Ý kiến trái chiều về sát hạch người lái xe dưới 50 phân khối

Nhiều chuyên gia ủng hộ đề xuất sát hạch người lái xe dưới 50 phân khối vì số vụ tai nạn liên quan học sinh tăng cao, nhưng một số ý kiến nói quy định gây phiền hà.

Tại Quốc hội sáng 21/11, đại biểu Lý Thị Lan, Giám đốc Sở Ngoại vụ tỉnh Hà Giang, đề nghị Chính phủ ban hành quy định về đào tạo, sát hạch, sử dụng xe gắn máy dung tích dưới 50 phân khối.

Luật Giao thông đường bộ năm 2008 hiện hành quy định người đủ 16 tuổi trở lên được lái xe gắn máy dưới 50 phân khối và không phải qua sát hạch lái xe; người đủ 18 tuổi trở lên được lái xe môtô hai bánh, xe môtô ba bánh từ 50 phân khối trở lên và các loại xe có kết cấu tương tự.

Đồng tình đề xuất trên, TS Trần Hữu Minh, Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia cho rằng, một số nghiên cứu gần đây tại Hà Nội và TP HCM chỉ ra có 90% số vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng liên quan trẻ em thuộc nhóm tự đi xe đến trường.

Quy định hiện nay cho phép học sinh trung học độ tuổi 16-18 có thể độc lập tham gia giao thông bằng xe đạp, xe đạp điện, xe máy có dung tích dưới 50 phân khối hoặc xe máy điện. Tuy nhiên, xe máy điện, xe gắn máy vẫn có tốc độ tương đối cao (25-50 km/h), trong khi học sinh lại chưa được trang bị đầy đủ kiến thức, kỹ năng giao thông, dẫn đến nhiều vụ tai nạn.

Cảnh sát giao thông Hà Nội xử phạt học sinh đi xe máy, xe đạp điện không đội mũ bảo hiểm. Ảnh: Giang Huy

Theo dữ liệu tai nạn giao thông của Phòng Cảnh sát giao thông Hà Nội, tai nạn giao thông của trẻ em do đi sai phần đường quy định chiếm 34%; vi phạm tốc độ 30% và thiếu quan sát 26%. Ông Minh phân tích các nguyên nhân gây tai nạn này cho thấy học sinh thiếu kỹ năng và kiến thức giao thông.

"Đề xuất người 16-18 tuổi khi điều khiển xe máy điện có công suất nhỏ hơn 4 KW, xe gắn máy có dung tích nhỏ hơn 50 phân khối cần phải có giấy phép lái xe là rất đúng đắn", ông Minh nói.

Theo Chánh văn phòng Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, các trường học đang lồng ghép giáo dục an toàn giao thông vào chương trình chính khóa song học sinh mới được tiếp cận lý thuyết. Trong khi đó, tại nhiều quốc gia châu Âu quy định người lái xe máy điện, xe gắn máy dưới 50 phân khối phải tham gia khóa học về luật giao thông và kỹ năng lái xe cơ bản. Kết thúc khóa học đều có bài kiểm tra để cấp giấy phép lái xe hoặc chứng chỉ.

Đồng quan điểm sát hạch người lái xe dưới 50 phân khối song TS Phan Lê Bình, chuyên gia giao thông đô thị, cho rằng nên giao các trung tâm đào tạo sát hạch thay vì để các trường học thực hiện. "Không nên tạo gánh nặng cho thầy cô vì họ không có chuyên môn giảng dạy kỹ năng lái xe", ông Bình nói.

Không đồng tình đề xuất trên, ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ôtô Việt Nam, cho rằng, quy định học sinh phải được đào tạo, sát hạch giấy phép lái xe máy dưới 50 phân khối hay xe điện sẽ gây tốn kém thời gian, công sức, tiền bạc, tăng chi phí xã hội. Thậm chí, nếu người học không có ý thức thì sẽ phát sinh tiêu cực như mua bằng, học hộ, thi hộ...

Theo ông Quyền, các trường học đã lồng ghép giáo dục an toàn giao thông, cung cấp kỹ năng lái xe cơ bản cho học sinh (đi bên phải, đúng làn, đội mũ bảo hiểm...), cùng hướng dẫn, dạy bảo của gia đình sẽ "tốt hơn là bắt buộc học sinh đến trung tâm đào tạo lái xe, tham gia sát hạch".

Chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thành cũng nhận xét xe dưới 50 phân khối, xe đạp điện có tốc độ không lớn, nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông không cao như xe phân khối lớn. "Quy định người đi xe dưới 50 phân khối sát hạch là không cần thiết, gây lãng phí cho xã hội. Thay vào đó, lực lượng chức năng cần xử lý nghiêm học sinh đi xe trên 50 phân khối, đi xe đạp điện, xe máy không đội mũ bảo hiểm và phối hợp với nhà trường tuyên truyền giáo dục học sinh", ông Thành nói.

Thực tế, quy định người lái xe máy điện, xe gắn máy dưới 50 phân khối phải có bằng lái xe (qua sát hạch) từng được đưa vào dự thảo lần 1 Luật Giao thông đường bộ sửa đổi, tháng 7/2020. Bộ Giao thông Vận tải, Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cùng đại diện một số cơ quan từng lên tiếng bày tỏ ủng hộ quy định này.

Hồi tháng 6, Quốc hội đồng ý tách Luật Giao thông đường bộ thành Luật Đường bộ và Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Tuy nhiên, cả hai dự thảo luật trình Quốc hội khóa 15 cho ý kiến tại kỳ họp 6 đang diễn ra đều không có nội dung quy định cấp bằng hay sát hạch người lái xe máy dưới 50 phân khối.