Những tân binh không biết tháo lắp súng của Ukraine

Các chỉ huy Ukraine cho hay tân binh chỉ được huấn luyện sơ sài, có người thậm chí không biết tháo lắp súng, khiến bài toán tuyển quân thêm nan giải.

Khi Ukraine chuẩn bị huy động hàng chục nghìn tân binh để giải quyết tình trạng thiếu quân nghiêm trọng, các chỉ huy quân đội nước này lo hơn là mừng, vì phần lớn trong số này sẽ chỉ được huấn luyện sơ sài ở hậu phương trước khi được chuyển ra tiền tuyến.

Các chỉ huy Ukraine từ lâu đã phàn nàn về công tác huấn luyện kém cho tân binh tại các trại đào tạo cơ bản. Trong lúc Nga đẩy mạnh tiến công trên nhiều mặt trận, việc giảm độ tuổi nhập ngũ từ 27 xuống 25 mà chính phủ Ukraine vừa thông qua sẽ không hiệu quả nếu bài toán huấn luyện tân binh không được giải quyết.

Đợt huy động lính theo luật mới của Ukraine phải vài tháng nữa mới diễn ra, trong khi nhu cầu binh sĩ trên chiến trường của Ukraine đang rất lớn. Các chỉ huy đã phải đưa nhiều tân binh vừa mới hoàn thành khóa huấn luyện cơ bản ở hậu phương tới những đơn vị đang chiến đấu gần tiền tuyến để bù đắp tổn thất.

Để giảm bớt tình trạng thiếu quân, Tổng thống Volodymyr Zelensky tháng trước ký đạo luật cho phép một số tù nhân được nhập ngũ để "lấy công chuộc tội". Động thái này tương tự những gì Nga đã làm từ lâu để tuyển mộ hàng chục nghìn tù nhân với chính sách ân xá sau một khoảng thời gian chiến đấu.

Binh sĩ Ukraine tại nơi trú ẩn ở tỉnh Kharkov ngày 16/5. Ảnh: Reuters

Nhưng dù nguồn tân binh đến từ đâu, chỉ huy các đơn vị đang tham chiến của Ukraine cho biết họ phải mất nhiều tuần để dạy những người này các kỹ năng chiến đấu cơ bản, trong đó có bắn súng, vì quá trình huấn luyện ở hậu phương quá sơ sài.

"Chúng tôi có những binh sĩ thậm chí không biết tháo lắp súng", Schmidt, phó chỉ huy Tiểu đoàn 28 thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 93 Ukraine, cho biết.

Schmidt nói trong tuần đầu tiên đến đơn vị, các tân binh sẽ phải tập bắn thêm ít nhất một hộp đạn 1.500 viên mỗi ngày trước khi được giao nhiệm vụ phức tạp hơn. Sau đó vài tuần, những binh sĩ này có thể được điều tới chiến đấu tại những điểm nóng như khu vực quanh thành trì Chasov Yar ở tỉnh Donetsk, nơi Nga đang khép vòng vây.

"Chúng tôi lãng phí rất nhiều thời gian cho công tác huấn luyện cơ bản ở đây", Schmidt phàn nàn. "Nếu chẳng may đối phương có bước đột phá ở Chasov Yar, trong khi tân binh của chúng tôi không biết những kỹ chiến thuật cơ bản, họ sẽ bị điều tới đó để chết".

Trong bối cảnh quân đội Ukraine thiếu hụt nghiêm trọng nhân sự và mất lợi thế trên chiến trường, việc huấn luyện sơ sài tân binh càng làm lộ rõ tình thế tồi tệ mà nước này đối mặt sau hơn hai năm chiến sự với Nga.

Lực lượng Nga gần đây giành thế chủ động và đạt được nhiều bước tiến trên chiến trường, kiểm soát thêm nhiều khu dân cư và một số đô thị. Tại nhiều nơi, Ukraine phải rút lui vì không đủ quân để chống lại các đợt tiến công liên tục của đối phương, trong khi nỗ lực huy động lính của chính phủ diễn ra chậm chạp.

Để lập tức đưa thêm quân đến chiến trường, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine, đại tướng Oleksandr Syrsky, điều những binh sĩ từng bảo vệ cầu hoặc hạ tầng ở xa tiền tuyến tới các lữ đoàn đang tham gia những trận đánh ác liệt nhất. Động thái này nhằm giảm phần nào số nam giới phải nhập ngũ, vấn đề từng gây căng thẳng chính trị cho ông Zelensky.

Người tiền nhiệm của tướng Syrsky là Valery Zaluzhny từng đề xuất huy động thêm gần nửa triệu quân. Tổng thống Zelensky bác bỏ điều này, cho rằng chưa thấy nhu cầu cần tới nửa triệu quân và Ukraine sẽ gặp khó khăn về tài chính để trả lương cho số binh sĩ này.

Binh sĩ Ukraine cởi mặt nạ phòng độc trên thao trường ở tỉnh Kharkov hồi tháng 2. Ảnh: AFP

Với các chỉ huy Ukraine trên tiền tuyến, bất cứ binh sĩ bổ sung nào cũng được chào đón vì một số đơn vị trong nhiều tháng không có quân tăng viện. Tuy nhiên, họ cho biết phần lớn trong số đó không được chuẩn bị đầy đủ, dù nhiều người đã nhập ngũ từ sau khi xung đột bùng phát tháng 2/2022.

