Chọn câu nào trong phần nghị luận văn học của đề thi lớp 10?

TP HCM- Thí sinh thường nghĩ câu 2 của phần nghị luận văn học trong đề thi Văn lớp 10 chỉ dành cho học sinh giỏi, tuy nhiên, độ khó của hai câu như nhau.

Kỳ thi vào lớp 10 công lập diễn ra ngày 6-7/6. Trong đó, Ngữ văn là môn thi đầu tiên với thời gian làm bài 120 phút.

Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM cho biết cấu trúc đề thi Văn ổn định như mọi năm, với ba phần: Đọc hiểu (3 điểm), Nghị luận xã hội (3 điểm) và Nghị luận văn học (4 điểm).

Riêng phần Nghị luận văn học có hai câu hỏi cho thí sinh lựa chọn. Câu 1 yêu cầu học sinh phân tích, cảm nhận một tác phẩm hoặc đoạn trích (có sẵn trong đề), từ đó chỉ ra ảnh hưởng, tác động của tác phẩm với bản thân. Học sinh cũng có thể liên hệ đến tác phẩm khác và thực tế cuộc sống để rút ra một vấn đề nào đó.

Với lựa chọn 2, đề thường đặt ra một tình huống cụ thể và yêu cầu học sinh sử dụng kiến thức, sự trải nghiệm trong quá trình đọc để giải quyết tình huống đó. Học sinh được tự chọn tác phẩm, đoạn trích để minh họa, không phân biệt thể loại.

Nhiều học sinh cho rằng câu 2 khó hơn, phù hợp với học sinh định hướng chuyên Văn nên thường chọn câu 1.

Theo Khánh Vy, trường THCS Võ Thành Trang, quận Tân Phú, lý do là đề bài ở câu này thường có chủ đề và dữ kiện rõ ràng. Trong khi câu 2 không yêu cầu một tác phẩm cụ thể nhưng đòi hỏi học sinh phải thuộc và hiểu sâu sắc mới có thể làm tốt.

Định thi chuyên Văn, nhưng Minh Long, trường THCS Lê Lợi, quận Tân Phú cũng phân vân giữa hai lựa chọn. Long cho rằng lựa chọn 2 không giới hạn tác phẩm sẽ "dễ thở" hơn. Dù vậy, cấu trúc làm bài ở câu này thường khác với cách đã học trên lớp nên cảm giác không an toàn.

Thí sinh làm thủ tục dự thi vào lớp 10 tại điểm trường THCS Colette, sáng 5/6. Ảnh: Lệ Nguyễn

Thầy Nguyễn Trần Tuấn Đạt, giáo viên Ngữ văn, trường TH-THCS Việt Mỹ, quận Bình Thạnh, cho rằng cả hai câu đều có tính phân hóa về kỹ năng làm bài và tư duy sáng tạo.

Câu 1 quen thuộc với học sinh khi cho phân tích, cảm nhận một tác phẩm cụ thể, liên hệ rút ra vấn đề. Câu 2 lại tạo cơ hội cho các em phát huy năng lực, sở trường đọc hiểu và phân tích tác phẩm sâu sắc hơn.

Theo thầy Đạt, thực chất câu 2 không khó và yêu cầu cao như nhiều học sinh vẫn nghĩ. Tình huống trong câu này rất đa dạng, hướng vào kỹ năng đọc và trải nghiệm tác phẩm phong phú nên không chỉ học sinh giỏi mà những em khác vẫn có thể thử sức.

"Học sinh có vốn lý luận văn học có thể áp dụng trong câu 2 hoặc phần bàn luận mở rộng câu 1, nên ở mức độ vừa phải và phù hợp, tránh hoa mỹ nhưng sáo rỗng", thầy Đạt nhìn nhận.

Ngoài ra, theo thầy, một số học sinh vẫn còn thói quen học thuộc đề cương, cùng lối tư duy "cho gì học nấy", "đoán đề" nên ngại chọn câu 2.

Theo thầy Nguyễn Hữu Bản, giáo viên trường THCS Trương Công Định, quận Bình Thạnh, học sinh có thể chọn câu 1 hay 2 tùy sở trường của bản thân.

Qua kinh nghiệm chấm thi, thầy Bản nhận thấy thí sinh thường chọn câu 1 vì cảm thấy gần gũi nhưng riêng năm ngoái, số lượng học sinh chọn câu 1 và 2 không chênh lệch quá nhiều.

Thấy Bảo cho hay có hai lỗi thí sinh hay mắc trong phần nghị luận văn học. Đối với thơ, các em thường không khai thác yếu tố nghệ thuật như biện pháp tu từ, nhịp thơ mà chỉ tập trung phân tích nội dung. Còn phần văn xuôi, học sinh lại sa vào tóm tắt tác phẩm, chưa hình thành luận điểm rõ ràng.

"Học sinh cũng nên phân bố thời gian hợp lý, dành sự đầu tư cho phần nhiều điểm nhất là nghị luận văn học, tránh mất quá nhiều thời gian cho các câu phía trên", thầy Bản lưu ý.

Đối với phần thi môn văn, thầy Nguyễn Trung Hiếu, giáo viên Ngữ văn, trường THCS Bình Tân, quận Bình Tân, dặn học sinh đọc kỹ đề bài, gạch chân từ khóa quan trọng, làm theo đúng trình tự: nêu luận điểm - trích dẫn - bình nghệ thuật và nội dung - đánh giá.

Theo thầy, học sinh có 125 phút gồm 5 phút đọc đề trước khi tính giờ làm bài. Các em nên dành 15 phút cho phần đọc hiểu, 40 phút cho nghị luận xã hội, 60 phút cho nghị luận văn học và 5 phút cuối xem, sửa chữa bài.

Năm nay, TP HCM có gần 98.700 học sinh đăng ký thi lớp 10, cạnh tranh hơn 77.300 suất học. Tỷ lệ trúng tuyển khoảng 80%, tương tự mọi năm.

Dẫn đầu về tỷ lệ chọi là trường THPT Nguyễn Hữu Huân - 1/3,22. Kế tiếp là THPT Hồ Thị Bi với 1/3. Ở chiều ngược lại, 26 trường có tỷ lệ chọi dưới 1, phần lớn ở vùng ven, ngoại thành.

Lịch thi lớp 10 của TP HCM như sau:

Kỷ Hương