Tâm trạng của người Trung Đông trước nguy cơ xung đột

Nhiều người Israel, Lebanon, Iran thấp thỏm khi nguy cơ nổ ra xung đột toàn diện ở khu vực đang cận kề.

Đã hơn một tuần từ khi Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố Tehran sẽ giáng đòn mạnh mẽ vào Israel để trả thù cho vụ ám sát thủ lĩnh chính trị Hamas Ismail Haniyeh tại thủ đô Tehran ngày 31/7. Iran và Hamas đổ lỗi cho Israel, song Tel Aviv không thừa nhận hay phủ nhận trách nhiệm.

Hôm 1/8, Ori Goldberg, chuyên gia chính trị ở Tel Aviv, mô tả bầu không khí tại thành phố này là "căng thẳng, có ít người trên đường phố hơn, cảm giác lo lắng bao trùm".

Tuy nhiên, sau một tuần trôi qua, Iran và các đồng minh chưa tung đòn đáp trả quy mô lớn vào Israel. Cảm giác thấp thỏm chờ đợi dường như đã bào mòn tâm lý nhiều người. Ophir Levy, cư dân Tel Aviv 23 tuổi, nói rằng cô cảm thấy thật "khó chịu" và muốn "được giải thoát khỏi sự chờ đợi". Cô không cảm thấy quá lo lắng khi được bảo vệ bởi hệ thống phòng thủ Vòm Sắt và hệ thống hầm trú bom kiên cố.

"Hãy nói với ông Khamenei rằng điều đó thật sự mệt mỏi. Hãy làm những gì mà ông muốn để chúng tôi có thể tiếp tục cuộc sống", Levy bày tỏ.

Tuy nhiên, cư dân ở miền bắc Israel lo lắng hơn nhiều. Trong khi người dân ở Tel Aviv chỉ thỉnh thoảng mới thấy cuộc tấn công, đó là chuyện xảy ra hàng ngày ở miền bắc.

Vị trí Israel và Lebanon. Đồ họa: AFP

Liz Levy, 40 tuổi, sống với ba con ở Nahariya, miền bắc Israel, giáp biên giới Lebanon. Cô nói nguy cơ xung đột lan rộng đang gây tổn hại tinh thần cho gia đình. "Hai ngày trước, tôi đã trải qua cơn hoảng loạn. Cứ ba ngày lại có tiếng còi báo động. Thật đáng sợ", cô nói.

Levy lo lắng về việc nuôi dạy các con trong bầu không khí chiến tranh, khi chúng luôn khóc mỗi khi nghe thấy tiếng còi báo động. "Con gái 7 tuổi của tôi cũng bị hoảng loạn", Levy nói.

"Chúng tôi ở gần tiền tuyến. Hezbollah đang chĩa tầm ngắm vào chúng tôi. Chúng tôi cảm thấy chiến tranh đang đến gần hơn", Shira Jorno, 23 tuổi, nói.

Thành phố Nahariya đã bổ sung hơn 40 nơi trú ẩn mới kể từ khi giao tranh biên giới bắt đầu và đào tạo cho nhân viên y tế, cứu hộ ứng phó tình huống khẩn cấp.

Khi được hỏi liệu thành phố có kế hoạch sơ tán nếu xung đột leo thang hay không, giới chức nói họ không có nơi nào để di tản 77.000 cư dân. "Bây giờ Hezbollah tuyên bố Haifa sẽ bị tấn công, sau đó là Tel Aviv. Chúng tôi phải đi đâu? Chẳng lẽ đến Negev?", ông nói, đề cập tới vùng sa mạc ở miền nam đất nước.

Tại thành phố Ramla, miền trung Israel, dịch vụ cứu thương quốc gia Magen David Adom (MDA) đang tích cực thu thập máu hiến tặng trong trung tâm dưới lòng đất, được che chắn bằng những khối bê tông lớn dày, cửa chịu được sức nổ.

"Chúng tôi muốn đảm bảo đã sẵn sàng cho bất kỳ tình huống nào, dù là các cuộc tấn công rocket hay các mối đe dọa lớn hơn đối với Israel", Aryeh Myers, thành viên MDA, nói.

