Nhóm nghi phạm khủng bố nhà hát Nga là ai?

4 nghi phạm nổ súng tấn công nhà hát Crocus City Hall đều là công dân Tajikistan, nhập cư vào Nga để làm việc, hầu hết đều đã có vợ con.

Giới chức Nga ngày 25/3 công bố danh tính bốn nghi phạm vụ tấn công nhà hát Crocus City Hall ở thành phố Krasnogorsk, ngoại ô Moskva, đồng thời đưa nhóm người này ra trình diện trước tòa án quận Basmanny để nghe cáo trạng về hoạt động khủng bố và phạm tội ác nghiêm trọng.

Cả bốn nghi phạm, gồm Dalerdjon Mirzoyev, 32 tuổi, Saidakrami Rachabalizod, 30 tuổi, Muhammadsobir Fayzov, 19 tuổi và Shamsidin Fariduni, 25 tuổi, đều mang hộ chiếu Tajikistan.

Lý lịch và hành tung của các nghi phạm vẫn chưa được giới chức Nga công bố toàn bộ, nhưng các thông tin đến nay cho thấy những người này đều là lao động nhập cư tại Nga, sinh sống ở nước này một thời gian và có cuộc sống tương đối ổn định.

Dalerjon Mirzoyev

Nghi phạm đầu tiên trong vụ tấn công khủng bố tại Crocus City Hall là Dalerjon Mirzoyev, 32 tuổi. Mirzoyev xuất hiện trước tòa với gương mặt trầy xước, một mắt bầm đen, phải ngồi dựa vào tường kính trong phòng cô lập giữa tòa. Nghi phạm không nói được tiếng Nga và trao đổi tại tòa án thông qua phiên dịch viên nói tiếng Tajik.

Dalerjon B. Mirzoyev, 32 tuổi, quốc tịch Tajikistan, trình diện tại tòa Moskva ngày 25/3. Ảnh: Kommersant

Mirzoyev xác nhận mình có 4 con, gồm một cặp song sinh một tuổi rưỡi, hai trẻ 6-7 tuổi, nhưng không đề cập cụ thể gia đình đang sống ở đâu.

Mirzoyev nhập cảnh vào Nga để làm việc và từng được cấp tạm trú trong vòng ba tháng ở thành phố Novosibirsk, thuộc vùng Siberia, nhưng giấy phép này đã hết hạn.

Khi được thẩm vấn tại tòa, Mirzoyev khai rằng gần đây chuyển tới sống trong một khách sạn ở Moskva cùng các nghi phạm khác. Hiện chưa rõ anh ta có tìm được việc làm trong thời gian ở Moskva hay không.

Saidakrami Rachabalizod

Rachalbalizod, 30 tuổi, xuất hiện tại tòa với tấm gạc lớn phủ kín phần tai phải, dường như nhằm băng bó một vết thương nghiêm trọng. Gương mặt nghi phạm cũng xuất hiện nhiều vết xước xát và máu khô, cùng một bên mắt bầm tím.

Một số video trên Telegram cho thấy Rachalbalizod đã bị đặc nhiệm Nga dùng biện pháp mạnh để trấn áp khi bị bắt trong khu rừng tại tỉnh Bryansk.

Rachalbalizod trình diện tại tòa Moskva ngày 25/3. Ảnh: Kommersant

Giới chức Nga không đưa ra bất kỳ bình luận nào về những hình ảnh và thông tin này. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ở họp báo ngày 25/3 từ chối bình luận về nghi vấn đặc nhiệm Nga lạm dụng vũ lực với nghi phạm.

Rachalbalizod xác nhận tại tòa rằng mình đã kết hôn, có một con, đang cư trú hợp pháp tại Nga nhưng "không nhớ địa phương". Tuy nhiên, cơ quan điều tra cho biết nghi phạm đến Nga từ ngày 6/3 theo diện lao động nhập cư, nhưng không đăng ký nơi cư trú hợp pháp.

Báo Kommersant dẫn nguồn tin điều tra cho biết Rachalbalizod từng đến Nga làm việc và bị bắt vào năm 2018 với cáo buộc vi phạm thời hạn tạm trú dành cho người nhập cư. Nghi phạm khi đó bị phạt hành chính 2.500 ruble rồi bị trục xuất khỏi Nga.

Muhammadsobir Fayzov

Nghi phạm trẻ nhất trong vụ khủng bố là Fayzov, 19 tuổi, được đưa vào tòa án bằng xe lăn, mặc áo bệnh nhân, có bác sĩ đi cùng. Tòa án cho biết nghi phạm được chuyển đến từ phòng cấp cứu.

Fayzov nói tiếng Tajik tương tự hai nghi phạm trước đó và cần có phiên dịch để trả lời chủ tọa. Trang tin Mediazona của Nga cho hay giọng nói của Fayzov "yếu ớt, ngắt quãng" và nghi phạm 19 tuổi này gần như rơi vào trạng thái lơ mơ suốt phiên xét hỏi.

