'Tháo chốt' để kinh tế tư nhân bung ra, bứt phá

Khi có cơ chế rõ ràng và phù hợp, doanh nghiệp (DN) tư nhân sẽ có điều kiện thuận lợi hơn để hoạt động bền vững, đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Hầm Hải Vân 2 do doanh nghiệp tư nhân - Tập đoàn Đèo Cả thi công mở rộng - Ảnh: TRƯỜNG TRUNG

Phát biểu tại phiên họp đầu tiên của Ban Chỉ đạo xây dựng Đề án phát triển kinh tế tư nhân ngày 15-3, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân khi ban hành sẽ giúp doanh nghiệp yên tâm, tạo niềm tin và động lực phát triển mạnh mẽ.

Vì vậy mục tiêu cuối cùng của đề án là đóng góp xây dựng một nghị quyết thực sự hiệu quả, giúp "tháo chốt", khơi thông các điểm nghẽn đang kìm hãm sự phát triển của khu vực tư nhân.

Việc này (nghị quyết) nếu thực hiện được giống như "tháo chốt", khơi thông các điểm nghẽn để khu vực kinh tế tư nhân bung ra cũng giống như gạch đá lâu nay đang cản trở dòng nước sẽ được nhấc ra để dòng nước chảy "ào ào".

Phó thủ tướng NGUYỄN CHÍ DŨNG

Nghị quyết mới sẽ tháo gỡ điểm nghẽn cho kinh tế tư nhân

Theo Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng, Đề án phát triển kinh tế tư nhân có ý nghĩa quan trọng nhưng cũng rất thách thức. Khi có cơ chế rõ ràng và phù hợp, doanh nghiệp (DN) tư nhân sẽ có điều kiện thuận lợi hơn để hoạt động bền vững, đóng góp tích cực vào nền kinh tế.

Về vai trò, vị trí của kinh tế tư nhân, ông cho biết tại cuộc làm việc của Tổng Bí thư Tô Lâm với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương, tất cả các đại biểu đều thống nhất khẳng định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất.

Những đóng góp thể hiện qua các số liệu cụ thể như chiếm tỉ trọng khoảng 50% GDP, hơn 56% trong tổng vốn đầu tư toàn xã hội, khoảng 82% tổng số lao động của nền kinh tế, khoảng 30% tổng thu ngân sách nhà nước, hơn 30% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu.

Ông Dũng nêu mục tiêu phấn đấu có 2 triệu DN vào năm 2030, nhưng cần bảo đảm cả số lượng và chất lượng DN; đồng thời lưu ý làm rõ hơn nội dung về phát triển các DN dẫn dắt, tiên phong trong các lĩnh vực, trong đó có lĩnh vực đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh...

Dự thảo đề án đã đề xuất các nhóm chính sách, ông Dũng gợi ý phân loại, làm rõ hơn chính sách với từng nhóm DN, như DN lớn, DN vừa và nhỏ, DN siêu nhỏ, hộ kinh doanh, DN khởi nghiệp và theo từng vấn đề như đất đai, tiền tệ - ngân hàng, tài chính - tài khóa, công nghệ, liên kết...

Những yêu cầu tạo nên đột phá

Đặt hàng được xem là cơ chế được kỳ vọng sẽ mở ra cơ hội lớn cho DN tư nhân. Theo đại biểu Quốc hội Hoàng Văn Cường, trước đây khu vực tư nhân hầu như không tham gia vào đầu tư công, nhưng hiện nay đã có nhiều cơ hội hơn thông qua các đơn đặt hàng từ Chính phủ dành cho DN tư nhân.

Ông đánh giá đây là một tín hiệu tích cực, bởi trên thế giới, những quốc gia có nền kinh tế tư nhân phát triển đều thực hiện cơ chế "đặt hàng" cho khu vực này.

Bên cạnh đó Chính phủ đang đặt mục tiêu cắt giảm 30% thủ tục hành chính không cần thiết nhằm tạo thuận lợi cho DN. Ông Cường nhấn mạnh đây chính là thời điểm để khu vực kinh tế tư nhân hành động, tận dụng cơ hội để bứt phá.

Khi kinh tế tư nhân không chỉ là một trong những động lực tăng trưởng mà còn được xác định là "động lực quan trọng nhất", việc triển khai các chính sách hỗ trợ phù hợp sẽ đóng vai trò quyết định trong giai đoạn sắp tới.

