Năm Thìn khó giúp Trung Quốc vượt thách thức tăng dân số

Tỷ lệ sinh ở Trung Quốc thường tăng đột biến trong năm Thìn nhưng năm nay, các nhà quan sát nhận định yếu tố này khó hỗ trợ Bắc Kinh.

Tại Trung Quốc và các nước khác theo âm lịch, con rồng được coi là con giáp may mắn khiến nhiều bậc cha mẹ tính toán để sinh con vào thời gian này, dẫn tới số ca sinh tăng vọt mỗi 12 năm.

Tuy nhiên, các chuyên gia nhận định yếu tố này khó tạo đột biến về dân số của Trung Quốc trong năm nay, khi triển vọng kinh tế ảm đạm, xã hội già hóa và Covid-19 đã đẩy dân số Trung Quốc sụt giảm năm thứ hai liên tục.

Em bé sơ sinh trong một bệnh viện ở thành phố Thạch Gia Trang, tỉnh Hà Bắc, ngày 31/12/2022. Ảnh: CFP

Cơ quan Thống kê Quốc gia Trung Quốc ngày 17/1 công bố số liệu cho thấy dân số tới cuối năm 2023 là 1,409 tỷ người, ít hơn hai triệu so với mốc cuối năm 2022. Cả nước ghi nhận 11 triệu ca tử vong so với 9 triệu ca sinh, giảm so với 9,6 triệu ca sinh năm 2022.

"Dân số tiếp tục suy giảm, thậm chí mức giảm cao gấp đôi so với năm trước", Wang Feng, chuyên gia về nhân khẩu học Trung Quốc tại Đại học California, Irvine, nói.

Dân số suy giảm đặt Bắc Kinh vào tình thế khó khăn khi đất nước đang đối mặt tình trạng thị trường bất động sản suy thoái năm thứ ba liên tục, xuất khẩu và niềm tin của nhà đầu tư cũng suy giảm.

Các nhà kinh tế đánh giá 2024 là năm quan trọng đối với Trung Quốc để vực dậy các yếu tố tăng trưởng từng thúc đẩy kinh tế bùng nổ trong 4 thập kỷ qua và thoát khỏi nguy cơ giảm phát nợ.

Chuyên gia Wang cho rằng quan niệm sinh con năm Thìn của giới trẻ đang trong độ tuổi sinh đẻ ở Trung Quốc cũng thay đổi. "Trước đây, tỷ lệ sinh cao hơn vào những năm đẹp", Wang nói. "Tuy nhiên, trước triển vọng kinh tế bi quan và quan điểm tiêu cực của giới trẻ, tôi cho rằng khả năng phục hồi dân số năm nay không cao".

Các chuyên gia cho hay tình trạng bất ổn kinh tế và tỷ lệ sinh thấp có sự tương quan. Theo dữ liệu công bố tuần trước, chỉ số giá tiêu dùng tháng 12/2023 của Trung Quốc tiếp tục giảm phát tháng thứ ba liên tục, phản ánh cái nhìn bi quan của người tiêu dùng về triển vọng phục hồi kinh tế.

"Nuôi con là trách nhiệm cả đời. Bi quan về triển vọng kinh tế là rào cản đối với việc thúc đẩy tỷ lệ sinh năm nay", Wang nhận xét.

Bắc Kinh nói lỏng chính sách một con từ năm 2016 nhưng số ca sinh hàng năm vẫn giảm. Các chính sách khuyến khích sinh con cũng không hiệu quả.

"Mong muốn sinh con của phụ nữ Trung Quốc rất thấp. Không có dấu hiệu nào cho thấy điều này sẽ thay đổi, ngay cả khi lo ngại về khủng hoảng nhân khẩu học gia tăng và giới hoạch định chính sách khuyến khích tăng tỷ lệ sinh nhờ các khoản hỗ trợ", Lu Pin, nhà văn nữ quyền người Trung Quốc sinh sống ở New York, nói.

Dora Gao, 30 tuổi, nhân viên ngành tài chính đã lập gia đình ở Thượng Hải, cho biết không đủ tự tin về tài chính để sinh con.

"Tôi không đủ nguồn lực để dành cho giáo dục con cái. Cạnh tranh rất khốc liệt đi kèm chi phí cao", cô nói.

Gao nhấn mạnh tình trạng phụ nữ có thai hay đã làm mẹ ít có cơ hội thăng tiến, thường bị giao ít việc là những yếu tố ngăn cản cô và những phụ nữ giống cô mang thai. "Họ sẽ phải chuyển công việc cho đồng nghiệp và sẽ không có cơ hội thăng chức", Gao nói.

Hồng Hạnh (Theo Financial Times, AFP)