Những người sống '3 không' để giữ rừng

Vườn Quốc gia Cúc Phương có diện tích hơn 22.400ha nằm trên địa bàn 3 tỉnh: Ninh Bình, Hòa Bình và Thanh Hóa. Vườn có hệ động thực vật phong phú đa dạng mang đặc trưng rừng mưa nhiệt đới.

Nhiều loài động thực vật có nguy cơ tuyệt chủng cao được phát hiện và bảo tồn tại đây. Vì thế, công tác bảo vệ khu bảo tồn thiên nhiên này trong hàng chục năm qua luôn được đặt lên hàng đầu.

Cách đây 62 năm, Vườn Quốc gia Cúc Phương được thành lập, đây cũng là vườn quốc gia đầu tiên tại Việt Nam. Lực lượng kiểm lâm nơi đây cũng được thành lập và hoạt động song hành để bảo vệ khu bảo tồn thiên nhiên, khu rừng đặc dụng đặc biệt này.

Mặc dù điều kiện khó khăn nhưng những cán bộ kiểm lâm ở đây xem rừng là ngôi nhà thứ 2, bám trụ ngày đêm để canh giữ cho cánh rừng già thêm xanh mãi. Ảnh: Đức Cường

Lãnh đạo Vườn Quốc gia Cúc Phương cho biết, Hạt Kiểm lâm của vườn hiện có 12 trạm kiểm lâm nằm rải rác xung quanh khu vực vùng đệm và 1 trạm kiểm lâm cơ động. Toàn Hạt hiện có tổng số 52 kiểm lâm viên, trực tiếp quản lý bảo vệ 22.408ha. Tại khu vực tỉnh Ninh Bình có 5 trạm kiểm lâm; Hòa Bình 3 trạm; Thanh Hóa 4 trạm và 1 trạm cơ động.

Phần lớn các cán bộ kiểm lâm của Vườn Quốc gia Cúc Phương đều công tác xa nhà, xa gia đình, vợ con. Có những người gắn bó với rừng già 20 năm qua, xem rừng như "ngôi nhà thứ 2" của mình. Họ sinh sống, làm việc, bám trụ ở rừng để canh giữ, bảo vệ cho cánh rừng mãi xanh tươi.

Ông Đỗ Tiến Dũng, sinh năm 1969 - Trạm trưởng Trạm Kiểm lâm cơ động ở đây cho biết, vườn có 2 trạm kiểm lâm nằm trong khu vực vùng lõi của rừng không có điện, không sóng điện thoại và không internet là Trạm Số 1 (Trạm Đăn) và Trạm số 9 (Trạm Đang). Vì thế, các cán bộ kiểm lâm sống và làm việc tại hai trạm này gặp rất nhiều khó khăn.

Nằm cách cửa rừng khoảng 15km, Trạm Kiểm lâm số 1 (hay còn gọi là Trạm Đăn) nằm lọt giữa những cây rừng cổ thụ, xung quanh phủ kín màu xanh ngút ngàn. Trạm không có điện lưới, không sóng điện thoại, không mạng internet. Vì thế, các kiểm lâm viên nơi đây không thể nắm bắt các thông tin thời sự hằng ngày.

"Do không có điện nên các cán bộ kiểm lâm ở đây chủ yếu dùng đồ khô làm thức ăn, có thực phẩm tươi rất khó bảo quản nên chỉ sử dụng trong ngày. việc nấu nướng chủ yếu dùng bếp củi hoặc bếp ga" - ông Dũng chia sẻ.

Cán bộ kiểm lâm tại Cúc Phương đi tuần trong đêm. Ảnh: Đức Cường

Khó khăn là thế, song các cán bộ kiểm lâm của Vườn Quốc gia Cúc Phương luôn hoành thành tốt các nhiệm vụ được giao. Hiện nay, mức độ xâm hại tài nguyên rừng ở Cúc Phương đã được kiểm soát tốt, an ninh rừng được đảm bảo. Vì thế, các cán bộ kiểm lâm hiện nay chủ yếu giám sát các hoạt động của khách du lịch để khách không tác động đến môi trường.

Ngoài việc giữ rừng, các cán bộ kiểm lâm Vườn Quốc gia Cúc Phương còn thường xuyên gần gũi với người dân sống ở vùng đệm, hướng dẫn bà con phát triển kinh tế dựa vào tài nguyên thiên nhiên vốn có như: nuôi ong lấy mật từ hoa rừng, phát triển du lịch dựa vào hệ sinh thái rừng, trồng các loại cây đem lại lợi nhuận kinh tế cao...

Cúc Phương là Vườn Quốc gia đầu tiên của Việt Nam, cũng thuộc hàng những khu bảo tồn thiên nhiên được thành lập sớm trên thế giới. Từ khi thành lập năm 1962 đến nay, Vườn Quốc gia Cúc Phương không ngừng hoàn thiện và phát triển trên “ba trụ cột” gồm: Bảo vệ rừng gắn với bảo tồn đa dạng sinh học; Nghiên cứu khoa học gắn với cứu hộ, bảo tồn có sự hợp tác quốc tế và giáo dục môi trường, nâng cao nhận thức cho xã hội về thiên nhiên. Với những nỗ lực đó, Vườn Quốc gia Cúc Phương đã 5 năm liên tiếp (từ năm 2019 - 2023) được nhận danh hiệu “Vườn Quốc gia hàng dầu Châu Á”. Trên hành trình phát triển, Cúc Phương đang phấn đấu ghi tên mình vào Danh lục xanh của Tổ chức Bảo tồn thiên nhiên quốc tế (UICN).