Vì vậy việc có những hành động cụ thể để tạo điều kiện thuận lợi cho khu vực kinh tế tư nhân phát triển sẽ có ý nghĩa lớn trong giai đoạn tới.

Ông Phạm Xuân Hòe, tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam, cho rằng để tư nhân bứt phá trong giai đoạn tới, cần cải cách thể chế.

Trong nghị quyết mới về phát triển kinh tế tư nhân tới đây do Bộ Chính trị ban hành, cần rà soát và bãi bỏ tất cả thủ tục về hành chính trong các văn bản pháp luật của bộ ngành, đặc biệt là những vấn đề thể chế đang hạn chế, băng bó sự phát triển của kinh tế tư nhân, làm cho DN khó tiếp cận nguồn lực, muốn hứng khởi trong kinh doanh.

Ông Hòe cho rằng cần bãi bỏ các quy định như thủ tục tiếp cận đất đai và mặt bằng sản xuất kinh doanh, cần thu vào một mối. Cùng với đó là thủ tục hành chính về xác nhận quy định liên quan địa chỉ kinh doanh, đăng ký kinh doanh, đặc biệt là những thủ tục phức tạp, phiền hà gây nản lòng kinh doanh.

Tháo gỡ các rào cản và quy định để DN tiếp cận vốn tốt hơn, tháo gỡ về cho vay tín chấp, tài sản đảm bảo, nỗ lực giảm chi phí để giảm lãi suất, cần có chính sách bù lãi suất cho ngân hàng thương mại.

Về cơ chế đặt hàng, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho hay việc giao nhiệm vụ, đặt hàng với các DN trong triển khai các công trình, dự án lớn, trọng điểm quốc gia sẽ đưa vào nghị quyết của Bộ Chính trị để khi ban hành, tạo sự yên tâm, tạo niềm tin, tạo hứng khởi, giúp khu vực kinh tế tư nhân hoạt động, phát triển lành mạnh, hiệu quả.

- Ông ĐINH TUẤN MINH (chuyên gia kinh tế):

Tạo cơ chế để DN tư nhân huy động vốn rẻ

Để kinh tế tư nhân phát triển, Chính phủ cần hỗ trợ DN tiếp cận vốn với chi phí thấp. Một trong những giải pháp là bảo lãnh cho các tập đoàn tư nhân lớn vay vốn từ các tổ chức tài chính quốc tế như ADB, WB, AIIB...

Nhiều quốc gia đã phát triển mô hình ngân hàng phát triển để cung cấp vốn ưu đãi cho DN tư nhân đầu tư hạ tầng trong và ngoài nước.

Chính phủ có thể cung cấp vốn đối ứng hoặc huy động vốn từ các định chế tài chính, quỹ đầu tư, phát hành trái phiếu để lập ngân hàng phát triển, từ đó cấp vốn với lãi suất thấp, ổn định, giúp DN có điều kiện tham gia đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng lớn trong nước hoặc tham gia đầu tư các dự án ở nước ngoài có khả năng thu hồi vốn chắc chắn.

Công nhân Công ty cổ phần Phúc Sinh chế biến tiêu Việt Nam xuất khẩu sang thị trường EU - Ảnh: Q.ĐỊNH

Hiện nay, DN tư nhân muốn tham gia các dự án hạ tầng lớn thường phải vay ngân hàng thương mại hoặc phát hành trái phiếu với lãi suất cao, làm giảm khả năng cạnh tranh.

Đây là điều cản trở DN tư nhân tham gia vào các dự án cơ sở hạ tầng lớn do Chính phủ đầu tư. Việc đầu tư lớn vào các công trình hạ tầng dài hạn cũng tạo rủi ro lớn cho DN tư nhân nếu không có sự hỗ trợ từ Chính phủ.

Trong bối cảnh Việt Nam hiện nay, Chính phủ có thể tái cấu trúc Ngân hàng Phát triển Việt Nam, hiện ngân hàng này chưa thực hiện đúng chức năng của nó, tăng khả năng huy động vốn từ các tổ chức tài chính toàn cầu, quỹ đầu tư quốc tế hoặc quỹ hưu trí trong nước.

Điều này sẽ giúp tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định cho DN tư nhân, thúc đẩy phát triển cơ sở hạ tầng bền vững.