Từ vụ án ở Trung tâm dạy nghề lái xe Sài Gòn, cảnh giác khi học lái xe với 'thầy tự do'

Bộ GTVT có quy chuẩn dạy và cấp bằng lái xe nhưng thực tế không phải nơi nào cũng đáp ứng và tuân thủ.

Học viên thi lái xe trên sa hình tại một trung tâm đào tạo sát hạch lái xe ở TP.HCM - Ảnh: T.T.D.

Trong vụ án hình sự giả mạo trong công tác, đưa hối lộ và nhận hối lộ xảy ra tại Trung tâm dạy nghề lái xe Sài Gòn, trực thuộc Công ty TNHH Phát triển giáo dục và dạy nghề 3T

(TP.HCM), Bộ Công an xác định trung tâm này dạy lý thuyết, thực hành không đúng quy định khi giao cho các cá nhân ngoài xã hội không có chức năng tự đào tạo lái xe, hợp thức hóa hồ sơ người học được trung tâm đào tạo.

Bằng phương thức này, trung tâm đã cấp chứng chỉ sơ cấp nghề cho hơn 39.000 học viên trái quy định.

Phải kiểm tra qua web sở giao thông

Vậy quy định chuẩn của đào tạo và cấp bằng lái ra sao? Theo quy định được nêu tại các nghị định, thông tư về đào tạo, sát hạch lái xe, người có nhu cầu cấp giấy phép lái xe (bằng lái xe) các hạng A1, A2, A3, A4 và ô tô hạng B1 được tự học các môn lý thuyết.

Tuy vậy bắt buộc phải đăng ký tại cơ sở được phép đào tạo để được ôn luyện, kiểm tra. Riêng đối với các hạng A4, B1 phải được kiểm tra, cấp chứng chỉ đào tạo.

Với người học lái xe các hạng B2, C, D, E và F được lựa chọn một trong các hình thức học môn lý thuyết như học tập trung tại cơ sở đào tạo; học tập trung tại cơ sở đào tạo kết hợp với đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn và đào tạo từ xa, tự học có hướng dẫn.

Riêng các môn cấu tạo và sửa chữa thông thường, kỹ năng phòng cháy chữa cháy và cứu nạn, cứu hộ; kỹ thuật lái xe đều phải học tập trung tại cơ sở đào tạo.

Còn đối với môn thực hành lái xe phải học theo hình thức tập trung. Để được xét cấp chứng chỉ sơ cấp nghề, chứng chỉ đào tạo, người học lái xe phải được kiểm tra các môn lý thuyết và thực hành tại cơ sở đào tạo.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lương Duyên Thống - trưởng Phòng quản lý vận tải phương tiện và người lái, Cục Đường bộ Việt Nam - cho biết thời gian qua có tình trạng các đơn vị, cá nhân không được cấp phép đào tạo lái xe đứng ra nhận hồ sơ đào tạo lái xe.

Nhiều người không tìm hiểu kỹ đã đăng ký, đóng tiền học lái xe qua thông tin quảng cáo trên mạng, qua những cơ sở không có chức năng đào tạo lái xe nhưng đợi mãi không được học. Đến khi cơ sở đó bỏ trốn mới biết bị lừa. Công an cũng đã phát hiện, xử lý nhiều doanh nghiệp thành lập công ty tư vấn đào tạo, thu tiền của người học rồi bỏ trốn.

Còn theo ông Nguyễn Văn Quyền - chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, các thông tư đào tạo lái xe đã quy định cơ sở đào tạo phải ký hợp đồng đào tạo với học viên lái xe nhưng thực tế ít học viên để ý tới nội dung này.

Thông qua hợp đồng, học viên yêu cầu cơ sở đào tạo dạy đúng, đủ thời lượng, quãng đường thực hành lái xe nhằm đảm bảo quyền lợi của mình trong quá trình học. Đây cũng là căn cứ để xử lý khi cơ sở đào tạo lái xe làm sai.

"Để lựa chọn nơi học lái xe đảm bảo điều kiện và tin cậy, người học lái xe nên hiểu và lựa chọn học tại các cơ sở đào tạo lái xe được cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động. Các cơ sở này được cập nhật và công bố trên trang tin điện tử của các sở GTVT hoặc Cục Đường bộ Việt Nam" - ông Thống khuyến cáo.

Ông Thống dẫn chứng các nghị định, thông tư về đào tạo lái xe hiện hành quy định người học lái xe phải nộp hồ sơ trực tiếp tại cơ sở đào tạo. Do vậy, người học lái xe nên đến trực tiếp các cơ sở được cấp chứng nhận đủ điều kiện hoạt động.