Fayzov từng làm thợ cắt tóc cho một cửa tiệm ở thành phố Ivanovo, phía đông thủ đô Moskva. Nghi phạm cũng đăng ký tạm trú ở thành phố này.

Fayzov trình diện tại tòa Moskva ngày 25/3 trong tình trạng không tỉnh táo. Ảnh: Kommersant

Shamsidin Fariduni

Nghi phạm thứ tư bị cáo buộc trực tiếp tham gia vụ xả súng là Fariduni, 25 tuổi, đã kết hôn và có con 8 tháng tuổi. Đây được coi là người có cuộc sống ổn định nhất trong số 4 nghi phạm.

Fariduni từ Tajikistan đến Nga để làm việc trong một nhà máy sản xuất vật liệu xây dựng ở thành phố Podolsk, phía tây nam Moskva. Nghi phạm cũng từng làm nhân viên sửa chữa và tạp vụ ở Krasnogorsk, vùng ngoại ô Moskva, nơi có khu phức hợp trung tâm mua sắm và nhà hát Crocus City Hall.

Fariduni là nghi phạm duy nhất nói tiếng Nga trong phiên tòa. Kommersant cho biết nghi phạm từng đăng 8 hình ảnh trên Instagram vào ngày 23/2, cho thấy mình đã đến thành phố Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ. Hầu hết những tấm ảnh đều có định vị ở Aksarai thuộc Istanbul và một tấm ảnh được chụp tại thánh đường Hồi giáo ở Fatih thuộc Istanbul.

Baza, kênh tin tức Nga trên nền tảng Telegram, dẫn nguồn tin điều tra cho biết Fariduni từng bắt taxi rời Crocus City Hall vào ngày 7/3, ngay khi một buổi biểu diễn ca nhạc vừa bắt đầu. Nghi phạm giải thích với tài xế, một đồng hương Tajikistan, rằng mình về sớm vì không thích buổi diễn, dù thừa nhận đã bỏ ra khoảng 8.000 ruble mua vé "chợ đen".

Fariduni trình diện tại tòa Moskva ngày 25/3. Ảnh: Kommersant

Tài xế taxi nói Fariduni khi đó có tâm trạng tốt và chủ động bắt chuyện. Nghi phạm kể mình đến từ Thổ Nhĩ Kỳ, sang Nga làm nghề tân trang các căn hộ, có dự định xin giấy phép lao động hợp pháp và đưa vợ sang Nga.

Nghi phạm cũng cho biết mình đang thuê một căn hộ với giá 50.000 ruble từ một người đồng hương khác. Tài xế cho rằng Fariduni có thể đã đến Crocus City Hall nhiều lần trước đó vì nghi phạm than thở giá cước taxi lần này đắt hơn những lần trước.

Fariduni từng xuất hiện trong video được Nga công bố sau khi bắt nhóm nghi phạm. Trong video, Fariduni khai rằng đã được hứa hẹn trả 500.000 ruble (khoảng 5.425 USD) để thực hiện vụ tấn công, tương đương 2,5 năm lương trung bình ở Tajikistan.

Thông cáo của Tòa án Quận Basmanny hôm 25/3 cho biết hai nghi phạm Mirzoyev và Rachalbalizod đã nhận tội trước tòa, nhưng không đề cập liệu Fariduni và Fayzov có nhận tội hay không.

Những nghi phạm khác

Vụ tấn công khủng bố tại Crocus City Hall khiến 139 người thiệt mạng và 182 người bị thương, theo cập nhật từ Ủy ban Điều tra Nga tính đến ngày 26/3.

Cơ quan An ninh Liên bang (FSB) cho biết ngoài 4 nghi phạm trực tiếp xả súng, họ còn bắt 7 người liên quan vụ tấn công với vai trò cung cấp phương tiện di chuyển cho những kẻ khủng bố.

Trong ngày 26/3, ba nghi phạm liên quan này được đưa tới trình diện Tòa án Quận Basmanny, gồm Isroil Islomov, 62 tuổi, cùng hai con trai Dilovar Islomov, 24 tuổi, và Aminchon Islomov, 33 tuổi. Ba người này đều là công dân Nga, sống tại Dushanbe.

Dilovar Islomov là chủ chiếc Renault màu trắng, phương tiện mà nhóm 4 tay súng sử dụng để tẩu thoát khỏi hiện trường vào đêm 22/3. Tòa án cho biết Fariduni đã tiếp cận, thuyết phục Aminchon Islomov tham gia "nhóm tội phạm" trước tháng 1, còn Dilovar Islomov là trước ngày 11/3.

Nếu bị kết tội khủng bố, những nghi phạm này sẽ đối mặt mức án tối đa là tù chung thân, do Nga đã bãi bỏ án tử hình.

Thanh Danh (Theo Kommersant, Fontanka, Reuters, Washington Post)