Ngổn ngang thoát nghèo

Giáo viên tại các xã đặc biệt khó khăn ở Nghệ An. Ảnh: Quang Đại

Sau danh hiệu thoát nghèo là chế độ hỗ trợ bị cắt giảm

Khi Quyết định số 861/QĐ-TTg, ngày 4.6.2021 về phê duyệt danh sách các xã khu vực III, II, I thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 và Quyết định số 612/QĐ-UBDT, ngày 16.9.2021 về phê duyệt danh sách các thôn đặc biệt khó khăn vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 có hiệu lực, Thanh Hoá đã có 74 xã ra khỏi vùng đặc biệt khó khăn (vùng III). Rằng vui thì thật là vui khi quê hương có những đổi thay. Tuy nhiên cùng với “danh hiệu” thoát nghèo thì hàng loạt chế độ hỗ trợ trước đây bị cắt giảm.

Theo Nghị định 116/2016 thì học sinh, giáo viên ở khu vực vùng III (vùng đặc biệt khó khăn) được hưởng nhiều chế độ. Học sinh được hỗ trợ các chế độ tiền ăn (bằng 40% mức lương cơ sở), tiền nhà ở (bằng 10% mức lương cơ sở), gạo (15kg/học sinh).

Khi thoát nghèo thì các chế độ này cũng không còn. Trong khi điều kiện kinh tế - xã hội của các xã vẫn chưa có nhiều thay đổi thì nguy cơ học sinh bỏ học, nghỉ học rất cao, đời sống giáo viên gặp không ít khó khăn, khó thu hút giáo viên đến công tác tại các xã này.

Một cô giáo nhiều năm cắm bản tại huyện Ngọc Lặc (Thanh Hoá) chia sẻ, những chế độ đãi ngộ phần nào giúp cô yên tâm với công việc nhưng từ khi xã thoát nghèo, lương của cô chỉ còn 4,5 triệu đồng/tháng, giảm 20% phụ cấp đứng lớp, cắt chế độ thu hút, thâm niên, chi phí nước sạch và hỗ trợ tàu xe, nghĩa là giảm đi vài triệu chưa kể các mức phí phải đóng lại tăng lên.

Loay hoay tìm lời giải

Đối với 74 xã thoát nghèo tại Thanh Hoá, ông Trần Văn Thức - Giám đốc Sở GDĐT Thanh Hóa - cho biết, sở đã phối hợp với Ban Dân tộc tỉnh tham mưu cho UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành cơ chế, chính sách hỗ trợ, trong đó, có chế độ hỗ trợ cho giáo viên và học sinh của 74 xã bị điều chỉnh bởi Quyết định 861/TTg.

Tuy nhiên, đến tháng 4.2023, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 378/QĐ-TTg, ban hành “Kế hoạch triển khai thực hiện các kiến nghị giám sát của Hội đồng Dân tộc của Quốc hội về việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến công tác dân tộc giai đoạn 2016-2021”. Thủ tướng Chính phủ đang giao Ủy ban Dân tộc, các bộ, ngành liên quan xây dựng các chính sách hỗ trợ cho vùng đồng bào dân tộc và miền núi.

Chính vì vậy, UBND tỉnh Thanh Hóa đã đề xuất với Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét, chưa ban hành chính sách hỗ trợ 74 xã kể trên để chờ quy định, hướng dẫn mới của Trung ương.

Tháng 7.2023, tại Kỳ họp HĐND tỉnh Thanh Hóa lần thứ 14, khóa XVIII vừa qua, ông Đỗ Trọng Hưng - Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch HĐND tỉnh đề nghị UBND tỉnh phối hợp với Ủy ban Dân tộc xây dựng đề án hỗ trợ giáo dục học tập theo vòng đời cho HS dân tộc thiểu số tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.

Đồng thời, phối hợp với Bộ GDĐT xây dựng Nghị định quy định chính sách cho học sinh, học viên ở vùng dân tộc thiểu số, miền núi, vùng bãi ngang, ven biển, hải đảo và cơ sở giáo dục có học sinh hưởng chính sách (thay thế Nghị định số 116 của Chính phủ)...

Tại diễn đàn Quốc hội hôm 30.10 vừa qua, đại biểu Trần Nhật Minh (đoàn Nghệ An) cho biết, còn hiện tượng các xã miền núi không đăng ký phấn đấu đạt chuẩn nông thôn mới đến năm 2025. Nguyên nhân bởi các xã miền núi cao thuộc vùng đặc biệt khó khăn, khi đạt chuẩn nông thôn mới sẽ không còn thuộc đối tượng xã đặc biệt khó khăn nên không được hưởng các chế độ an sinh xã hội như: bảo hiểm y tế, hỗ trợ gạo cho học sinh, chế độ cho cán bộ, công chức, viên chức. Đại biểu cho rằng, đây là vấn đề đáng lo ngại, cần được quan tâm xử lý sớm.

“Vấn đề này đã được cử tri vùng đồng bào dân tộc thiểu số kiến nghị gửi đến Quốc hội, tuy nhiên đến nay chưa được giải quyết” - ông Minh nói.