Thách thức ngăn Mỹ lập tức nối lại thử nghiệm vũ khí hạt nhân
Mỹ sẽ tốn rất nhiều chi phí và thời gian để nối lại thử hạt nhân, đồng thời thúc đẩy những cường quốc khác hành động tương tự.
Tổng thống Donald Trump hôm 30/10 thông báo đã chỉ thị Bộ Quốc phòng Mỹ lập tức nối lại thử nghiệm vũ khí hạt nhân, cho rằng đây là động thái "dựa trên cơ sở bình đẳng" do các quốc gia khác đang tiến hành thử nghiệm. Khi được hỏi liệu Mỹ dự kiến thực hiện hoạt động này ở đâu, ông Trump cho biết đã có địa điểm và sẽ công bố thông tin sau.
Chưa rõ Tổng thống Trump đề cập đến thử nghiệm phương tiện mang phóng hay vũ khí hạt nhân thật sự. Mỹ và Nga những năm qua thường xuyên thử các khí tài trong "bộ ba răn đe hạt nhân", nhưng chúng đều không có đầu đạn hoặc chỉ mang thiết bị mô phỏng. Lần gần nhất Washington thử nghiệm vũ khí hạt nhân là năm 1992.
"Khởi động lại thử nghiệm vũ khí nguyên tử sẽ là bước ngoặt lớn với Mỹ. Động thái này rất tốn kém, cũng như sẽ thúc đẩy các cường quốc hạt nhân khác làm theo", Howard Altman, biên tập viên của chuyên trang quân sự Mỹ War Zone, nhận xét.
Kho vũ khí nguyên tử của Mỹ hiện nay thuộc quyền quản lý của Bộ Năng lượng, không phải do Bộ Quốc phòng kiểm soát. Dữ liệu của Bộ Năng lượng Mỹ tính đến tháng 9/2023 cho thấy nước này sở hữu 3.748 đầu đạn hạt nhân, trong đó 2.170 đầu đạn ở trạng thái sẵn sàng khai hỏa.
Hans Kristensen, giám đốc Dự án Thông tin Hạt nhân thuộc Liên đoàn Các nhà khoa học Mỹ (FAS), cho biết Nhà Trắng sẽ phải yêu cầu Bộ Năng lượng tiến hành các bước chuẩn bị cho vụ thử. Ngoài ra, quốc hội Mỹ sẽ phải phê duyệt ngân sách bổ sung, do nước này không còn chương trình thử vũ khí hạt nhân.
"Không hiểu ông Trump đang muốn đề cập tới điều gì. Nếu ông ấy muốn thử nghiệm nổ hạt nhân, quá trình này sẽ khó lòng trở thành hiện thực trong vòng 18 tháng, đồng thời đòi hỏi ngân sách lớn và phải được quốc hội Mỹ chấp thuận", ông Kristensen cho hay.
Chuyên gia của FAS cũng cảnh báo rằng động thái thử nghiệm vũ khí nguyên tử của Mỹ sẽ khiến những cường quốc hạt nhân trên thế giới làm theo. "Tất cả quốc gia này sẽ hưởng lợi rất nhiều nếu Mỹ tái khởi động thử nghiệm hạt nhân", Kristensen cho biết.
Daryl Kimball, giám đốc điều hành của Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí (ACA) có trụ sở tại Mỹ, cho biết "những gì sẽ được thử nghiệm" là câu hỏi lớn mà cấp dưới của ông Trump phải làm rõ.
"Các vụ thử trước đây được tiến hành để kiểm tra thiết kế đầu đạn mới, xem thiết bị có phát nổ, đạt sức công phá và sở hữu đặc điểm mong muốn không. Đó là lý do khiến Mỹ tiến hành phần lớn trong 1.030 lần thử vũ khí hạt nhân. Tôi không rõ họ muốn tìm hiểu điều gì về mặt kỹ thuật, cũng không có lý do gì để Mỹ thử vũ khí hạt nhân đang biên chế", Kimball nói.
Giám đốc ACA giải thích rằng Mỹ không cần thử vũ khí nguyên tử do đã triển khai chương trình quản lý "với ngân sách dồi dào, sử dụng các phương pháp phi hạt nhân, không cần thử nổ, để bảo đảm hoạt động của 7 loại đầu đạn trong biên chế".
Khi được hỏi về thời gian cần để triển khai thử vũ khí hạt nhân, Kristensen cho biết Mỹ sẽ cần 6-10 tháng cho một vụ nổ đơn giản. Hoạt động với đầy đủ trang thiết bị sẽ cần 24-36 tháng, trong khi một vụ thử để phát triển đầu đạn mới là khoảng 60 tháng.
Jon Wolfsthal, giám đốc dự án Rủi ro Toàn cầu của FAS, nêu mốc thời gian vài tháng cho một vụ thử nhanh chóng, cũng như ít nhất 18 tháng cho hoạt động với đầy đủ trang thiết bị để thu thập dữ liệu khoa học.
