Quê hương gượng dậy sau những ngày đối mặt với lũ dữ

Những đứa trẻ xúng xính trong những chiếc áo chúng tôi đem tới, gương mặt sáng rỡ, hồn nhiên như vừa nhận được món quà đầu tiên của mùa Tết.

Nhà cửa của các hộ dân xã An Lĩnh, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên cũ (nay là xã Tuy An Tây, tỉnh Đắk Lắk) bị nứt toác, đổ sập - Ảnh: TR.TRUNG

Vào mùa lũ, những con đường ngập nước trở thành sân chơi, những chiếc bè chuối thả trôi như trò tiêu khiển; người lớn ra ven sông vớt củi phơi cho cả gia đình nhóm bếp, còn lũ trẻ thì ríu rít chạy theo.

Lũ ngày ấy dâng chậm đủ để người lớn kịp xoay xở và trẻ con kịp lưu giữ những ký ức nhiều hơn nỗi sợ. Nhưng những năm gần đây, nhịp điệu hiền hòa của mùa nước đã xa dần.

Có những khoảnh khắc lòng như thắt lại

Năm nay, mưa lớn đổ xuống từng đợt khiến dòng nước từ thượng nguồn tràn về chỉ trong vài giờ. Với những người đang sống xa quê như tôi, đó là những thời khắc lòng như thắt lại.

Ở một nơi cách quê nhà chỉ hơn 400km, tôi vẫn có cảm giác nước lũ đang dâng ngay dưới chân mình. Địa lý tạo ra một khoảng cách hữu hình, nhưng trái tim thì không.

Khi thiên tai ập đến, không ai bảo ai, những người con Phú Yên xa xứ, dù ở trong nước hay ở nơi đất khách đều tìm mọi cách hướng về quê nhà.

Giữa những guồng quay bận rộn của cuộc sống, mỗi tin nhắn, mỗi hình ảnh từ quê gửi ra đều như một cú chạm khiến nỗi thương quê trỗi dậy mạnh mẽ hơn bao giờ hết.

Hôm nay, sau bao ngày sốt ruột, tôi cũng tất tả trở về quê cùng bạn bè, anh em xa xứ, những người mà chỉ cần nghe hai chữ "xứ Nẫu" là sẵn sàng thu vén công việc để góp một phần sức nhỏ.

Chúng tôi đặt hàng, mua hàng, từ những tấm chăn ấm, hộp sữa cho người già đến những bộ quần áo mới tinh còn thơm mùi vải mới dành cho trẻ nhỏ, phụ nữ và nam giới. Những món đồ tưởng chừng giản dị ấy khi được trao tận tay lại trở thành niềm an ủi lớn cho bà con vùng lũ vừa trải qua nỗi hoang mang tột cùng.

Chúng tôi đi từ sớm, len lỏi vào từng ngôi làng vừa được dọn dẹp sau nhiều ngày ngập sâu. Con đường quen thuộc giờ hiện lên với màu bùn xám đặc quánh, nhà cửa ẩm thấp, mọi vật dụng đều bám một lớp đất dày.

Trong những căn nhà còn chưa kịp sắp xếp lại, những tấm giấy khen, niềm tự hào của một vùng đất hiếu học được phơi lẫn giữa chồng xoong nồi, chén bát ngổn ngang.

Nhiều tấm lòng đến với bà con vùng lũ ở phường Tuy Hòa, tỉnh Đắk Lắk - Ảnh: VÕ DUY THANH

"Tết này con có đồ mới rồi"

Điều khiến tôi xúc động nhất lại là những nụ cười. Những đứa trẻ xúng xính trong những chiếc áo đủ màu sắc mà chúng tôi đem tới, gương mặt sáng rỡ, hồn nhiên như vừa nhận được món quà đầu tiên của mùa Tết. Có em khẽ nói: "Tết này con có đồ mới rồi".

Các cụ già dắt nhau đi nhận quà. Nhìn họ nâng niu từng tấm chăn, từng hộp sữa, tôi hiểu những món quà nhỏ bé này mang ý nghĩa lớn hơn rất nhiều, đó là sự quan tâm, là niềm động viên trong những giờ phút khó khăn nhất.

Có bác đứng thử đồ, cười hiền, nói rằng áo vừa khít, màu lại đẹp. Những chị phụ nữ vui rạng rỡ khi nhận những món đồ "rất phụ nữ", món nào cũng được chọn lựa kỹ, đúng sở thích, đúng thói quen.

Tôi nghe họ thì thầm cảm ơn những nhà hảo tâm xa xứ "rất tinh tế", lòng bỗng nhẹ đi phần nào.

Chúng tôi đến tận những mái nhà còn ẩm lạnh, nơi vài gia đình có trẻ nhỏ bị bệnh hoặc khiếm khuyết không thể đến khu tập trung nhận quà. Những món quà trao đi ở những nơi ấy, dù nhỏ thôi lại ấm lòng hơn cả.

Cả đoàn di chuyển giữa những con hẻm còn đọng nước, có lúc phải bước qua những đoạn nền nhà nhão nhoẹt, có lúc phải dừng lại để dìu một cụ già xuống bậc thềm. Nhưng chẳng ai than phiền, chẳng ai nản lòng.

Bởi trên từng ánh mắt người dân, tôi nhìn thấy sức sống bền bỉ của miền đất này.

Trong những chuyến đi như thế, tôi càng thấm thía tấm lòng của những người đang sống xa quê. Quê hương trong những ngày lũ lụt không chỉ nằm ở bản tin, không chỉ là chữ nghĩa hay hình ảnh.

Nó là sự nhẹ nhõm, là chút bình yên khi mình có thể tận tay trao một tấm chăn, một hộp sữa, một bộ quần áo, dù biết rằng chừng ấy không thể xoa dịu hết nỗi đau nhưng ít nhất cũng giúp họ thêm ấm giữa những ngày mưa lạnh rét run.

Những ngày lũ như thế khiến tôi nhận ra một điều rất giản dị, quê hương là thứ níu giữ trái tim người đi xa mạnh mẽ nhất. Thời gian có thể làm phai ký ức, công việc có thể cuốn mỗi người vào guồng quay bộn bề, nhưng chỉ cần nghe hai chữ "quê mình", mọi khoảng cách lập tức bị xóa nhòa.

Quê hương tôi đang gượng dậy sau những ngày thử thách. Người dân đang dọn lại nhà cửa, sửa lại tường rách, phơi lại từng trang sách, dựng lại ruộng đồng.

Và những người con xa xứ như chúng tôi, dù mỗi người một phương, sẽ tiếp tục dõi theo, tiếp tục góp sức, tiếp tục trở về mỗi khi quê nhà cần.