Nhiều người ủng hộ đang lo ngại về năng lực lãnh đạo của Trump, khi ông liên tục tỏ ra thiếu kiềm chế trước đà trỗi dậy của bà Harris.
Một số người ủng hộ Donald Trump hiện cũng đặt ra câu hỏi từng khiến Tổng thống Joe Biden phải rút lui khỏi đường đua Nhà Trắng: Liệu cựu tổng thống có phù hợp cho chức vụ lãnh đạo đất nước hay không?
Khi chỉ còn hơn hai tháng nữa là đến ngày bầu cử, ông Trump vẫn liên tục đưa ra những phát biểu hỗn loạn, rời rạc, đôi khi sai lệch tại các cuộc vận động tranh cử trên khắp đất nước. Thay vì tập trung vào các chính sách mà mình đang hướng tới, cựu tổng thống lại dồn quá nhiều thời gian, công sức cho nỗ lực công kích đối thủ.
Dù những phát ngôn kiểu như vậy không phải điều quá mới mẻ đối với cả người ủng hộ lẫn người chỉ trích Trump, mối lo âu đang ngày càng lớn khi cựu tổng thống gặp phải một đối thủ mới, Phó tổng thống Kamala Harris, người đang nhận được động lực ủng hộ mạnh mẽ.
Trump càng trở nên tức giận hơn khi lợi thế thăm dò dư luận của ông so với Tổng thống Biden "bốc hơi" trước Harris. Chiến thuật chế giễu thay vì tranh cãi mà ứng viên đảng Dân chủ đang áp dụng dường như càng khiến cựu tổng thống thêm thịnh nộ, giới quan sát đánh giá.
Từ lúc Harris đảm nhận vai trò ứng viên tổng thống đảng Dân chủ, Trump liên tục hứng chỉ trích khi công kích cá nhân bà Harris, mỉa mai tiếng cười của bà giống như "một kẻ điên". Cựu tổng thống cũng gọi Harris là "ngu ngốc" rồi nói với kênh CBS rằng ông không có ý xúc phạm vì đó "chỉ là sự thật".
"Tôi không nghĩ bà ấy là người thông minh. Tôi cảm thấy như vậy. Ý tôi là, tôi nghĩ điều đó đúng. Tôi nghĩ tôi là người rất thông minh và rất nhiều người nói như vậy", ông cho hay.
Trump còn đặc biệt ám ảnh với quy mô đám đông tại các cuộc vận động tranh cử của Harris, khiến chính ông bị chế giễu với tuyên bố sai sự thật rằng Phó tổng thống đã sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để làm giả số lượng người tham dự.
Những lúc không lo lắng về đám đông ủng hộ, Trump lại công kích ngoại hình của Harris. Sau khi Phó tổng thống xuất hiện trên trang bìa tạp chí Time, ông thậm chí so sánh bà với vợ mình và sau đó là với chính ông.
"Tôi ưa nhìn hơn Kamala", ông tuyên bố trước hàng nghìn khán giả.
Trump những tháng gần đây tìm cách lôi kéo cử tri da màu nhằm giành lợi thế ở các bang chiến trường quan trọng. Nhưng ông lại tự phá hỏng cơ hội của mình khi đặt câu hỏi liệu Phó tổng thống Harris có thực sự là người da đen hay không khi trả lời phỏng vấn tại Hiệp hội các Nhà báo Da màu Quốc gia, khiến gần như tất cả khán phòng đều kinh ngạc.
"Bà ấy luôn có gốc gác Ấn Độ và chỉ luôn quảng bá mình là người gốc Ấn", ông nói. "Tôi không biết bà ấy là người da đen cho đến tận nhiều năm trước, khi bà ấy bỗng nhiên thành người da đen và giờ bà ấy muốn được biết đến là người da đen".
Phó tổng thống Harris có mẹ sinh ra ở Ấn Độ còn cha đến từ Jamaica. Bà luôn tự nhận là người da đen, đồng thời tự hào về nguồn gốc Ấn Độ của mình.
Trump cũng tuyên bố ông là "tổng thống tốt nhất cho người Mỹ da đen kể từ thời Abraham Lincoln".
Ngay cả một số người hâm mộ trung thành nhất của cựu tổng thống cũng bắt đầu cảm thấy không thoải mái vì cách ông công kích cá nhân người khác.