Kimball ước tính sẽ cần 36 tháng để triển khai thử nghiệm nổ hạt nhân dưới lòng đất có kiểm soát. "Thử nghiệm khoa học tiêu tốn thời gian và công sức hơn nhiều so với màn trình diễn đơn giản. Về lý thuyết, Mỹ có thể phóng tên lửa Minuteman III rồi kích nổ đầu đạn hạt nhân trên cao sau đó khoảng một giờ. Tuy nhiên, tôi nghĩ đây không phải là điều ông Trump đang nói đến", ông nói.
Cả ba chuyên gia đều dự báo Mỹ có thể thử vũ khí hạt nhân tại thao trường ở bang Nevada. Đây là nơi Mỹ thực hiện phần lớn hoạt động thử vũ khí nguyên tử kể từ năm 1951, trong đó có 100 vụ nổ trong khí quyển.
Biên tập viên Altman nhận định các vụ Nga thử tên lửa hành trình Burevestnik và ngư lôi Poseidon, đều sử dụng động cơ nguyên tử, có thể là lý do khiến ông Trump đưa ra tuyên bố "lập tức nối lại thử vũ khí hạt nhân".
"Phát biểu của ông Trump mang tính chính trị, là động thái ăn miếng trả miếng đối với những gì mà ông ấy cho rằng các nước khác đang làm. Chúng tôi theo dõi vấn đề này cực kỳ cẩn thận và không thấy quốc gia nào thử hạt nhân trong thời gian qua. Tổng thống Mỹ sẽ cần giải thích về phát ngôn này. Tôi nghĩ ông Trump dường như đang nhầm lẫn về vấn đề nói trên", Kimball nêu quan điểm.
Nguyễn Tiến (Theo War Zone, AFP, AP)
Tổng thống Iran thừa nhận một thực tế 'tồi tệ' trong quan hệ với Israel và phương Tây
10:45 28/12/2025Tổng thống Iran Masoud Pezeshkian khẳng định căng thẳng giữa Iran và phương Tây hiện nay “phức tạp hơn và khó khăn hơn nhiều” so với cuộc chiến Iran-Iraq giai đoạn 1980-1988.
Tiếp nối Mỹ, Canada dỡ lệnh trừng phạt Syria
01:00 20/12/2025Canada tiếp nối Mỹ nới lệnh trừng phạt, loại Syria khỏi danh sách nước tài trợ khủng bố và đưa Hayat Tahrir al-Sham khỏi diện 'tổ chức khủng bố'.
Ông Putin: Nga chắc chắn đạt mục tiêu ở Ukraine
20:45 17/12/2025Tổng thống Putin cảnh báo Nga sẽ hoàn thành mục tiêu kiểm soát các vùng lãnh thổ bằng biện pháp quân sự nếu Ukraine từ chối đàm phán thực chất.
Toàn quyền Úc sắp thăm Việt Nam
11:45 16/12/2025Toàn quyền Úc Sam Mostyn và Phu quân sẽ thăm cấp nhà nước Việt Nam từ ngày 9-9 theo lời mời của Chủ tịch nước Lương Cường và Phu nhân.
Mỹ bố trí thêm F-35, phi cơ cứu nạn gần Venezuela
11:45 16/12/2025Mỹ triển khai thêm tiêm kích tàng hình F-35A cùng máy bay, trực thăng cứu nạn đến Puerto Rico, tiếp tục tăng cường lực lượng giữa căng thẳng với Venezuela.
Ukraine tuyên bố hạ nghi phạm ám sát đại tá tình báo
00:45 10/12/2025An ninh Ukraine thông báo đã bắn chết hai người bị nghi là đặc vụ Nga đứng sau vụ ám sát đại tá tình báo Voronich tại Kiev.
Ukraine tiến hành đợt tập kích UAV lớn vào Nga, bán đảo Crimea bị tấn công, Moscow điểm danh NATO và EU là 'nguồn cơn gây hấn'
22:45 08/12/2025Ngày 22/9, người đứng đầu bán đảo Crimea Sergei Aksyonov cho biết, vụ tấn công bằng thiết bị bay không người lái (UAV) vào khu vực gần thị trấn Foros, miền Nam Crimea, đã làm 3 người thiệt mạng và 16 người bị thương.
Malaysia nối lại tìm kiếm máy bay MH370
19:45 08/12/2025Malaysia thông báo nối lại tìm kiếm máy bay MH370 vào cuối tháng 12, hơn một thập niên sau khi phi cơ chở 239 người mất tích trên biển.
Ông Trump đồng ký thỏa thuận ngừng bắn Thái Lan - Campuchia
16:46 08/12/2025Tổng thống Trump cùng ký một thỏa thuận ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia tại Malaysia, gọi đây là một 'bước tiến lịch sử'.