Binh sĩ Ukraine có biệt danh là Val nhập ngũ lúc xung đột bùng phát, nhưng chỉ được giao nhiệm vụ canh gác một cây cầu ở tỉnh Odessa, cách xa tiền tuyến. Tới ngày 30/4, Val được chuyển tới Lữ đoàn Cơ giới số 93 và nhận lệnh tới tỉnh Donetsk trong 24 giờ.

Val không có thời gian để đóng gói tư trang, một số phải chuyển đi sau. "Thật đáng sợ", binh sĩ 31 tuổi cho biết. "Không ai chuẩn bị sẵn sàng cả".

Trong một đơn vị trinh sát thuộc Lữ đoàn Cơ giới số 42 gần đây được điều tới tỉnh Kharkov để chống lại đợt tiến công mới của Nga, nhiều binh sĩ trước đây làm công việc bàn giấy ở hậu phương và chỉ được huấn luyện trong hai tuần trước khi ra mặt trận. Là đơn vị trinh sát, những người lính này phải thực hiện các nhiệm vụ nguy hiểm, thậm chí là xâm nhập vào sau phòng tuyến đối phương.

Những gì được dạy tại trung tâm huấn luyện "hoàn toàn vô nghĩa", binh sĩ 32 tuổi có biệt danh Chirva cho biết. "Chúng tôi phải học lại mọi thứ tại tiền tuyến".

Một sĩ quan Ukraine đảm nhận huấn luyện tân binh trong hơn một năm cho biết các trung tâm huấn luyện đang thiếu đạn cho súng AK, do quân đội phải ưu tiên cho chiến trường. Điều này đồng nghĩa các tân binh ít có kinh nghiệm bắn đạn thật. Theo sĩ quan này, mỗi binh sĩ tại trung tâm huấn luyện của ông chỉ nhận được 20 viên đạn trong một khóa đào tạo.

"Không trung tâm nào có lựu đạn để binh sĩ tập ném hay đạn cho súng phóng lựu, đây là vấn đề chính", sĩ quan Ukraine nói. "Chúng tôi không có hệ thống đào tạo phù hợp. Các giảng viên cần được huấn luyện viên NATO hướng dẫn để rút ngắn khóa đào tạo tiêu chuẩn kéo dài hai tháng xuống còn một tháng".

Một trong các ưu tiên hiện tại của Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine là đào tạo tân binh ở nước ngoài tại những cơ sở mà Nga không thể tập kích. Anh tới nay cung cấp các chương trình đào tạo cơ bản nhất cho binh sĩ Ukraine, trong khi Pháp cân nhắc điều huấn luyện viên tới nước này để hỗ trợ đào tạo.

Viễn cảnh bị đẩy đến tiền tuyến mà không được huấn luyện bài bản là lý do chính khiến nam giới Ukraine sợ bị bắt nhập ngũ. Lữ đoàn số 13 Khartia của Ukraine phải treo biển quảng cáo với cam kết "60 ngày huấn luyện" khắp đất nước trong nỗ lực tuyển quân của đơn vị.

Dù các lữ đoàn của Ukraine đẩy mạnh quảng bá để tuyển tân binh, một hình thức cạnh tranh nội bộ trong quân đội nước này, nhiều người vẫn lo ngại có thể không được chọn vào đơn vị mà họ mong muốn.

Binh sĩ Ukraine trên thao trường tại tỉnh Zaporizhzhia ngày 11/1. Ảnh: Reuters

Một trung sĩ nhất thuộc tiểu đoàn Ukraine đang tác chiến ở tỉnh Donetsk cho biết một số lữ đoàn, đặc biệt những đơn vị xung kích, thường được ưu tiên chọn lính mới từ các trung tâm huấn luyện.

Nhiều lữ đoàn xung kích cử sĩ quan tới gần trung tâm huấn luyện để nhanh tay chọn những binh sĩ trẻ, khỏe và nhiều động lực chiến đấu nhất. Một sĩ quan Ukraine làm giảng viên tại trung tâm huấn luyện xác nhận điều này.

"Tất cả những binh sĩ giỏi đã bị các lữ đoàn khác giành lấy. Chúng tôi phải nhận những người ốm yếu, không lành lặn", trung sĩ nhất Ukraine nói, đồng thời cho biết phải trao đổi với các binh sĩ để biết ai sẵn sàng chiến đấu, người nào bị ép nhập ngũ và có thể kháng lệnh trên chiến trường.

Trung sĩ nhất này cho biết một số tân binh hơn 50 tuổi vẫn được coi là khỏe mạnh về mặt thể chất, dù họ có những vấn đề về đầu gối và lưng. Những binh sĩ này sẽ chật vật khi phải hành quân nhiều km với trang bị và vũ khí theo tiêu chuẩn. Tuy nhiên, một số lữ đoàn Ukraine vẫn phải nhận các tân binh này.

"Khi nhìn vào mắt một số binh sĩ, ta có thể thấy anh ta do dự. Anh ta cần động lực, cần tin tưởng vào vũ khí lẫn việc chúng tôi sẽ không bỏ rơi anh ta trên chiến trường", trung sĩ nhất Ukraine cho biết.

"Có những binh sĩ lập tức tuyên bố 'tôi sẽ không chiến đấu'", người này nói. "Tất nhiên chúng tôi tìm cách không phải tiếp nhận họ. Nhưng trong quân đội Ukraine, chúng tôi không được phép chọn. Ban quân lực sẽ nói: 'Không có cách nào chối đâu, anh phải nhận binh sĩ đó, anh ta khỏe mạnh'".

Nguyễn Tiến (Theo WP, AFP, Reuters)