Joan Long hai tuần trước đã cùng chồng, Billy, đi từ New York đến Pennsylvania để xem cựu tổng thống phát biểu. Joan cho biết bà "ước rằng Trump sẽ ngừng nói về ngoại hình của Harris".
Những đảng viên Cộng hòa hàng đầu cũng có chung mối lo âu. Thượng nghị sĩ Lindsey Graham đã khẩn cầu cựu tổng thống tập trung vào những vấn đề có lợi nhất đối với ông, như kinh tế hay quản lý biên giới.
"Các chính sách của ông ấy tốt cho nước Mỹ và nếu bạn có một cuộc tranh luận về chính sách, ông ấy sẽ thắng", Graham nói, song cảnh báo rằng nếu Trump tiếp tục những màn công kích cá nhân và tập trung vào những thứ không liên quan, ông có thể thua cuộc bầu cử năm nay.
Nikki Haley, cựu ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, người từng lên án Trump không đủ tiêu chuẩn đảm nhiệm chức vụ trước khi quay sang ủng hộ ông, cho biết cựu tổng thống "sẽ không thể thắng khi cứ nói về chủng tộc của Kamala Harris" hoặc gọi bà là "ngu ngốc".
Kevin McCarthy, cựu chủ tịch Hạ viện Mỹ thuộc đảng Cộng hòa, cho rằng Trump nên ngừng biến cuộc đua thành vấn đề tính cách và "ngừng đặt câu hỏi về quy mô đám đông của Phó tổng thống".
Dù vậy, Trump vẫn không dừng lại. Cựu tổng thống nói với các phóng viên rằng ông "rất tức giận" với Harris vì bà đã gọi ông là "người dị hợm", cho rằng ông "có quyền công kích cá nhân" đối thủ vì "tức giận trước những gì bà ấy làm với đất nước".
Tất cả những điều này tương phản với cách Trump thể hiện sau khi thắng thế trong màn tranh luận cùng Biden hồi tháng 6. Trump đã lắng nghe các cố vấn khi ông kiềm chế những đòn công kích cá nhân và để dư luận đặt câu hỏi về năng lực của đương kim Tổng thống.
Vụ ám sát hụt Trump ở Pennsylvania hồi tháng 7 đã thúc đẩy đáng kể vị thế của ông. Các cuộc thăm dò đưa Trump vào thế thượng phong và đội ngũ cố vấn đã công khai thể hiện niềm hân hoan về triển vọng ông giành chiến thắng áp đảo vào tháng 11.
Nhưng động lực mạnh mẽ của Phó tổng thống Harris đã kéo "Trump cũ" quay trở lại, bình luận viên Chris McGreal từ Guardian đánh giá.
Khi mức độ nhạy bén tinh thần của Tổng thống Biden bị công chúng hoài nghi, Trump nói rằng mọi ứng viên tổng thống nên được yêu cầu làm bài kiểm tra nhận thức. Khi CBS News hỏi liệu ông đã tự mình làm điều đó hay chưa, cựu tổng thống tuyên bố gần đây ông đã đạt "điểm hoàn hảo" trong hai bài kiểm tra nhận thức.
"Tôi làm đúng mọi thứ. Một bác sĩ còn nói rằng 'tôi chưa bao giờ chứng kiến điều gì như vậy'", ông nói.
Nhưng nhiều người Mỹ không bị thuyết phục. Đầu tuần trước, một cuộc thăm dò do công ty nghiên cứu thị trường JL Partners, trụ sở tại London, Anh, thực hiện cho thấy tỷ lệ cử tri Mỹ tin tưởng Trump có thể tiếp thu đầy đủ thông tin trong những cuộc họp về an ninh quốc gia, duy trì khả năng tập trung trong các cuộc họp và nhớ tên các lãnh đạo thế giới đã giảm mạnh kể từ tháng ba.
"Chỉ trong vài tháng, mối lo ngại về năng lực đảm nhiệm chức vụ đã chuyển từ Biden sang Trump, người hiện là ứng viên tổng thống Mỹ lớn tuổi nhất trong lịch sử Mỹ", McGreal cho hay.
Vũ Hoàng (Theo Guardian, AFP, Reuters)
