Vợ ông chủ Việt Á là người nghiên cứu sản xuất ra kit test

Bộ sản phẩm kit test Việt Á hôm ra mắt. Ảnh: VGP

Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát quân sự Trung ương, Học viện Quân y được Bộ Khoa học và Công nghệ giao đề tài nghiên cứu bộ kit chẩn đoán viêm phổi do vi rút Corona.

Trên cơ sở tham khảo quy trình do Tổ chức Y tế Thế giới công bố, nhóm nghiên cứu Học viện Quân y đã nghiên cứu để tối ưu hoá. Đến ngày 9.2.2020, nhóm bước đầu tìm ra quy trình chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR sử dụng gene đích là P và E và real-time RT-PCR; sử dụng gene đích là P phát hiện vi rút SARS-CoV-2 trong phòng thí nghiệm.

Ngày 10.2.2020, Hồ Anh Sơn - khi đó là Phó Giám đốc Viện Nghiên cứu y dược học quân sự, Học viện Quân y đã ký biên bản bàn giao quy trình chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR và real-time RT-PCR với Công ty Việt Á để sản xuất thử nghiệm theo yêu cầu của Đề tài nhưng không có nội dung chi tiết về công thức mồi và mẫu dò.

Trước đó, khoảng cuối tháng 1, đầu tháng 2.2020, Hồ Thị Thanh Thuỷ - Phó Tổng Giám đốc Công ty Việt Á (vợ của Phan Quốc Việt - Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á) đã nghiên cứu, tối ưu từ các tài liệu do Tổ chức Y tế Thế giới, Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ và một số nước khác công bố trên mạng Internet.

Sau đó, bà Thuỷ đã xây dựng quy trình sản xuất kit sử dụng gene đích là N phát hiện vi rút SARS-CoV-2.

Ngày 7.2.2020, bà Thuỷ đã nghiên cứu xong quy trình (thành phần tạo nên kit gồm 11 hoá chất) và đặt hàng mua các hoá chất để sản xuất kit phát hiện vi rút SARS-CoV-2.

Khoảng giữa tháng 2.2020, Phan Quốc Việt chỉ đạo Hồ Thị Thanh Thuỷ mang các bộ kit ra Hà Nội để đánh giá chất lượng. Ngày 21.2.2020, Hồ Anh Sơn và Phan Quốc Việt thống nhất cho chạy thử bộ sinh phẩm do nhóm nghiên cứu Học viện Quân y chế tạo và bộ sinh phẩm do Công ty Việt Á mang đến trên máy real-time tại labo phòng thí nghiệm của đơn vị.

Khi biết kết quả bộ kit do Việt Á đưa đến có chất lượng tốt hơn bộ sinh phẩm Học viện Quân y thì Phan Quốc Việt đã báo kết quả này đến Trịnh Thanh Hùng - cựu Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và công nghệ các ngành kinh tế kỹ thuật, Bộ Khoa học và Công nghệ.

Ông Trịnh Thanh Hùng đã yêu cầu Hồ Anh Sơn làm văn bản gửi Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương đề nghị phối hợp thử nghiệm bộ kit do Việt Á đưa đến.

Qua các khâu, cuối cùng ngày 2.3.2020, Bộ Khoa học và Công nghệ đã ra quyết định về việc thành lập Hội đồng nghiệm thu kết quả giai đoạn 1. Hôm sau, Hội đồng đánh giá, nghiệm thu kết quả đã thông qua quy trình do Học viện Quân y nghiên cứu nhưng dựa trên kết quả đánh giá bộ kit Việt Á cung cấp và kiến nghị Bộ Y tế xem xét cấp phép để sử dụng phòng, chống dịch.

Ngày 4.3.2020, Bộ Y tế có quyết định cấp số đăng ký tạm thời để sử dụng trong xét nghiệm sàng lọc.

Cũng qua các khâu, cuối cùng ngày 4.12.2020, Bộ Y tế ra quyết định về việc cho phép đánh giá đối với sản phẩm nghiên cứu đề tài. Tiếp đó, các ngày 22, 29.10 và ngày 25.12.2021, các hội đồng đều nghiệm thu và đánh giá kết quả đề tài ở mức "đạt".

Song cơ quan công tố cho rằng, việc tổ chức nghiệm thu chỉ mang tính hình thức và không đúng bản chất vì sản phẩm không được sản xuất theo quy trình nghiên cứu và cũng không rõ nguồn gốc.

Về sau này, ngày 21.7.2022, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương ra công văn, nội dung thể hiện: Công thức về quy trình chế tạo bộ sinh phẩm RT-PCR, real-time RT-PCR của Công ty Việt Á không phải được tối ưu từ quy trình của Học viện Quân y.

Còn ngày 4.10.2023, Bộ Khoa học và Công nghệ có công văn xác định bộ không có văn bản kiến nghị Bộ Y tế cấp số đăng ký tạm thời; cũng không chuyển giao kết quả nghiên cứu đề tài cho Công ty Việt Á để sản xuất kit xét nghiệm COVID-19.

Ngày 5.10.2023, Bộ Y tế cũng có công văn xác định việc cấp phép tạm thời, cấp số lưu hành cho Công ty Việt Á là chưa đúng quy định pháp luật và bộ đã ra quyết định thu hồi việc cấp số lưu hành sản xuất kit của công ty (ngày 24.6.2022).