Quốc hội thông qua Luật Tổ chức tòa án mới, 'chốt' không đổi tên tòa án tỉnh, huyện

Với 459/464 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Quang cảnh phiên họp - Ảnh: Media Quốc hội

Sáng 24-6, với 459/464 đại biểu có mặt tán thành (bằng 94,25% tổng số đại biểu), Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật Tổ chức Tòa án nhân dân (sửa đổi).

Giữ nguyên tên tòa án tỉnh, huyện

Trước đó, trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga đã nêu rõ nhiều nội dung liên quan.

Cụ thể, về đổi mới Tòa án nhân dân cấp tỉnh, Tòa án nhân dân cấp huyện theo thẩm quyền xét xử, do còn ý kiến khác nhau, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo xây dựng 2 phương án và xin ý kiến đại biểu bằng phiếu.

Cụ thể, phương án 1 giữ nguyên quy định của luật hiện hành về Tòa án nhân dân cấp tỉnh, huyện. Phương án 2, đổi mới Tòa án nhân dân cấp tỉnh thành Tòa án nhân phúc thẩm, Tòa án nhân dân cấp huyện thành Tòa án nhân dân sơ thẩm.

Kết quả không có phương án nào đạt quá một nửa tổng số đại biểu tán thành. Sau khi xin ý kiến các vị đại biểu, bà Nga cho biết, Tòa án nhân dân tối cao và thường trực Ủy ban Tư pháp thống nhất đề nghị tiếp thu đa số đại biểu đã ghi phiếu, tiếp tục giữ nguyên quy định tòa án cấp tỉnh, huyện như luật hiện hành.

Bà Nga cho hay thực hiện yêu cầu của nghị quyết 27 về những vấn đề thực tiễn đòi hỏi, đã rõ, được thực tiễn chứng minh là đúng, có sự thống nhất cao thì kiên quyết thực hiện; những vấn đề chưa rõ, còn nhiều ý kiến khác nhau thì tiếp tục nghiên cứu…

Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng quy định của dự thảo luật về Tòa án nhân dân cấp tỉnh, cấp huyện là phù hợp.

Bà Lê Thị Nga - Ảnh: Media Quốc hội

Quy định mới về ghi âm, ghi hình tại phiên tòa

Về tham dự và hoạt động thông tin tại phiên tòa, phiên họp, bà Nga cho hay việc ghi âm, ghi hình phải bảo đảm quyền con người, quyền công dân; bảo đảm sự tôn nghiêm của phiên tòa, phiên họp và hoạt động thông tin theo quy định của pháp luật.

Quá trình diễn ra phiên tòa, phiên họp, nhiều thông tin, chứng cứ được công bố nhưng chưa được kiểm chứng, nhất là thông tin về đời tư cá nhân, bí mật gia đình, bí mật kinh doanh,…

Các thông tin, chứng cứ này cần được Hội đồng xét xử xem xét, kết luận trong bản án, quyết định.

Do đó, dự thảo luật đã được chỉnh lý cho phép ghi âm toàn bộ diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc ghi hình chỉ được thực hiện trong thời gian khai mạc phiên tòa, phiên họp và tuyên án, công bố quyết định.

Việc ghi âm, ghi hình nêu trên phải được sự đồng ý của chủ tọa phiên tòa, phiên họp, những người có liên quan theo quy định.

Đồng thời, trong trường hợp cần thiết để phục vụ nhiệm vụ chuyên môn, tòa án tiến hành ghi âm, ghi hình diễn biến phiên tòa, phiên họp; việc sử dụng, cung cấp kết quả ghi âm, ghi hình của tòa án được thực hiện theo quy định của pháp luật và giao Chánh án Tòa án nhân dân tối cao quy định chi tiết.

Về Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt, bà Nga nêu rõ sau khi cân nhắc về sự cần thiết, cơ sở chính trị, pháp lý, thực tiễn, ý kiến của nhiều đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành việc thành lập tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt như dự thảo luật trình Quốc hội xem xét, quyết định.

Căn cứ yêu cầu thực tiễn trong thời gian tới, Tòa án nhân dân tối cao sẽ xây dựng đề án, phương án cụ thể đề xuất nơi đặt trụ sở, số lượng từng Tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt…

Báo cáo, xin ý kiến cấp có thẩm quyền cho chủ trương, từ đó báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định thành lập vào thời điểm phù hợp, trong đó xác định rõ về phạm vi thẩm quyền và các vấn đề khác có liên quan mà đại biểu đã nêu ý kiến.

Để bảo đảm tính thống nhất, không tạo ra khoảng trống pháp luật, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chỉ đạo, các cơ quan thống nhất bổ sung quy định:

Các tòa án tiếp tục thực hiện thẩm quyền xét xử sơ thẩm vụ án hành chính; xét xử sơ thẩm, giải quyết vụ việc về sở hữu trí tuệ; giải quyết vụ việc phá sản theo quy định của pháp luật tố tụng, pháp luật về phá sản cho đến khi các tòa án nhân dân sơ thẩm chuyên biệt được thành lập và hoạt động theo quy định của luật.