Ngành bia rượu tụt dốc, lo bị áp thuế tiêu thụ đặc biệt tới 100%: Có nhà máy đóng cửa

Các doanh nghiệp rượu, bia, nước giải khát kiến nghị có lộ trình phù hợp trong việc áp thuế tiêu thụ đặc biệt với mức tối đa là 80% thay vì 100%.

Đề xuất mức thuế tiêu thụ đặc biệt cao nhất là 80% thay vì 100% - Ảnh: Q.Đ.

Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) vừa có văn bản gửi Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc góp ý hồ sơ dự án Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), bày tỏ quan ngại của doanh nghiệp ngành đồ uống với đề xuất tăng thuế của bộ này.

Tăng thuế lên 100% vào năm 2030 có phù hợp?

Theo hiệp hội này, là ngành kinh tế có đóng góp lớn cho ngân sách nhà nước khoảng gần 60.000 tỉ đồng/năm, tạo ra hàng triệu việc làm trực tiếp và gián tiếp, song từ năm 2020 tới nay, ngành đồ uống đã liên tục phải chịu rất nhiều tác động lớn từ dịch bệnh, xung đột chính trị thế giới, các chính sách hạn chế đồ uống có cồn…

Điều này dẫn tới sự sụt giảm báo động và ghi nhận sự tụt dốc về nhiều chỉ tiêu sản lượng, doanh thu, lợi nhuận…

Dẫn chứng là chỉ số tồn kho toàn ngành đồ uống năm 2023 ước tính tăng 120% so với năm 2022. Quý 2-2024 cũng ghi nhận chỉ số tồn kho ngành đồ uống tăng gần 128,9%.

Trong khi đó, theo đề xuất của Bộ Tài chính, với rượu từ 20 độ trở lên và bia, áp thuế tiêu thụ đặc biệt 80% vào năm 2026, tăng dần qua các năm và lên 100% vào năm 2030.

Với rượu dưới 20 độ, mức chịu thuế là 50% từ năm 2026, sau đó tăng lên cao nhất 70% vào năm 2023.

Theo VBA, các đề xuất này chưa được căn cứ và đánh giá đúng thực trạng Việt Nam. Bởi trong những năm gần đây, ngành bia cả nước sụt giảm mạnh về sản lượng, doanh thu và đã có nhà máy phải đóng cửa.

VBA dẫn ra các số liệu của các đơn vị kinh doanh trong ngành cho thấy Heineken Việt Nam lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ đã ghi nhận mức sụt giảm hai con số trong năm 2023;

SABECO có 26 nhà máy ở 20 tỉnh thành từ năm 2021 tới nay tăng trưởng âm so với năm 2019 cả về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận từ một tới hai con số.

Các nhà máy sản xuất gia công trong hệ thống kiệt quệ bởi giá đầu vào tăng 20 - 40%, trong khi giá bán không thể tăng.

Kéo theo hàng loạt hệ thống dịch vụ nhà hàng khách sạn với hàng triệu lao động đi kèm.

Còn với HABECO cũng phản ánh năm 2023 sản lượng tiêu thụ giảm gần 30% so với năm 2019, ngân sách giảm 10% và phải cắt giảm 25% lao động; Halico liên tục thua lỗ từ nhiều năm nay. Cuối năm 2023, Halico đã ghi nhận lỗ quý thứ 27 liên tiếp, lũy kế lên đến 457,7 tỉ đồng.

Đồng thời khi tăng thuế làm giá sản phẩm tăng cao, VBA cho rằng người tiêu dùng sẽ có xu hướng chuyển sang các mặt hàng khác rẻ tiền hơn, tiêu dùng các sản phẩm trôi nổi, chất lượng kém, hàng lậu, hàng giả…

"Tăng thuế lo hàng lậu, nhái thương hiệu lên ngôi"

Do đó việc tăng thuế sẽ làm giảm tính cạnh tranh của các sản phẩm trong nước. Tăng thuế cao sẽ tạo ra khoảng cách lớn về lợi ích giữa sản phẩm chính thống và bất hợp pháp cho hàng lậu sẽ tăng cao, tiềm ẩn nhiều rủi ro đối với sức khỏe người tiêu dùng.

Hiện nay ước sản lượng những sản phẩm bia nhái thương hiệu khoảng 200-300 triệu lít.

VBA đề xuất cùng với việc tăng thuế, cần nghiên cứu và thực hiện các giải pháp, thực thi nghiêm chống hàng lậu, hàng giả, hàng kém chất lượng, không rõ nguồn gốc xuất xứ để bảo vệ các doanh nghiệp kinh doanh hợp pháp, chống thất thu ngân sách và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Đối với lĩnh vực nước giải khát có đường, VBA cũng cho rằng việc tăng thuế là không khả thi để đạt mục tiêu giảm tỉ lệ thừa cân béo phì, trong khi mức tiêu thụ nước giải khát ở Việt Nam không cao so với nhiều quốc gia khác trên thế giới.