Nga thu hồi phê chuẩn hiệp ước cấm thử hạt nhân

09:10 04/11/2023

Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: Điện Kremlin

Ngày 2.11, giờ địa phương, Tổng thống Nga Vladimir Putin ký đạo luật thu hồi việc Nga phê chuẩn Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT). Tổng thống Vladimir Putin nhấn mạnh, việc Nga thu hồi phê chuẩn Hiệp ước sẽ "phản chiếu" lập trường của Mỹ - quốc gia đã ký nhưng chưa phê chuẩn hiệp ước.

Theo tài liệu được công bố chính thức trên website của Chính phủ Nga, việc thu hồi có hiệu lực ngay lập tức. Điện Kremlin lưu ý, việc Nga rút phê chuẩn hiệp ước không bao hàm việc khôi phục các cuộc thử nghiệm hạt nhân và cũng không làm thay đổi lập trường về hạt nhân hoặc cách Nga chia sẻ thông tin về các hoạt động hạt nhân của nước này.

Ngày 2.11, Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken ra thông cáo phản đối động thái của Nga, đồng thời kêu gọi Mátxcơva cam kết không thử nghiệm vũ khí hạt nhân.

“Thật không may, động thái này đại diện cho một bước đi sai hướng đáng kể, đưa chúng ta đi xa hơn chứ không phải gần hơn đến việc hiệp ước có hiệu lực” - Ngoại trưởng Mỹ nhấn mạnh.

Tổ chức Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBTO) kêu gọi Nga tiếp tục cam kết với hiệp ước, bao gồm việc sử dụng các trạm giám sát có khả năng phát hiện vụ nổ nhỏ nhất trong thời gian thực.

“Quyết định hôm nay của Liên bang Nga về việc thu hồi phê chuẩn Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện là rất đáng thất vọng và vô cùng đáng tiếc” - người đứng đầu CTBTO Robert Floyd chia sẻ.

Pháp (một trong những bên ký kết hiệp ước năm 1996 về cấm tất cả các vụ nổ hạt nhân, kể cả các cuộc thử nghiệm trực tiếp vũ khí hạt nhân) "lấy làm tiếc" về quyết định thu hồi phê chuẩn của Nga.

"Quyết định của Nga làm tổn hại đến việc phổ biến hiệp ước. Chúng tôi tái khẳng định tầm quan trọng của CTBT và việc thực hiện đầy đủ hiệp ước này" - Pháp nhấn mạnh.

Dự luật hủy bỏ hiệp ước năm 1996 đã được Quốc hội Nga thông qua từ tháng trước. Trong các phiên điều trần tại quốc hội, Chủ tịch Duma Quốc gia Vyacheslav Volodin cho biết, động thái hủy bỏ phê chuẩn hiệp ước là phản ứng của Nga trước thái độ của Mỹ với vũ khí hạt nhân. Chủ tịch Duma Quốc gia Nga lưu ý, Mátxcơva đã chờ Washington phê chuẩn hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện trong 23 năm qua.

Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện là thỏa thuận đa phương cấm thực hiện tất cả các vụ thử nghiệm nổ hạt nhân vì mục đích hòa bình hay quân sự. Những người ủng hộ Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện cho rằng, hiệp ước đã thiết lập một chuẩn mực quốc tế chống lại các cuộc thử nghiệm trực tiếp vũ khí hạt nhân.

Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện đã được 178 quốc gia phê chuẩn, bao gồm các cường quốc hạt nhân Nga, Pháp và Anh. Quốc hội Nga đã phê chuẩn Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện vào tháng 6.2000 - 6 tháng sau khi ông Putin trở thành tổng thống nhiệm kỳ đầu tiên. Mỹ là một trong những quốc gia đã ký Hiệp ước cấm thử hạt nhân toàn diện nhưng vẫn chưa phê chuẩn hiệp ước thông qua một cuộc bỏ phiếu tại Thượng viện. Ngoài Mỹ, hiệp ước này vẫn chưa được Trung Quốc, Ấn Độ, Pakistan, Triều Tiên, Israel, Iran và Ai Cập phê chuẩn.

Tháng trước, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov khẳng định, Mátxcơva sẽ tiếp tục tôn trọng lệnh cấm và chỉ nối lại các vụ thử hạt nhân nếu Washington thực hiện trước. Nước Nga hậu Xôviết chưa bao giờ thử hạt nhân. Liên Xô thử hạt nhân lần cuối năm 1990 và Mỹ vào năm 1992.