Đồng thời cần yêu cầu cơ sở đào tạo ký hợp đồng đào tạo với người học lái xe ô tô theo quy định của Luật Giáo dục nghề nghiệp.

Hợp đồng quy định rõ quyền lợi của người học, cơ sở đào tạo phải đáp ứng các điều kiện, chương trình, thời lượng học cụ thể theo từng hạng giấy phép lái xe, cũng như mức phí học lái xe. Bởi hợp đồng là cơ sở cao nhất để đảm bảo quyền lợi của người học.

Dữ Liệu: TUẤN PHÙNG - Đồ họa: TUẤN ANH

Cảnh giác với "thầy tự do"

Theo một giáo viên dạy lái xe, trước đây khi cơ quan quản lý chưa áp dụng các giải pháp công nghệ để kiểm soát thời gian học lý thuyết và thực hành lái xe, nhiều cơ sở đào tạo đã thu hút người học bằng chiêu giá rẻ. Để có giá rẻ, cơ sở đào tạo đã bớt thời lượng thực hành nên xảy ra tình trạng loạn học phí lái xe.

"Có những nơi nhận học viên rồi dạy bốn người chỉ với một xe tập lái có giá khóa học từ 5 - 7 triệu đồng/người (chưa tính lệ phí thi, tiền thuê sân tập). Với mức giá đó, học viên chỉ thực hành trong sân tập lái 8 - 12 tiếng/người rồi thi sát hạch. Do vậy nhiều người thi đỗ, có bằng lái phải thuê người bổ túc tay lái rồi mới dám lái xe ra đường" - giáo viên này nói.

Tuy nhiên với những người xác định học lái xe để trang bị kỹ năng cho mình, họ đã tìm hiểu, yêu cầu cơ sở đào tạo ký hợp đồng với những điều khoản, thời lượng học cụ thể theo quy định của Nhà nước và chấp nhận học phí cao.

Đại diện một trung tâm đào tạo lái ô tô ở TP.HCM chia sẻ có rất nhiều người dân đến trung tâm đăng ký lại khóa học lái xe bằng B2 đúng chuẩn sau khi nộp học phí cho một số văn phòng "ma".

Để thu hút người học, các "văn phòng đăng ký học lái" hứa hẹn đủ kiểu và cam kết "bao đậu"... Ngoài ra, mức học phí cũng chênh lệch lớn so với giá thị trường.

"Học viên đóng tiền mới gặp đủ cảnh khổ, một số điểm "hẹn hò" không xếp lịch học, nêu hàng loạt lý do như giá tốt nên quá tải học viên, trung tâm liên kết đang bị thanh tra, kiểm tra hoặc học phí tăng nên phải đóng bổ sung chi phí...

Có trường hợp sau cả năm trời không cung cấp lịch học, lịch thi chính quy nào thì văn phòng đăng ký "bốc hơi", trả mặt bằng và khóa số điện thoại" - vị đại diện này dẫn chứng.

Cũng có một số học viên được văn phòng giao cho "thầy dạy tự do" không có chứng chỉ dạy lái ô tô, không thuộc trung tâm, cơ sở đào tạo được cấp phép. Đối với trường hợp này, quy trình và quy chuẩn đào tạo đều không hợp quy định, nhiều sai sót trong quá trình dạy và thi.

Một trung tâm dạy lái khác cũng cho rằng tình trạng cá nhân, tổ chức tự nhận hồ sơ đào tạo lái xe, sau đó hợp thức hóa hồ sơ để học viên thi là sai quy định, không đảm bảo về chất lượng học viên. Thực tế, theo vị này, các cơ sở đào tạo chính quy, có phép của đơn vị không mở tràn lan và chỉ nhận hồ sơ đủ yêu cầu chứ không có chuyện nhận ồ ạt, hứa hẹn "bao đậu".

"Các bước đào tạo phải đầy đủ cả lý thuyết, thực hành, mô phỏng, chạy DAT..., không có chuyện "bao đậu" như một số nơi đang quảng cáo. Đặc biệt, đội ngũ giáo viên dạy lái phải thuộc cơ sở đào tạo được cấp phép, đầy đủ chứng chỉ, dạy đúng quy trình.

Trung tâm của chúng tôi không tiếp nhận hồ sơ sai quy định, không tiếp nhận trung gian mua bán hồ sơ học viên... Đây là biện pháp để đảm bảo chất lượng đào tạo và quyền lợi cho học viên", vị này khẳng định.