Trường học mọc như nấm, cử nhân nhiều vô kể mà vẫn thiếu giáo viên

Ngày 2.8, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phối hợp với Ủy ban Văn hóa - Giáo dục tổ chức hội nghị góp ý kiến về triển khai thực hiện chương trình, sách giáo khoa phổ thông 2018.

Tại hội nghị, PGS TS Nguyễn Gia Cầu - Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu hợp tác phát triển giáo dục - cho biết, đối với nền giáo dục của nước ta thì vấn đề thực học, thực nghiệm, dạy tốt, học tốt trong thực hiện đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông vẫn chưa được chú trọng.

Ông nhìn nhận, mặc dù vấn đề này không mới nhưng lại cực kỳ quan trọng, tác động và ảnh hưởng rất lớn đến các vấn đề khác của quá trình thực học.

Theo ông Cầu, nếu không giải quyết được vấn đề thiếu giáo viên cục bộ tại một số trường, tình trạng giáo viên bỏ nghề… thì những vấn đề khác cũng khó giải quyết.

PGS TS Nguyễn Gia Cầu. Ảnh: Phạm Đông

Còn GS.TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn Dân chủ và Pháp luật, Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam cho biết, Đảng và Nhà nước đã đề ra một chủ trương rất đúng là xã hội hóa giáo dục và y tế.

Theo ông, giáo dục và y tế là 2 lĩnh vực thể hiện sự tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa, người dân được thụ hưởng những thành quả đạt được. Tuy nhiên, vừa qua, tình trạng phụ huynh phải thức trắng đêm để xếp hàng, lấy phiếu cho con vào các trường công lập, theo ông là rất đáng báo động.

“Phụ huynh phải xếp hàng từ 2-3 giờ sáng, rất khổ. Hay như đến bệnh viện cũng thấy tình trạng bệnh nhân nằm la liệt, không có chỗ nằm cẩn thận”, ông Đường lấy dẫn chứng và cho rằng, nhận thức về xã hội hóa cần tiếp tục được làm rõ hơn nữa.

Theo ông, càng xã hội hóa thì Nhà nước càng phải đầu tư nhiều hơn cho hai lĩnh vực giáo dục và y tế chứ không phải xã hội hóa để Nhà nước rút khỏi hai lĩnh vực này hoặc giảm bớt đầu tư đi.

Do đó, càng đẩy mạnh xã hội hóa thì Nhà nước phải đầu tư nhiều hơn để người dân được hưởng thụ thành quả đó.

Về chương trình giáo dục phổ thông, ông Đường nhấn mạnh, việc tập trung chuyển từ giáo dục kiến thức sang giáo dục về phẩm chất, năng lực của mình. Từ chỗ chỉ chú trọng về kiến thức phải chuyển sang nâng cao phẩm chất, năng lực người học để đảm bảo hài hòa giữa dạy và định hướng nghề nghiệp.

Một vấn đề ông Đường rất băn khoăn là về đội ngũ giáo viên. “Tôi lấy rất làm lạ là tại sao đến 30-40 năm nay, số trường học mọc ra như nấm, số cử nhân nhiều vô kể thế mà vẫn còn tình trạng thiếu giáo viên. Việc thiếu giáo viên này vì lý do gì, vì thiếu trường, chế độ đãi ngộ quá thấp hay thiếu gì?

Bây giờ làm thế nào để xây dựng đội ngũ giáo viên không những đủ mà còn có chất lượng tốt. Nếu không có đội ngũ giáo viên giỏi, có chất lượng thì những mục đích đặt ra cho sách giáo khoa cũng rất khó làm”, ông Đường nói.

Từ những ý kiến trên, ông Đường đề nghị, phải làm thế nào chấm dứt cho được tình trạng thiếu giáo viên. Tại nhiều địa phương hiện đang thiếu giáo viên, phải chú ý đến giáo viên cấp thấp như mầm non, tiểu học.

Ông Nguyễn Túc - Ủy viên Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam chỉ ra bất cập khi xã hội hóa không đến nơi đến chốn, khiến xã hội hóa biến thành thương mại hóa. Từ đó hậu quả là xảy ra một số vụ án liên quan sách giáo khoa vừa được phanh phui, trong đó có sự móc ngoặc giữa người có chức có quyền với người làm kinh doanh.

GS Nguyễn Lân Dũng. Ảnh: Phạm Đông

Còn GS Nguyễn Lân Dũng - Chủ nhiệm Hội đồng tư vấn Khoa học - Giáo dục - Môi trường chia sẻ băn khoăn khi chương trình giáo dục phổ thông của ta "có gì đó sai sai" so với thông lệ quốc tế, bởi chúng ta dùng một chương trình chưa qua thực nghiệm để áp dụng đại trà trên cả nước.

Vấn đề thứ hai, GS Nguyễn Lân Dũng góp ý, đó là "việc dạy - học ngoại ngữ hình như không thành công", vì có những trường hợp học 12 năm không nói được.

"Sai lầm của học ngoại ngữ là học để thi, học quá nhiều và quá nặng nề. Tôi là người biết 4 ngoại ngữ nhưng nếu thi IELTS có khi vẫn trượt vì học những từ chẳng bao giờ dùng đến", ông Dũng nói và chia sẻ kinh nghiệm học ngoại ngữ nên học tối thiểu 1.500 từ và học đến đâu dùng đến đấy.