Tin tức thế giới 4-2: USAID của Mỹ có lãnh đạo mới; Ông Trump ra điều kiện với Ukraine

Hỗn loạn trước cửa trụ sở USAID; Nhà Trắng tính giải thể Bộ Giáo dục; Mỹ hoan nghênh Panama rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio - Ảnh: REUTERS

Ông Rubio làm quyền lãnh đạo USAID

Theo Hãng tin Reuters, tối 3-2 (giờ địa phương), Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố ông đang đảm nhiệm vai trò quyền lãnh đạo Cơ quan Phát triển quốc tế Mỹ (USAID).

Đây là động thái mới nhất trong loạt hành động của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm giành quyền kiểm soát cơ quan này.

Chia sẻ với báo chí, ông Rubio mô tả cơ quan này "hoàn toàn không hợp tác" và các nhân viên ở đây "không sẵn sàng trả lời những câu hỏi đơn giản" về các chương trình do cơ quan triển khai.

Ông Rubio khẳng định: "Nếu bạn đến hết phái bộ ngoại giao này đến phái bộ khác, đại sứ quán này đến đại sứ quán khác trên toàn thế giới, bạn sẽ thấy USAID tiến hành những hoạt động đi ngược lại mục tiêu của chúng ta trong chiến lược quốc gia với đất nước đó hoặc khu vực đó. Chuyện này không thể tiếp tục".

Theo đạo luật thành lập USAID, đây là cơ quan độc lập thuộc Chính phủ Mỹ. Tuy nhiên, chính quyền của ông Trump, dẫn đầu bởi tỉ phú Elon Musk, đang cố gắng đưa hoạt động của tổ chức này về dưới quyền điều hành của Bộ Ngoại giao.

Trong bức thư gửi Quốc hội, ông Rubio giải trình về kế hoạch tái cơ cấu USAID, theo đó một số bộ phận của cơ quan này sẽ được sáp nhập vào Bộ Ngoại giao. Phần còn lại sẽ bị xóa.

Trước đó, Bộ Ngoại giao Mỹ cũng đã cho dừng tất cả hoạt động của USAID trên toàn thế giới, ngoại trừ các chương trình hỗ trợ lương thực khẩn cấp.

Hỗn loạn trước cửa trụ sở USAID

Nghị sĩ Jamie Raskin phát biểu trong cuộc biểu tình trước cửa trụ sở USAID ngày 3-2 - Ảnh: REUTERS

Ngày 3-2, trong nỗ lực kiểm soát USAID, chính quyền ông Trump đã cho khóa cửa trụ sở cơ quan này tại thủ đô Washington D.C. Các nhân viên của cơ quan này bị cấm bước vào khuôn viên cơ quan.

Trước những động thái liên tục của Nhà Trắng, một nhóm nghị sĩ Đảng Dân chủ cùng hàng chục nhân viên và nhà thầu của USAID đã biểu tình trước tòa nhà này.

Nghị sĩ Jamie Raskin phát biểu thay mặt đám đông biểu tình: "Chúng ta không có nhánh thứ tư của chính phủ với tên gọi Elon Musk", ngụ ý chỉ trích quyền lực ngày một gia tăng mà đồng minh thân cận số một của ông Trump đang nắm giữ.

Hai Thượng nghị sĩ Brian Schatz và Chris Van Hollen cũng tham gia cuộc biểu tình. Cả hai cho biết sẽ phản đối động thái chống lại USAID bằng cách cản trở việc phê chuẩn các đề cử của ông Trump liên quan đến Bộ Ngoại giao.

Ông Van Hollen khẳng định: "Chúng tôi có quyền quyết định lịch xét duyệt đề cử. Chúng tôi sẽ làm mọi cách để chặn các đề cử tại Bộ Ngoại giao được thông qua cho đến khi hành động phi pháp này được rút lại".

Nhà Trắng cân nhắc giải thể Bộ Giáo dục

Ngày 3-2, báo Wall Street Journal khẳng định nhiều cố vấn của ông Trump đang xem xét phương án giải thể Bộ Giáo dục, Động thái này nằm trong nỗ lực tinh giản bộ máy chính phủ liên bang do tỉ phú Elon Musk dẫn đầu.

Nhóm cố vấn trên đang bàn luận xây dựng một sắc lệnh hành pháp xóa bỏ mọi chức năng của Bộ Giáo dục không được quy định rõ trong luật. Một số chức năng khác sẽ được chuyển sang các bộ khác.

Wall Street Journal khẳng định thông tin về kế hoạch trên có thể sẽ được công khai ngay trong ngày 4-2.

Cũng trong ngày 3-2, một quan chức Nhà Trắng xác nhận chính quyền ông Trump sẽ triển khai các biện pháp cắt giảm ngân sách liên bang dành cho bộ trên.

