Vụ cựu tử tù Liên Khui Thìn đòi tài sản: Toà kháng nghị huỷ 2 bản án

Ông Liên Khui Thìn. Ảnh: T.N

Thiếu người tham gia tố tụng

TAND Tối cao vừa có quyết định số 08/2023 kháng nghị và tạm đình chỉ thi hành Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 32/2022 ngày 24.6.2022 của TAND Cấp cao tại TPHCM cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao.

Theo quyết định, TAND Tối cao đề nghị Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao xét xử giám đốc thẩm, hủy Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm và hủy Bản án kinh doanh thương mại sơ thẩm số 653/2020 ngày 28.5.2020 của TAND TPHCM; giao hồ sơ vụ án cho TAND TPHCM giải quyết lại theo thủ tục sơ thẩm đúng quy định của pháp luật.

Tạm đình chỉ thi hành Bản án kinh doanh thương mại phúc thẩm số 32/2022 ngày 24.6.2022 của TAND Cấp cao tại TPHCM cho đến khi có quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao.

Quyết định của TAND Tối cao xét thấy, ông Liên Khui Thìn (70 tuổi) khởi kiện yêu cầu hủy các Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp thay đổi từ lần thứ 1 đến lần thứ 8 của Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Tây Sơn (Công ty Tây Sơn) nhưng cấp sơ thẩm, phúc thẩm không đưa Công ty Tây Sơn vào tham gia tố tụng trong vụ án với tư cách người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan là xác định thiếu người tham gia tố tụng, vi phạm quy định tại Khoản 4 Điều 68 của Bộ Luật tố tụng dân sự.

Các bên đương sự đều thừa nhận Công ty Tây Sơn được thành lập năm 1996 có 2 thành viên góp vốn là ông Liên Khui Thìn và bà Nguyễn Thị Tuyết Mai, vốn điều lệ được đăng ký là 3 tỉ đồng, thực tế mỗi người đã góp tiền mặt 1,5 tỉ đồng (bằng 50% vốn điều lệ).

Theo nội dung đăng ký thay đổi lần 1 ngày 5.9.2000 của Công ty Tây Sơn thì ngày 30.8.2000, Công ty đăng ký giảm vốn điều lệ xuống còn 1,5 tỉ đồng.

Thay đổi cơ cấu góp vốn từ việc ông Liên Khui Thìn góp 1,5 tỉ (50% vốn điều lệ) và bà Nguyễn Thị Tuyết Mai góp 1,2 tỉ (40%), ông Đỗ Thế Minh góp 300 triệu đồng (10% vốn điều lệ), thành ông Thìn không còn là thành viên góp vốn. Ông Thìn cho rằng, việc đăng ký thay đổi này chỉ có một mình bà Mai thực hiện, không có sự đồng ý của ông.

Hồ sơ vụ án kinh doanh thương mại này không có tài liệu, chứng cứ về việc ông Thìn chuyển nhượng toàn bộ phần vốn góp cho bà Mai, hay việc Công ty Tây Sơn mua lại toàn bộ phần vốn góp của ông Thìn cũng như về việc giảm vốn điều lệ của công ty theo quy định tại Khoản 3 Điều 43 Luật Doanh nghiệp năm 1999.

Quyết định cho thấy, trong quá trình giải quyết vụ án, bị đơn và người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan cho rằng, ông Liên Khui Thìn không còn là thành viên Công ty Tây Sơn kể từ ngày 5.9.2000, xuất phát từ nội dung Công văn số 123/CV-TA ngày 22.8.2000 của TAND TPHCM.

Công văn có nội dung: “Theo Bản án hình sự sơ thẩm số 1590/HSST ngày 4.8.1999 của TAND TPHCM thì mọi tài sản của Liên Khui Thìn (và của nhóm Công ty EPCO) đã được thu hồi và giao cho cơ quan chức năng bảo đảm thi hành án”.

Tuy nhiên, Bộ Luật Tố tụng hình sự năm 1988 không có quy định về giải thích, đính chính, sửa chữa bản án, quyết định, đồng thời Công văn này không phải là văn bản giải thích, sửa chữa bản án, quyết định của Tòa án theo quy định tại Điều 365 Bộ luật tố tụng hình sự năm 2015.

Do đó, không phải là căn cứ để xác định ông Thìn không còn phần vốn góp ở Công ty Tây Sơn như Tòa án cấp sơ thẩm đã nhận định và kết luận là có căn cứ.

