'Ác mộng' tại thị trấn Bitcoin

Granbury, thị trấn nhỏ ở quận Hood, Texas, trở thành nơi khai thác Bitcoin nổi tiếng, nhưng được cho là đem lại những hậu quả không thể khắc phục.

Một buổi tối tháng 12/2023, Sarah Rosenkranz, 43 tuổi, chủ một doanh nghiệp nhỏ, ngã quỵ tại nhà riêng ở Granbury và được đưa đến phòng cấp cứu. Tim của bà đập 200 nhịp mỗi phút, huyết áp tăng vọt, đầu đau nhói. "Tôi cảm thấy đầu mình như đang bị kẹp chặt bằng áp lực vô hình. Cơn đau tệ hơn cả khi sinh con", Rosenkranz nói với Time.

Khu nhà máy khai thác Bitcoin của Marathon Digital Holdings. Ảnh: Hood County News

Cơn đau nửa đầu của Rosenkranz kéo dài 5 ngày. Bác sĩ đã tiêm thuốc giảm đau nhiều đợt, nhưng không có cách nào giúp thuyên giảm. Điều kỳ lạ là bé Indigo, 5 tuổi, con gái của Rosenkranz, cũng gặp triệu chứng tương tự hồi tháng 1.

Khi đến bệnh viện điều trị cho con gái. Rosenkranz thấy xung quanh đầy những người gầy gò, suy nhược với căn bệnh giống mẹ con bà. Một người mẹ cho biết con gái 8 tuổi bị mất thính lực và có chất lỏng chảy từ tai. Một số phụ nữ bị ngất khi đang làm việc, số khác nói chóng mặt, buồn nôn, hay thức dậy đêm khuya trong sự khó chịu.

Không ai trong số họ biết chính xác điều gì xảy ra. Nhưng tất cả có chung nỗi bất bình: tiếng ồn len lỏi vào cuộc sống của họ kể từ khi cơ sở khai thác Bitcoin mới chuyển đến cuối năm ngoái. Hoạt động của nhà máy vượt quy định về độ ồn cho phép, nhưng cơ quan chức năng địa phương chưa có biện pháp hạn chế.

Từ đầu năm, Time phỏng vấn hơn 40 người ở Granbury, đều có triệu chứng tăng huyết áp, hồi hộp, đau ngực, chóng mặt, ù tai, đau nửa đầu, hoảng loạn. Họ tin là có liên quan đến sự xuất hiện nhà máy Bitcoin của Marathon Digital Holdings - một trong những công ty khai thác Bitcoin lớn nhất thế giới.

Granbury hiện có 65.000 dân, chủ yếu là nông dân. Cách đó 15 phút lái xe về phía nam là nhà máy điện khí đốt Wolf Hollow II. Nhưng nhà máy này trước đó chưa tạo ra vấn đề đáng kể, dù thường xuyên thải vào bầu trời cột khí đen kịt.

Vấn đề chỉ xuất hiện khi khi Constellation Energy, công ty điều hành nhà máy điện, ký thỏa thuận năm 2021 cho phép Marathon Digital Holdings sử dụng điện khai thác Bitcoin. Ngay sau đó, công ty này mang đến 163 hộp kim loại chứa 30.000 "trâu cày" dùng để khai thác tiền số.

Từ khi lắp đặt, các cỗ máy đã khiến người dân khó chịu. "Chúng phủ đầy bụi lên nhà chúng tôi, đến giờ vẫn chưa dọn sạch bụi", Nick Browning, 82 tuổi, cho biết.

Nhưng bụi chỉ là phần mở đầu. Để làm mát hệ thống trâu cày, kỹ sư vận hành đã gắn hàng nghìn chiếc quạt quay ngày đêm, phát ra tiếng ồn mà theo mô tả của Browning là "lúc vo ve, lúc dữ dội như tiếng máy bay phản lực".