Ông Rubio hoan nghênh Panama rút khỏi sáng kiến Vành đai và Con đường

Tổng thống Panama Jose Raul Mulino phát biểu tại WEF ngày 22-1 - Ảnh: AFP

Ngày 3-2, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio tuyên bố hoan nghênh quyết định rút khỏi Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) do Trung Quốc khởi xướng của Panama.

Trước đó, phát biểu sau cuộc hội đàm với ông Rubio, Tổng thống Panama Jose Raul Mulino cho biết sẽ không gia hạn thỏa thuận khung về việc nước này tham gia vào BRI. Thậm chí, Panama còn có thể cân nhắc việc chấm dứt thỏa thuận này trước 2 - 3 năm.

Bình luận về tuyên bố trên mạng xã hội X, ông Rubio khẳng định: "Tuyên bố của Tổng thống Mulino về việc Panama không gia hạn tham gia BRI của Trung Quốc là một bước tiến lớn cho quan hệ Mỹ - Panama, góp phần đảm bảo Kênh đào Panama được tự do.

Đây cũng là ví dụ điển hình về vai trò lãnh đạo của tổng thống Mỹ nhằm bảo vệ an ninh quốc gia và mang lại thịnh vượng cho người dân Mỹ".

Phản hồi những tuyên bố trên, Đại sứ Trung Quốc tại Liên Hiệp Quốc Phó Thông gọi động thái của Panama là "một quyết định đáng tiếc".

"Chiến dịch bôi nhọ mà Mỹ và một số nước phương Tây nhằm vào Sáng kiến Vành đai và Con đường là hoàn toàn vô căn cứ," ông Phó khẳng định với báo chí.

Ông Trump điện đàm với thủ tướng Canada, có thể sắp điện đàm với ông Tập

Thủ tướng Canada Justin Trudeau - Ảnh: REUTERS

Theo Đài CNN, ông Trump vừa hoàn tất cuộc điện đàm thứ hai trong ngày 3-2 với Thủ tướng Canada Justin Trudeau về vấn đề thuế quan. Tổng thống Mỹ khẳng định cuộc gọi đã diễn ra "rất tốt đẹp".

Khi được hỏi liệu ông sẽ tiếp tục kế hoạch áp thuế lên Canada hay không, ông chỉ trả lời ngắn gọn: "Cứ chờ xem".

Cũng trong ngày 3-2, Nhà Trắng thông báo ông Trump dự kiến sẽ điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình "trong vài ngày tới".

Mục tiêu cuộc điện đàm cũng là tìm thỏa thuận và tránh một cuộc chiến thương mại diện rộng.

Chia sẻ với báo chí ngày 3-2, tổng thống Mỹ khẳng định việc áp thêm 10% thuế với hàng nhập khẩu Trung Quốc mới là "đòn mở đầu".

Ông tuyên bố: "Hy vọng Trung Quốc sẽ ngừng đưa fentanyl sang nước ta. Nếu không, mức thuế sẽ tăng mạnh hơn nữa. Trung Quốc sẽ phải đối mặt với chúng tôi".

Bên cạnh đó, ông cũng nhấn mạnh lập trường phản đối việc Trung Quốc tham gia quản lý logistics ở kênh đào Panama.

"Trung Quốc đang dính líu đến Kênh đào Panama. Họ sẽ không còn ở đó lâu", Tổng thống Mỹ khẳng định.

Ông Trump ra điều kiện mới với Ukraine

Tổng thống Mỹ Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 2-2 - Ảnh: REUTERS

Ngày 3-2, ông Trump tuyên bố muốn Ukraine cung cấp đất hiếm cho Mỹ. Ông xem đây là hình thức "trả phí" cho những hỗ trợ tài chính và vũ khí mà Washington đã dành cho Kiev trong cuộc xung đột với Nga.

Chia sẻ với báo chí tại Nhà Trắng, tổng thống Mỹ cho rằng Ukraine sẵn sàng đáp ứng yêu cầu đó, đồng thời nhấn mạnh Mỹ cần được "bình đẳng" trong quan hệ với Kiev sau khi đã viện trợ gần 300 tỉ USD.

"Chúng tôi đang nói với Ukraine rằng họ có trữ lượng đất hiếm rất có giá trị. Chúng tôi muốn đạt được một thỏa thuận, trong đó các khoản hỗ trợ của Mỹ sẽ được 'đảm bảo' bằng đất hiếm và những thứ tương tự", ông Trump phát biểu thẳng thắn.

Cùng ngày, bốn nguồn thạo tin xác nhận các lô vũ khí Mỹ viện trợ Ukraine đã bị tạm ngừng trong vài ngày qua nhưng hiện đã được nối lại.

Động thái xảy ra khi chính quyền ông Trump xem xét lại chính sách đối với Kiev.

Nữ thần biển

Người dân Uruguay tỏ lòng thành kính với Iemanjá, nữ thần biển trong tôn giáo Umbanda - Ảnh: AFP