người dân sinh sống tại các chung cư cũ đang thật sự gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là tại các chung cư xây vào thập niên 1960 đang xuống cấp trầm trọng.

Điển hình như một chung cư cũ 8 tầng, không có thang máy nằm tại 931-937 Trần Hưng Đạo, Quận 5. Theo quản lý chung cư, nơi này đang là điểm sinh sống của 46 hộ dân. Trong đó, các tầng 6, 7, 8 của chung cư đang được trường Cao đẳng Kỹ thuật Cao Thắng trưng dụng làm ký túc xá cho sinh viên.

Hay như trường hợp chung cư Vĩnh Hội được xây dựng từ trước năm 1975 với quy mô 4 tầng, tại đường Nguyễn Hữu Hào, Quận 4 cũng đã xuống cấp, không còn đảm bảo các điều kiện an toàn cho người dân sinh sống.

Hiện nay, chung cư đang bị xếp vào loại nguy hiểm cấp D (hư hỏng nặng). Dù chung cư đang thuộc danh sách phải di dời khẩn cấp của thành phố, nhưng đến nay, công tác di dời vẫn chưa hoàn thành. Thống kê cho biết, khoảng 100 hộ dân vẫn còn sinh sống tại đây.

Còn nhiều vướng mắc

Có thể thấy, công tác cải tạo chung cư cũ trên địa bàn TPHCM vẫn khá ì ạch. Những chung cư cấp D cần phải di dời, tháo dỡ gấp để đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản của người dân đang sinh sống.

Tuy nhiên, cho đến nay, trong danh sách 16 chung cư loại D, vẫn còn có nhiều trường hợp di dời chưa xong và có 4 chung cư loại D chưa thực hiện di dời.

Về đầu tư xây dựng chung cư mới, chưa có chung cư cấp D nào được triển khai thực hiện.

Năm 2021, tại quyết định số 3837/QĐ-UBND, TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2025 hoàn tất việc cải tạo, sửa chữa 246 chung cư cấp B, C (66 cấp C, 180 cấp B) còn lại của giai đoạn 2016 - 2020, dự kiến 500 tỉ đồng từ vốn ngân sách. Tuy nhiên, hiện nay, do chưa được bố trí vốn nên chưa có chung cư nào được cải tạo, sửa chữa.

Theo Sở Xây dựng TPHCM, về đầu tư xây dựng mới, do ngân sách thành phố còn hạn hẹp nên các dự án xây dựng mới thay thế chung cư cũ chủ yếu là huy động từ nguồn vốn của doanh nghiệp.

Chính quyền đã đưa ra giải pháp thu hút nhà đầu tư tham gia thông qua cơ chế tăng chỉ tiêu quy hoạch - kiến trúc và miễn tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên, do các chung cư cũ nằm ở trong khu vực nội thành nên việc trình và phê duyệt điều chỉnh quy hoạch 1/2000, 1/500 gặp vướng mắc kéo dài, chưa đảm bảo tính khả thi cho dự án, khó mời gọi được nhà đầu tư tham gia.

Đối với cơ chế miễn tiền sử dụng đất, theo pháp luật về nhà ở thì thực hiện được cơ chế này, nhưng theo pháp luật về đất đai và tài chính thì không thống nhất với pháp luật nhà ở, không rõ ràng và còn nhiều vướng mắc, nhiều cách hiểu khác nhau.

Thực tế có một số chung cư cấp D có diện tích khuôn viên quá nhỏ (<1.000 m²), nên khi xây dựng mới lại nhà chung cư không đảm bảo việc tái định cư và lợi nhuận cho nhà đầu tư, nên không mời gọi được nhà đầu tư tham gia.

Đối với các dự án xây dựng mới thay thế chung cư cũ đã có chủ đầu tư, trong quá trình triển khai gặp nhiều vướng mắc do có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích của người dân; phát sinh vướng mắc trong việc bồi thường đối với phần diện tích nhà, đất thuộc quyền sở hữu Nhà nước chưa bán.