Người đàn ông mua sắm tại một khu chợ ở Haifa, Israel ngày 5/8. Ảnh: AFP

Thủ lĩnh Hezbollah đã tuyên bố sẽ đáp trả Israel sau vụ Tel Aviv không kích thủ đô Beirut, Lebanon và hạ chỉ huy cấp cao Fuad Shukr. Ông khẳng định sẽ hành động rất mạnh mẽ nhưng "chiến lược trừng phạt" của nhóm là khiến Israel phải thấp thỏm chờ đợi. "Đây là trận chiến tinh thần, vũ khí và máu", ông nói.

Tuy nhiên, chiến lược mà Nasrallah theo đuổi cũng khiến người dân Lebanon sống trong tâm trạng thấp thỏm tương tự.

Bị mắc kẹt giữa quân đội Israel và nhóm vũ trang mà Iran hậu thuẫn, dân thường Lebanon lo sợ Israel có thể tung đòn phủ đầu hoặc trả đũa nếu Hezbollah hành động. Người Lebanon không được bảo vệ bởi hệ thống phòng không hiện đại cùng hệ thống hầm trú bom đắt tiền như người dân láng giềng.

Tâm lý hoảng loạn xuất hiện ở thủ đô Beirut khi một số người đổ xô mua thực phẩm đóng hộp, nước và các đồ thiết yếu khác tại siêu thị. Nhiều người sơ tán tới những khu vực được cho là an toàn hơn ở miền bắc Lebanon, trong khi những người trụ lái cố gắng tránh xa các địa điểm có thể là mục tiêu của Israel.

Suốt 10 tháng qua, người dân Lebanon đã chứng kiến những cuộc giao tranh giữa Israel và Hezbollah, song phần lớn chỉ giới hạn ở khu vực biên giới. Tuy nhiên, giờ họ lo rằng giai đoạn tiếp theo có thể tồi tệ hơn.

Khu vực Trung Đông. Đồ họa: BBC

Tại Iran, nỗi lo sợ cuộc chiến bùng phát xuất hiện ngay từ buổi sáng thủ lĩnh Hamas bị ám sát.

"Chiến tranh thường bắt đầu với những cuộc đụng độ nhỏ hơn. Chúng tôi biết điều đó. Một bên tấn công, một bên đáp trả và sự ăn miếng trả miếng tiếp tục cho đến thời điểm không thể dừng lại. Đó sẽ là một ngày đen tối đối với tất cả chúng ta", Masoud, 49 tuổi, cho hay.

Các nguồn tin của Mỹ và Israel cho biết Tehran dường như đang cân nhắc về quy mô và mức độ phản ứng khi áp lực ngoại giao quốc tế ngày một tăng. Họ cho rằng Iran có thể sẽ chỉ nhắm mục tiêu vào những người chịu trách nhiệm các vụ ám sát, đặc biệt là cơ quan tình báo Mossad của Israel và các bên liên quan.

Nhiều người chờ đợi chuyến bay rời Lebanon tại sân bay quốc tế Beirut ngày 5/8. Ảnh: AFP

Tuy nhiên, Gregory Brew, chuyên gia về Iran tại Eurasia Group ở Mỹ, cho hay ông chưa thấy bất kỳ dấu hiệu nào từ Iran cho thấy họ có kế hoạch "thu hẹp phản ứng".

"Không có gì bất thường khi Iran có khoảng thời gian chờ đợi trước khi phản ứng, như những gì họ đã làm hồi tháng 4 với 2 tuần chờ đợi", Brew nói.

Tuy nhiên, Brew cũng thêm rằng cả Iran và Hezbollah nhiều khả năng sẽ tránh gây thương vong lớn cho dân thường, điều mà Israel tuyên bố là "lằn ranh đỏ", bởi cả hai không muốn làm bùng phát cuộc chiến rộng hơn.

"Nếu các cuộc tấn công gây thiệt hại lớn hơn nhiều so với dự đoán, Israel sẽ cảm thấy cần phải đáp trả tương xứng, làm tăng nguy cơ leo thang lớn hơn có thể kéo Mỹ vào cuộc. Đó sẽ là con đường không dễ dàng với Iran và Hezbollah", Brew nói.

Thùy Lâm (Theo FT, Guardian, Gzero, CNN)