Thuê bạn đồng hành, người lắng nghe

Khách du lịch thăm một ngôi chùa ở Tây An, Tây bắc Trung Quốc. Ảnh: Xinhua

Nhu cầu lớn

Trước cuộc gặp, Yang chỉ biết khách hàng muốn có ai đó để trò chuyện. Cô nhanh chóng nhận ra anh, cả 2 dạo quanh cửa hàng một lúc trước khi ngồi xuống băng ghế trưng bày trong cửa hàng. Trong 2 giờ sau đó, chàng trai trẻ phàn nàn với Yang về bạn gái của mình.

"Anh ấy sẽ hỏi tôi nghĩ gì từ góc độ của phụ nữ. Tôi đoán anh ấy không có bạn nữ để trò chuyện và anh ấy cũng không muốn phàn nàn về bạn gái của mình với bạn bè" - Yang cười, kể lại trải nghiệm với Nikkei Asia.

Nữ blogger nói thêm: "Những người trẻ tuổi đang cô đơn hơn. Có một số người căng thẳng vì công việc, số khác chịu áp lực từ chính gia đình họ".

Tập hợp căng thẳng và cô đơn đã mở ra cơ hội kinh doanh mới cho thanh niên Trung Quốc: Cho thuê thời gian rảnh rỗi để kiếm tiền. Đây được đánh giá là sự kết hợp gần như hoàn hảo giữa cung và cầu. Về phía cung, kinh tế Trung Quốc phục hồi chậm, tình trạng sa thải nhân sự và tỉ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao kỷ lục dẫn tới nhiều người có thời gian và nhu cầu kiếm thêm tiền.

Về phía cầu, áp lực to lớn ở nơi làm việc và từ xã hội thúc đẩy giới trẻ tìm kiếm những phương thức mới để giải tỏa. Yang giải thích: "Nếu trả tiền để có người đồng hành, bạn có thể làm bất cứ điều gì mình muốn, không cần phải thỏa hiệp như khi ở cùng bạn bè hay gia đình".

Các mạng xã hội của Trung Quốc như Douyin và Xiaohongshu trở thành nền tảng phổ biến cho loại hình dịch vụ này. Nhiều cư dân mạng đăng quảng cáo chính mình vì tò mò và nhiều người đã thành công khi biến công việc này thành nghề tay trái.

Yang cho biết, tính đến nay, cô có 7 khách hàng, tất cả đều dưới 35 tuổi. Hầu hết khách hàng của Yang có công việc toàn thời gian căng thẳng và có chút tiền dôi dư. Ví dụ, một người đàn ông phải liên tục chiều lòng khách hàng tại nơi làm việc và muốn bản thân trở thành "khách hàng" vào cuối tuần. Một người đàn ông khác có cuộc hôn nhân gặp nhiều vấn đề và muốn Yang trở thành người lắng nghe. Một người phụ nữ nội trợ thuê Yang đi cùng trong một số hoạt động ngẫu nhiên, trong đó có xem bói vì bạn bè của người phụ nữ này không có thời gian đi cùng.

Công việc hàng ngày của Yang là làm người có ảnh hưởng (influencer) trên Douyin, giới thiệu các nhà hàng và cửa hàng khác nhau. Theo Yang, công việc làm thêm mà cô đang theo đuổi không thể giúp làm giàu nhưng mang lại nguồn thu nhập kha khá. Để đảm bảo an toàn, tránh các tình huống tế nhị, Yang chỉ gặp khách hàng ở nơi công cộng.

Alaia Zhang, 22 tuổi, tại Quảng Châu, cũng nhấn mạnh khách hàng của cô tập trung vào việc tìm kiếm người để trò chuyện. Hiện không có công việc toàn thời gian nên Zhang làm người bạn đồng hành được trả phí trong vài tháng. Trên mạng xã hội Xiaohongshu, Zhang chỉ nhận khách hàng nữ vì lý do an toàn. Khách hàng đầu tiên là một cô gái trẻ hướng nội, trả tiền để Zhang cùng tham gia một lớp học khiêu vũ. Hầu hết khách hàng khác đều trả tiền để cô lắng nghe họ chia sẻ.

“Giới trẻ ngày nay có rất nhiều lo lắng nhưng họ không muốn truyền sự tiêu cực đó cho bạn bè và gia đình hoặc họ không cảm thấy mình có những người đáng tin cậy để chia sẻ điều đó. Mọi người đều cô đơn, ngay cả tôi cũng cô đơn” - cô nói.

Theo Zhang, giới trẻ ngày nay ít sẵn sàng dành thời gian và công sức để hình thành những mối quan hệ sâu sắc và tin cậy vì họ sợ bị tổn thương. “Việc trả tiền để một người lạ lắng nghe, trút bỏ để nhẹ nhõm là điều dễ dàng hơn nhiều", mang lại sự thoải mái và bình thường hơn so với tìm kiếm các liệu pháp tâm lý chuyên nghiệp.

