Tôi nghe người ta nói nhiều về nguyên tắc suy đoán vô tội, xin cho hỏi, cụ thể luật quy định như thế nào về nguyên tắc này?
Thời gian gần đây, tôi nghe nói nhiều về nguyên tắc suy đoán vô tội, vậy cụ thể luật quy định như thế nào về nguyên tắc này. Mong luật sư giải thích giúp?
Bạn đọc Trần Hoàng (TP.HCM).
Xét về nguồn gốc, tinh thần của nguyên tắc này xuất hiện từ thời La Mã cổ đại và được các triều đại La Mã áp dụng trong quá trình xét xử hình sự, xác định nghĩa vụ chứng minh tội phạm thuộc về bên buộc tội. Bị cáo luôn được coi là vô tội.
Ở nước ta, tinh thần của nguyên tắc suy đoán vô tội cũng được hiến định tại khoản 1, Điều 31 Hiến pháp 2013 "Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật" .
Và lần đầu tiên Bộ luật TTHS năm 2015 đã xác định "Suy đoán vô tội" thành một nguyên tắc trong hệ thống những nguyên tắc cơ bản của TTHS tại Điều 13:
"Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.
Khi không đủ và không thể làm sáng tỏ căn cứ để buộc tội, kết tội theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định thì cơ quan, người có thẩm quyền tiến hành tố tụng phải kết luận người bị buộc tội không có tội" (Điều 13).
Như vậy, về bản chất, nguyên tắc suy đoán vô tội xác lập nghĩa vụ chứng minh việc phạm tội là thuộc về các cơ quan tiến hành tố tụng, các điều tra viên, kiểm sát viên… Bị can, bị cáo có quyền chứ không có nghĩa vụ chứng minh là mình vô tội.
Vì họ không có nghĩa vụ chứng minh đó nên họ có quyền im lặng khi bị bắt, bị hỏi cung khi chưa có mặt của luật sư bào chữa cho họ.
Tinh thần cốt lõi của nguyên tắc này là: Khi tạm giữ, khởi tố điều tra, truy tố và xét xử một người bị tình nghi phạm tội, hoặc họ đã trở thành bị can, bị cáo trong vụ án hình sự thì trong tâm thức của những người tiến hành tố tụng phải coi họ là người không có tội. Người tiến hành tố tụng thực sự mong muốn họ là người không có tội, nhưng vì những chứng cứ thu thập được là những bằng chứng hoàn toàn chống lại họ, không có bất kỳ một chứng cứ nào cho thấy họ vô tội, nên buộc lòng phải kết luận và quyết định truy tố, xét xử họ về tội đã phạm.
Việc kết tội là hệ quả của các bằng chứng rõ ràng về hành vi phạm tội của họ mà không thể nào khác được.
Mời bạn đọc gửi câu hỏi để được luật sư tư vấn
Với đội ngũ các luật sư và chuyên gia pháp lý dày dạn kinh nghiệm trên tất cả các lĩnh vực như hôn nhân - gia đình, kinh doanh - thương mại, mua bán đất đai, sở hữu trí tuệ, lao động, hộ tịch, thừa kế..., chuyên mục Tư vấn pháp luật trên Tuổi Trẻ Sao sẽ giải đáp thắc mắc của bạn một cách nhiệt tình, nhanh chóng, chính xác, hiệu quả.
Bạn đọc vui lòng gửi câu hỏi (gõ bằng tiếng Việt có dấu, font chữ UNICODE) về Tuổi Trẻ Sao qua địa chỉ tuvanphapluat@tuoitre.com.vn.
TPHCM đặt mục tiêu đến năm 2030 hoàn thành Metro số 1 (Bến Thành – Suối Tiên) và số 2 (Bến Thành – Tham Lương). Đến năm 2035 xây dựng hoàn thành thêm 4 tuyến metro khác, nâng tổng chiều dài mạng lưới metro lên 183 km.
Trong nửa đầu năm, qua thanh tra, UBND tỉnh Kiên Giang phát hiện 8 vụ tham nhũng, khởi tố 17 bị can.
Mấy ngày nay, trên sông Krông Nô nối Sêrêpôk nằm giữa hai tỉnh Đắk Lắk và Đắk Nông xảy ra tình trạng hàng chục tấn cá chết trắng nổi lềnh...
GS.TS Nguyễn Thị Thanh Mai được bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Giám đốc Đại học Quốc gia (ĐHQG) TPHCM.
Ngày 28.11, TAND tỉnh Đắk Nông mở phiên tòa sơ thẩm, xét xử vụ án “Mua bán trái phép chất ma túy ” đối với 1 bị cáo.
Chiều 13/6, HĐXX đã tuyên bị cáo Lê Thị Dung, nguyên Giám đốc Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên huyện Hưng Nguyên (Nghệ An) 15 tháng tù, tính từ ngày tạm giam 28/3/2022. Mặc dù bản án phúc thẩm được giảm nhẹ rất nhiều so với bản án sơ thẩm, từ 5 năm xuống còn 15 tháng, nhưng trả lời VTC News, ông Phạm Ngọc Thạch (chồng cô Lê Thị Dung) cho biết sẽ tiếp tục kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm vì cho rằng vợ tôi không có tội....
UBND tỉnh Bắc Ninh vừa ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với một hộ kinh doanh hàng lậu.
Về An Giang xem hội đua bò; Bánh trung handmade hút hàng thực khách miền Tây; Cần hơn 1 tỉ đồng để trùng tu đồng hồ đá 100 tuổi ở...
Liu Peiguang, sinh năm 1990, quốc tịch Trung Quốc, bị truy nã quốc tế do lừa bán 13 phụ nữ Việt Nam sau đó trốn sang TP Tân Uyên, tỉnh Bình Dương.