Thiếu thu thập tài liệu, chưa đủ căn cứ khi xử lý vụ án

Quá trình giải quyết vụ án, Tòa án cấp sơ thẩm và Tòa án cấp phúc thẩm không thu thập Bản án hình sự sơ thẩm số 1590/HSST ngày 4.8.1999 của TAND TPHCM và Bản án hình sự phúc thẩm số 05/2000/HSPT ngày 12.1.2000 của TAND Tối cao tại TPHCM (vụ án Minh Phụng - EPCO) để làm rõ ông Liên Khui Thìn có chiếm đoạt tiền của Công ty TNHH EPCO hoặc tiền của tổ chức tín dụng để góp vốn vào Công ty Tây Sơn hay không; Bản án hình sự có hiệu lực pháp luật, có xử lý phần vốn góp của ông Thìn tại Công ty Tây Sơn hay không;

Cũng không xem xét, đánh giá quy định của pháp luật về tư cách thành viên Công ty TNHH trong trường hợp thành viên công ty TNHH là người quản lý doanh nghiệp đang bị truy cứu trách nhiệm hình sự hoặc đang phải chấp hành hình phạt tù theo Khoản 6 Điều 9 Luật Doanh nghiệp năm 1999 thì có mất quyền sở hữu phần vốn góp hay không, có mất tư cách thành viên công ty TNHH hay không để áp dụng trong trường hợp này.

Do đó, Tòa án cấp sơ thẩm chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Liên Khui Thìn, còn Tòa án cấp phúc thẩm không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Thìn, đều là chưa đủ căn cứ pháp luật.

Theo đơn khởi kiện của ông Liên Khui Thìn, năm 1996, ông và bà Nguyễn Thị Tuyết Mai cùng thành lập Công ty Tây Sơn với vốn điều lệ là 3 tỉ đồng.

Trong thời gian ông Thìn đang chấp hành án tù, ông Phạm Nguyễn Minh Đức và ông Phạm Minh Đạo đã nhận toàn bộ vốn và tài sản của Công ty Tây Sơn.

Sau khi chấp hành án xong vào năm 2009, ông Thìn phát hiện sự việc và đã nhiều lần liên hệ để giải quyết nhưng những người liên quan không hợp tác.

Vì vậy, ông Liên Khui Thìn đã khởi kiện đề nghị tuyên vô hiệu đối với các giao dịch chuyển nhượng vốn góp giữa bà Nguyễn Thị Tuyết Mai với những cá nhân nêu trên; đồng thời đề nghị huỷ 9 giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh từ lần thứ 1 đến lần thứ 8 của Công ty Tây Sơn do Sở Kế hoạch và Đầu tư TPHCM cấp.

Trong đơn khởi kiện, ông Thìn đòi lại phần vốn góp chiếm 50% vốn điều lệ và tài sản tại công ty TNHH Tây Sơn, bao gồm biệt thự số 198 Võ Thị Sáu (quận 3, TPHCM) có diện tích 1.704m2; Khu dự án du lịch nghỉ dưỡng tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu quy mô 3ha.

Tại phiên xét xử sơ thẩm, TAND TPHCM đã chấp thuận yêu cầu của ông Liên Khui Thìn, tuyên vô hiệu các giao dịch chuyển nhượng phần vốn góp vào Công ty Tây Sơn khi ông Thìn chấp hành án tù, đồng thời tuyên huỷ 9 giấy chứng nhận đăng ký thay đổi đã cấp cho công ty này từ năm 2000.

Các bị đơn kháng cáo. Tại phiên xét xử phúc thẩm, đại diện Viện KSND Cấp cao tại TPHCM cho rằng, việc xóa tên ông Thìn mà không hỏi ý kiến thành viên là xâm phạm quyền lợi của ông.

Bị đơn kháng cáo nhưng không đưa ra được căn cứ chứng minh nên Viện Kiểm sát đề nghị không chấp nhận đơn kháng cáo, giữ nguyên bản án sơ thẩm.

Tuy nhiên, HĐXX phiên toà phúc thẩm tuyên án, chấp nhận yêu cầu kháng cáo của bị đơn, sửa bản án sơ thẩm, đồng thời không chấp nhận toàn bộ yêu cầu khởi kiện của ông Liên Khui Thìn.