Theo Zhang, triển vọng của thị trường thuê bạn đồng hành rất lớn vì nhiều người trẻ quan tâm đến sức khỏe tinh thần nhưng không đủ khả năng chi trả cho các dịch vụ chuyên nghiệp. Ngoài ra vẫn còn sự kỳ thị khi tìm kiếm sự giúp đỡ về mặt tinh thần.

Thị trường ngách đặc biệt

Xu hướng "thuê bạn bè" này cũng đang thu hút giới trẻ Trung Quốc ở nước ngoài. Cindy Lu, 31 tuổi, nhiếp ảnh gia tự do ở Toronto, Canada, đã tiếp nhận khách hàng nữ từ tháng 8 năm ngoái. Hầu hết khách hàng của Lu là sinh viên quốc tế người Trung Quốc. Lu kể lại, một người mẹ ở Trung Quốc đại lục đã tìm kiếm trên Xiaohongshu và nhờ Lu đưa con gái đi ăn tối nhân dịp sinh nhật thứ 18 của nữ sinh này. Con gái của người phụ nữ Trung Quốc là học sinh một trường nội trú tư thục đang rất buồn vì bị bạn bè bắt nạt, cô lập.

"Nhiều sinh viên quốc tế bị căng thẳng về trường học và nghề nghiệp, họ gặp khó khăn trong việc hòa nhập nhưng có thể không tiếp cận được sự trợ giúp từ các chuyên gia. Đặc biệt là trong việc đi khám bệnh hoặc đón sau phẫu thuật - những việc thường xảy ra vào cuối tuần và bạn bè của họ thì không có thời gian để giúp đỡ" - Lu nói.

Tại Trung Quốc, một ngách của thị trường "thuê bạn bè" đang nhanh chóng mở rộng: Thuê bạn đồng hành khi đi khám. Công việc này có tiêu chuẩn cao hơn so với thuê bạn đồng hành cho mục đích giải trí. Người được thuê cần phải biết rõ về hệ thống y tế địa phương, nghiên cứu trước tình trạng và tiền sử bệnh của khách hàng, xếp hàng chờ khách hàng trước khi họ đến và hỏi bác sĩ những câu hỏi phù hợp.

Cui Pei, 38 tuổi, làm công việc bạn đồng hành đi viện ở Tây An, đã làm việc này được một năm rưỡi. Bà nội trợ 2 con này trở thành bạn đồng hành đi viện toàn thời gian vì nhu cầu đã “tăng vọt”, theo chia sẻ của Cui Pei với Nikkei Asia.

Hầu hết khách hàng của Cui Pei là những người trưởng thành đang làm việc ở thành phố khác hoặc đang ở nước ngoài thuê cô đưa cha mẹ già của họ đến bệnh viện. Khách hàng tìm thấy cô trên Xiaohongshu cũng như thông qua một nhóm cộng đồng hưu trí địa phương. “Đây được gọi là "nền kinh tế tóc bạc". Ngành công nghiệp này sẽ lớn mạnh hơn bởi Trung Quốc có dân số đông và già đi nhanh chóng" - Cui nhận định.

Theo Cui Pei, công việc mà người đồng hành đi viện cần làm là thay khách hàng chăm sóc cha mẹ họ chu đáo, thông cảm, hiểu cảm xúc của người già và biết cách an ủi họ. Các bác sĩ cũng đang ủng hộ hiện tượng này bởi giải thích vấn đề bệnh tật cho những người đồng hành được thuê dễ dàng và nhanh chóng hơn trao đổi trực tiếp với những bệnh nhân cao tuổi, vốn dễ xúc động hoặc lãng tai.

Dịch vụ người đồng hành đi viện không chỉ dành cho người già. Theo Cui, những người trẻ tuổi chưa quen với hệ thống chăm sóc sức khỏe địa phương cũng đang khai thác nguồn lực này một phần bởi không muốn "mắc nợ" ân huệ bạn bè khi rủ họ đi cùng.

Ngày càng có nhiều người quan tâm tới việc trở thành người đồng hành đi viện, công việc mà họ được tự do sắp xếp lịch trình và không cần làm sơ yếu lý lịch. Cui cho biết, những người đồng hành đi viện có thể kiếm được trên 6.000 nhân dân tệ (830 USD/ tháng). Nhiều người đã tìm đến Cui qua Xiaohongshu với mong muốn trở thành “học trò” nhưng Cui không nhận học viên trên 50 tuổi vì công việc này đòi hỏi sức khỏe tốt.