Cư dân phản ứng mạnh mẽ. Larry Potts, mục sư 77 tuổi, cho biết đã bị mất ngủ triền miên và mất thính lực cả hai tai. Vào tháng 2, tim ông ngừng đập và được chuyển đến bệnh viện. Hiện ông phải sống bằng máy tạo nhịp tim bên ngoài. "Tôi đang phát ngán nơi đây. Tôi dọn đến đây vì sự tĩnh lặng, nhưng có lẽ phải chuyển đi nơi khác", ông nói.

Trong khi đó, Geraldine Lathers, 72 tuổi, bị bệnh huyết áp cao và chóng mặt; Jenna Hornbuckle, 38 tuổi, mất thính lực ở tai phải và được chẩn đoán mắc bệnh suy tim; Avari Burns, 19 tuổi, bị ung thư kèm chứng đau nửa đầu dữ dội tại nhà.

"Chúng ta đang sống trong cơn ác mộng", Rosenkranz nói khi nhắc đến cuộc sống hiện tại.

Tiến sĩ Salim Bhaloo, bác sĩ chuyên về tai mũi họng tại bệnh viện địa phương, ghi nhận số ca tăng vọt với các triệu chứng như ù tai, chóng mặt và đau đầu liên quan đến tiếng ồn. "Với họ, Bitcoin gần như là một thứ xa lạ. Họ không hiểu nó, nhưng hiểu tiếng ồn từ chúng khiến sức khỏe bị tổn hại", Bhaloo cho hay.

Stephen Krzeminski, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, đồng tình: "Tổn thương do âm thanh là có thật, không thể tranh cãi. Các khu mỏ đang gây ra các vấn đề về sức khỏe, thể chất lẫn tinh thần, nhưng chưa được ngăn chặn".

Theo nghiên cứu đăng trên Science của tiến sĩ Thomas Münzel, bác sĩ tim mạch người Đức, trong 15 năm, những người thường nghe tiếng ồn từ 65 dB trở lên có thể mắc các triệu chứng như căng thẳng, suy nhược tim mạch, não, nhất là ban đêm. Thậm chí, chức năng mạch máu của những người khỏe mạnh suy giảm chỉ sau một đêm với tiếng ồn trên cường độ này.

Cơ quan Môi trường châu Âu cũng khuyến cáo tiếng ồn trên 55 dB đều có thể khiến con người bị bệnh nếu tiếp xúc thường xuyên. Krzeminski đánh giá, độ ồn trong khu dân cư do mỏ đào Bitcoin tạo ra thường từ 70 đến 90 dB.

Cơ quan chức năng ở Granbury chưa đưa ra giải pháp cụ thể. Cảnh sát trưởng quận Hood John Shirley cho biết đã dành nhiều tháng để tìm hiểu. Tuy vậy, ông thừa nhận không thể dừng nhà máy vì không có luật buộc người vận hành máy móc gây ồn phải tắt hệ thống. Mức phạt cũng chỉ dưới 500 USD. Tổng biên lai mà Shirley thống kê phạt nhà máy là 17.500 USD và đang tiếp tục tăng.

Marathon Digital Holdings từ chối bình luận.

Theo Business Insider, các xưởng khai thác Bitcoin quy mô lớn đổ về Mỹ sau khi Trung Quốc ra lệnh cấm khai thác tiền số này giữa 2021. 12 bang ở Mỹ đang có sự hiện diện của các trang trại đào Bitcoin thuộc sở hữu của nhà đầu tư Trung Quốc.

Bên cạnh tiếng ồn gây tổn hại sức khỏe, chúng còn tiêu tốn điện năng, tác động xấu đến môi trường. Dù vậy, với chính sách thông thoáng, các nhà máy khai thác Bitcoin đang tiếp tục mọc lên. Hồi tháng 6, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết tiếp tục ủng hộ tiền số, thậm chí tuyên bố thúc đẩy hầu hết hệ thống đào Bitcoin về Mỹ nếu trở thành tổng thống.

Bảo Lâm