'Cổng vào thế giới ngầm' của Siberia đang ngày càng rộng ra

TPO - Các nhà khoa học đã phát hiện ra vùng siêu khủng Batagay – một vùng trũng rộng 990 m trong lớp băng vĩnh cửu ở vùng Viễn Đông của Nga đang “tăng trưởng tích cực” với mức độ khủng mỗi năm.

Theo một nghiên cứu mới, "cửa ngõ vào thế giới ngầm", một miệng núi lửa khổng lồ trong lớp băng vĩnh cửu của Siberia, đang tăng thêm 1 triệu m3 mỗi năm khi băng tan chảy.

Miệng núi lửa, chính thức được gọi là miệng núi lửa Batagay ( hay Batagaika), có mặt vách đá tròn lần đầu tiên được phát hiện trên hình ảnh vệ tinh vào năm 1991 sau khi một phần sườn đồi sụp đổ ở vùng cao Yana phía bắc Yakutia ở Nga. Sự sụp đổ này làm lộ ra các lớp băng vĩnh cửu ở phần còn lại của sườn đồi đã bị đóng băng tới 650.000 năm - lớp băng vĩnh cửu lâu đời nhất ở Siberia và lâu đời thứ hai trên thế giới.

Nghiên cứu mới cho thấy rằng, mặt vách đá núi lửa hay còn gọi là vách đầu của Batagay đang giảm diện tích dần mỗi năm do băng vĩnh cửu tan. Phần sườn đồi bị sập, bên dưới bức tường đầu, cũng đang tan chảy nhanh chóng và chìm xuống.

Nhóm nghiên cứu viết trên tạp chí Geomorphology: “Các đặc điểm tan băng vĩnh cửu nhanh chóng rất phổ biến và được quan sát thấy gia tăng ở địa hình băng vĩnh cửu giàu băng ở Bắc Cực và cận Bắc Cực. Tuy nhiên, lượng băng và trầm tích bị mất đi từ siêu khu vực Batagay là "đặc biệt cao" do kích thước khổng lồ của vùng trũng, trải rộng tới 990 m tính đến năm 2023”.

Vùng trũng đo được rộng 790 m vào năm 2014, nghĩa là nó đã rộng hơn 200 m trong vòng chưa đầy 10 năm. Các nhà nghiên cứu đã biết nó đang phát triển, nhưng đây là lần đầu tiên họ định lượng được lượng băng tan chảy ra từ miệng núi lửa bằng cách kiểm tra hình ảnh vệ tinh, đo đạc thực địa và dữ liệu từ thử nghiệm trong phòng thí nghiệm trên các mẫu từ Batagay.

Kết quả chỉ ra rằng, một vùng băng và trầm tích tương đương với hơn 14 Kim tự tháp lớn ở Giza đã tan chảy sau trận siêu sụt kể từ khi nó sụp đổ. Tốc độ tan chảy vẫn tương đối ổn định trong thập kỷ qua, xảy ra chủ yếu dọc theo bức tường đầu ở rìa phía tây, phía nam và đông nam của miệng núi lửa.

Các nhà nghiên cứu viết trong nghiên cứu rằng, vùng trũng Batagay vẫn đang phát triển tích cực, nhưng có một giới hạn về mức độ mở rộng của nó. Lớp băng vĩnh cửu còn sót lại bên trong miệng núi lửa chỉ dày vài m, vì vậy khả năng đào sâu hơn nữa trên thực tế đã cạn kiệt do địa chất bên dưới.