Nhà máy sàng tuyển than tròn 100 tuổi ở Quảng Ninh

Dự buổi lễ có Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Phan Văn Anh, lãnh đạo tỉnh Quảng Ninh và Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) cùng đại diện các thế hệ cán bộ, công nhân Công ty tuyển Than Cửa Ông.

Tại đây, các đại biểu cùng ôn lại lịch sử hình thành 100 năm của nhà máy cũng như các phong trào đấu tranh cách mạng của công nhân nhà sàng.

Nhà sàng Cửa Ông là một trong những cơ sở sản xuất, chế biến than đầu tiên ở vùng Đông Dương, kết nối với hệ thống tiêu thụ ở khu vực cảng chính gồm các thiết bị bốc rót, trong đó có di tích lịch sử cầu Poóc-tích số 1 hiện vẫn đang hoạt động. Đây cũng là di tích gắn liền với quá trình hình thành và phát triển phong trào cách mạng của công nhân vùng Mỏ.

Cuối thế kỷ 19, đầu thế kỷ 20, trong quá trình khai thác than ở vùng mỏ Quảng Ninh, thực dân Pháp xây dựng cảng Hòn Gai, than khai thác từ Cẩm Phả phải chuyên chở bằng thuyền và ngựa về Hòn Gai để sàng rửa và xuất khẩu. Về sau, sản lượng khai thác tăng, nên năm 1894, thực dân Pháp quyết định xây dựng Nhà sàng với công suất sàng 250 tấn than/giờ và cảng Cửa Ông (TP Cẩm Phả hiện nay). Đến năm 1924, các công trình trên đi vào hoạt động.

Cầu trục Poóc-tích số 1 của Nhà máy sàng tuyển than Cửa Ông 100 tuổi vẫn hoạt động tốt. Ảnh: Công ty tuyển Than Cửa Ông

Thời điểm đó, hệ thống thiết bị của Nhà sàng đã được đầu tư tương đối đồng bộ giữa khu vực sản xuất với tiêu thụ than ở cảng chính. Năng lực bốc rót than đảm bảo cùng lúc cho 2 tàu trọng tải 10.000 tấn; hệ thống vận tải đường sắt gồm một số đầu máy xe hỏa chạy bằng hơi nước và 5 xe điện; các kho than có sức chứa 16.000 tấn. Ngày 30.7.1927, thực dân Pháp đã xuất chuyến than đầu tiên từ Nhà sàng qua Cảng Cửa Ông xuống một con tàu mang quốc tịch Pháp để vận chuyển về chính quốc.

Nhà sàng Cửa Ông cũng là một trong những cái nôi của phong trào vô sản hóa ở khu mỏ Quảng Ninh, nơi người thanh niên cộng sản trẻ tuổi Ngô Huy Tăng cắm lá cờ đỏ búa liềm trên cầu Poóc-tích số 1 ở Cảng Cửa Ông vào đêm mồng 6 rạng ngày mồng 7.11.1929, mở đầu cho trang sử đấu tranh hào hùng của thợ mỏ Vùng than.

Trong những năm tháng chiến tranh chống Mỹ ác liệt, xuất khẩu than từ Bến Cửa Ông là nguồn ngoại tệ lớn của nước ta, góp phần thiết thực cùng quân dân cả nước đánh thắng giặc Mỹ xâm lược.

Trải qua 100 năm xây dựng và hoạt động, đến nay, toàn bộ hệ thống máy móc, thiết bị của Nhà sàng vẫn đang được Công ty tuyển Than Cửa Ông khai thác hiệu quả. Trong đó, 7 cầu trục Poóc tích, gồm 2 cầu trục tại cảng và 5 cầu trục tại một số kho than, khoảng 100 tuổi vẫn hoạt động tốt.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Nghiêm Xuân Cường trao bằng khen cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua chào mừng kỷ niệm Nhà máy sàng tuyển Than Cửa Ông tròn 100 tuổi. Ảnh: Hoàng Yến

Kể từ ngày thành lập năm 1960 đến nay, Công ty tuyển Than Cửa Ông đã vận chuyển trên 300 triệu tấn than nguyên khai; nhập khẩu trên 4,5 triệu tấn than; sàng tuyển, chế biến, đóng góp cho nền công nghiệp nước nhà trên 290 triệu tấn than sạch; góp phần quan trọng vào việc phát triển kinh tế đất nước.

Đây cũng là đơn vị được 2 lần được phong tặng danh hiệu đơn vị Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân và Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới.