Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập

Tôi đang sống ở quần thể chung cư 'Liên Hiệp Quốc' gần cầu Sài Gòn. Chung cư có biệt danh ấy vì nơi đây có hàng trăm cư dân mang hàng chục quốc tịch khác nhau'.

"Tôi đang sống ở quần thể chung cư "Liên Hiệp Quốc" gần cầu Sài Gòn. Chung cư có biệt danh ấy vì nơi đây có hàng trăm cư dân mang hàng chục quốc tịch khác nhau".

Một nữ bạn đọc của báo Tuổi Trẻ đã chia sẻ với Tuổi Trẻ như vậy. Chị kể hằng ngày chị gặp nhiều màu da, nghe nhiều ngôn ngữ trong thang máy chung cư như đang đi du lịch nước ngoài. Mọi người quen nhau, chào nhau "hello", "good morning", "how are you?"… thường xuyên.

Nếu Việt Nam không hội nhập với thế giới sẽ không có chung cư "Liên Hiệp Quốc" ấy. Hành trình hội nhập sắp tròn 30 năm nếu tính từ năm 1995 khi Việt Nam gia nhập ASEAN và bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Mỹ.

Bước ngoặt hội nhập 1995 đã trở thành cột mốc lịch sử quan trọng tiếp theo, sau thành công của bước ngoặt đổi mới 1986.

Nếu đổi mới nhằm mở cửa, khơi thông thị trường trong nước thì hội nhập nhằm mở đường, khơi thông thị trường thế giới. Việt Nam sáng trở lại trên bản đồ giao thương kinh tế toàn cầu, sau đêm dài bị cô lập, cấm vận nghiệt ngã, bế tắc.

Du khách nước ngoài tại TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

30 năm hội nhập đã tạo ra bức tranh Việt Nam mới: từ đất nước nghèo nàn, lạc hậu, hẻo lánh sau chiến tranh trở thành đất nước cởi mở, sáng sủa, phát triển ở mức thu nhập trung bình cao của thế giới và đang vươn lên vị thế cao hơn trong những năm tới.

30 năm hội nhập đã tạo ra người Việt Nam mới: từ những người lâu nay chỉ quanh quẩn trong ao nhà, dần mạnh dạn bước sang nhà hàng xóm ASEAN và nay đã tự tin bước ra khắp thế giới.

Đặc biệt, các bạn trẻ đã trở thành công dân toàn cầu khi học hành, giao tiếp, làm việc với các trường học, tổ chức, tập đoàn đa quốc gia không khác chi công dân các nước phát triển.

Tất nhiên, 30 năm hội nhập cũng sinh ra lắm thách thức như tăng trưởng nóng, đô thị hóa nhanh, khai thác tài nguyên quá mức, ô nhiễm môi trường nghiêm trọng ở nhiều nơi…

Trong khi đó, năng lực quản lý chưa theo kịp sự phát triển, chênh lệch giàu nghèo quá lớn và nhiều vấn nạn văn hóa - xã hội khác.

30 năm cũng đủ độ dài thời gian để nhìn lại một cách khách quan, hội nhập đã mang lại cho chúng ta nhiều điều đáng mừng hơn đáng lo. Khi đã bước vào sân chơi toàn cầu, Việt Nam không thể thoái lui hay dừng lại mà phải tiếp tục nhập cuộc sâu rộng để đất nước phát triển ngày càng thịnh vượng!

Bắn pháo hoa ở TP.HCM - Ảnh: Tư liệu

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 3.

1995 là năm bước ngoặt trong quan hệ quốc tế của Việt Nam khi đất nước ta chứng kiến ba cột mốc lịch sử:

- Tổng thống Mỹ Bill Clinton tuyên bố bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Việt Nam (11-7);

- Việt Nam và Liên minh châu Âu (EU) ký hiệp định khung về hợp tác (17-7);

- Việt Nam chính thức trở thành thành viên của Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) (28-7).

Nếu bình thường hóa quan hệ với Mỹ giúp Việt Nam có quan hệ ngoại giao với tất cả năm nước ủy viên thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc (Trung Quốc, Pháp, Nga, Anh, Mỹ) thì gia nhập ASEAN đánh dấu đất nước ta chính thức hội nhập khu vực Đông Nam Á, bậc thang đầu tiên trên con đường hội nhập với thế giới.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 4.

Gia nhập khá muộn, xuất phát điểm không cao nhưng với nỗ lực không ngừng trong gần 30 năm qua, Việt Nam đã tăng cường vị thế trong ASEAN khi đóng góp định hình các chiến lược quan trọng của khối.

Và từ vị trí quốc gia đến sau trong hội nhập, Việt Nam đã vươn lên mạnh mẽ để trở thành một trong những thành viên sáng lập các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới gồm Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) và nhiều FTA song phương quan trọng như EVFTA với EU.

Ngày nay, Việt Nam nằm trong nhóm 20 nước dẫn đầu thế giới về thu hút vốn đầu tư FDI và trở thành một trung tâm sản xuất trong chuỗi cung ứng khu vực và toàn cầu của nhiều tập đoàn công nghệ lớn như Samsung, LG, Intel, Apple, GE, Foxconn…

Nhờ hội nhập quốc tế sâu rộng, đã có hơn 5,5 triệu người Việt Nam sinh sống, làm việc và học tập ở khắp nơi trên thế giới. Ở chiều ngược lại, ngày càng nhiều người nước ngoài, trong đó có nhiều công dân ASEAN, chọn Việt Nam làm nơi khởi nghiệp và lập nghiệp.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 5.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 6.

Nhìn lại chặng đường Đổi mới gần 40 năm qua, cá nhân tôi và ngành ngoại giao vô cùng tự hào về những thành tựu mọi mặt của đất nước, về sự ghi nhận và đánh giá cao của cộng đồng quốc tế đối với một nước Việt Nam đổi mới, năng động, hội nhập.

Trong những thành tựu đó, hội nhập quốc tế, trọng tâm là hội nhập kinh tế quốc tế đã có những đóng góp to lớn và quan trọng, mang tính đột phá vào sự phát triển toàn diện, có ý nghĩa lịch sử của đất nước, góp phần tạo dựng cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của Việt Nam như ngày nay.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 7.

Hội nhập quốc tế, nói cách khác là đặt mình vào dòng chảy của thời đại, phục vụ cao nhất lợi ích của đất nước trong sự hài hòa với những mục tiêu chung của cộng đồng quốc tế.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 8.

Có thể nói, ngoại giao đã có vai trò quan trọng trong việc mở đường, phá bỏ bao vây, cấm vận, mở ra không gian phát triển mới cho đất nước.

Đến hôm nay, chúng ta đã có quan hệ ngoại giao với 193 quốc gia, có quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với 30 nước, có mạng lưới liên kết kinh tế với 230 nước và vùng lãnh thổ, có hệ thống 16 hiệp định thương mại tự do và hàng trăm liên kết quốc tế trong các ngành, lĩnh vực khác nhau.

Trong hơn 20 năm qua, những kỷ niệm, trải nghiệm và bài học kinh nghiệm sau những "trận đánh lớn" từ khi còn là cán bộ ngoại giao đa phương mới vào ngành như việc Việt Nam lần đầu tiên đăng cai Năm APEC 2006, Việt Nam gia nhập WTO năm 2007, đánh dấu sự tham gia của ta vào sân chơi thương mại toàn cầu, vẫn là những trải nghiệm khó quên đối với tôi đến hôm nay.

10 năm qua là giai đoạn hội nhập sôi động của đất nước với một loạt những dấu ấn như: năm 2013, lần đầu tiên Việt Nam xây dựng một chiến lược tổng thể, dài hạn về hội nhập đến năm 2030;

Việt Nam đàm phán, ký kết các hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam - Liên minh châu Âu (EVFTA); Việt Nam đảm nhận thành công trọng trách đa phương quan trọng như chủ nhà của Năm APEC 2017 cùng nhiều cột mốc quan trọng khác.

Tôi có một kỷ niệm đáng nhớ với nhiều tâm trạng hồi hộp, lo lắng, sự quyết tâm và nỗ lực kiên trì, để rồi được vui mừng khôn xiết khi nhiệm vụ thành công.

Đó là quá trình vận động phê chuẩn EVFTA. Chúng ta đã phải mất hơn 4 năm kể từ khi kết thúc đàm phán vào cuối năm 2015 để đầu năm 2020, Nghị viện châu Âu (EP) đã phê chuẩn EVFTA và Hiệp định Bảo hộ đầu tư (EVIPA).

Mặc dù chỉ trước đó 2 ngày, một số nhóm đảng và nhiều nghị sĩ liên tục phản đối việc phê chuẩn, thậm chí đòi sửa đổi nội dung hiệp định, đồng thời tạo sức ép để EP buộc phải bỏ phiếu về việc hoãn phê chuẩn hiệp định.

Với việc vận động thành công EP phê chuẩn EVFTA, Việt Nam được đánh giá là quốc gia Đông Nam Á có thỏa thuận ở mức độ toàn diện nhất với Liên minh châu Âu. Đến nay, EVFTA vẫn là hiệp định có mức cam kết cao nhất một đối tác lớn dành cho Việt Nam.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 9.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 10.

Đất nước ta đang phát triển nhanh chóng trong bối cảnh diễn ra những chuyển biến hết sức sâu rộng của nền kinh tế thế giới. Nếu không vượt qua được những thách thức mới và phức tạp, việc hoàn thành các mục tiêu trở thành nước phát triển, thu nhập cao sẽ rất khó khăn.

Trong bối cảnh đó, hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, gắn với đẩy mạnh xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ tiếp tục là một định hướng chiến lược, có vai trò quyết định trong việc tranh thủ các yếu tố thuận lợi, xác lập vị trí cao hơn trong chuỗi cung ứng toàn cầu, hoàn thành các mục tiêu mà Đại hội Đảng lần thứ XIII đã đề ra.

Chúng ta đang chứng kiến sự gia tăng mạnh mẽ của chủ nghĩa bảo hộ thương mại và xu hướng phân tách, dịch chuyển chuỗi cung ứng, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ. Bên cạnh đó, kinh tế thế giới đang trải qua những điều chỉnh căn bản, sâu sắc với sự nổi lên của nhiều xu thế mới gắn với chuyển đổi xanh, chuyển đổi số, chuyển đổi năng lượng và tăng trưởng bền vững, bao trùm.

Điều này đặt ra nhiều cơ hội cũng như thách thức đối với các nước, trong đó có Việt Nam.

Một đoạn tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Tiếp tục thực hiện chủ trương xuyên suốt, nhất quán về hội nhập của Việt Nam theo hướng "thúc đẩy hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, linh hoạt, hiệu quả vì lợi ích quốc gia - dân tộc", "phát huy tối đa nội lực, tranh thủ ngoại lực, trong đó nguồn lực nội sinh, nhất là nguồn lực con người là quan trọng nhất", tôi cho rằng trong tình hình mới chúng ta cần tiếp tục với ba từ khóa, đó là "đổi mới", "hoàn thiện" và "nắm bắt thời cơ".

Thứ nhất, đổi mới về tư duy để luôn có những cách nhìn nhận và đánh giá cập nhật, sâu sắc và toàn diện về bối cảnh mới với rất nhiều cơ hội cho hội nhập và tăng trưởng, đồng thời cũng đặt ra nhiều vấn đề mới chưa có tiền lệ đối với Việt Nam. Đây là cơ sở quan trọng để chúng ta xác định được những hướng đi mới và cách làm mới trong hội nhập với sự nhạy bén, linh hoạt nhưng có nguyên tắc.

Thứ hai, không ngừng đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế có lợi thế cạnh tranh dựa trên khoa học, công nghệ và nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo đột phá về năng lực trong một số ngành kinh tế chủ lực, hướng tới nâng cao tính tự cường của nền kinh tế.

Đây là yếu tố then chốt để Việt Nam cạnh tranh thành công trong nắm bắt cơ hội mới, nhất là sẵn sàng đón đầu các xu hướng chuyển dịch chuỗi cung ứng mới.

Thứ ba, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống chính sách, pháp luật theo hướng minh bạch, thúc đẩy đổi mới sáng tạo, với mục tiêu trọng tâm là nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng, hấp dẫn và kịp thời đáp ứng các yêu cầu mới đặt ra.

Trung tâm TP.HCM - Ảnh: Tư liệu

Tôi luôn cảm thấy tự hào và tự tin với vị thế ngày càng tăng của đất nước, với tình cảm quý mến của bạn bè quốc tế dành cho Việt Nam và càng chắc chắn hơn về các bước đi hội nhập cũng như những thành quả của hội nhập đối với sự phát triển đất nước.

Chính điều này đã tiếp thêm động lực, truyền thêm niềm đam mê cho chúng tôi, những cán bộ ngoại giao, trong đó có các cán bộ làm công tác đa phương tiếp tục dấn thân, cống hiến, góp phần thúc đẩy tiến trình hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện của đất nước cũng như đẩy mạnh công tác ngoại giao kinh tế phục vụ phát triển.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 13.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 14.

Ông TED OSIUS (chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ - ASEAN và cựu đại sứ Mỹ tại Việt Nam)

Kể từ những năm 1980, hội nhập kinh tế toàn diện là nền tảng của chính sách kinh tế đối nội và đối ngoại của Việt Nam.

Không có sự ngập ngừng, Việt Nam hiện nay đã trở thành một quốc gia quan trọng trong trung tâm mạng lưới của các hiệp định thương mại và kinh tế quốc tế.

Từ ngày mới đến Việt Nam, tôi đã rất ấn tượng với quyết tâm và nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà lãnh đạo quốc gia, cũng như của người dân, đối với việc vượt qua sự cô lập và hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu.

Quyết tâm này được các thế hệ lãnh đạo Việt Nam thể hiện một cách nhất quán, ngay cả khi đất nước phải đối mặt với các khủng hoảng và thách thức của nền kinh tế toàn cầu.

Có thể nói đường lối chính sách kiên định của các nhà lãnh đạo đã mang lại nhiều kết quả "hoa thơm trái ngọt" đáng chú ý cho nền kinh tế Việt Nam.

Xét khi tôi đến đây vào 30 năm trước, Việt Nam là một nền kinh tế nhỏ với quy mô GDP vào khoảng 16 tỉ USD, và cho đến năm 2023, GDP Việt Nam vượt qua con số 430 tỉ USD, nâng xếp hạng quy mô kinh tế của đất nước lên thứ 5 Đông Nam Á và thứ 34 trên toàn cầu (số liệu từ Trung tâm Dự báo và phân tích kinh tế độc lập của Anh CEBR).

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 16.

Theo Cục Thống kê dân số Mỹ, thương mại song phương Việt - Mỹ từ năm 1995 đến 2023 đã tăng 275 lần, tăng từ 450 triệu USD lên 124 tỉ USD.

Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ trong ASEAN và là đối tác thương mại lớn thứ 8 của Mỹ. Ở chiều ngược lại, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Việt Nam đang trở thành một đối tác thương mại quyền lực, khi đất nước này là điểm đến được nhiều nhà đầu tư nước ngoài lựa chọn.

Nhắc lại 30 năm trước, Việt Nam vẫn còn là một quốc gia với nền kinh tế nghèo nàn nhất châu Á, nhưng các bạn hiện đang trên đà trở thành một quốc gia với thu nhập trung bình cao, và là đối tác thương mại hàng đầu của Mỹ cũng như nhiều quốc gia khác.

Theo đuổi ngoại giao với Việt Nam trong 30 năm, và xem đất nước này là quê hương thứ hai, tôi thực sự không có gì ngạc nhiên trước những thành quả mà Việt Nam đạt được.

Trong mỗi lần có dịp gặp gỡ các nhà lãnh đạo Việt Nam, tôi đều chứng kiến thấy ở họ một sự bền chí, một khát khao đưa Việt Nam trở thành một cường quốc với dân giàu nước mạnh.

Về vấn đề này, Việt Nam đang nhanh chóng vươn lên trong chuỗi giá trị toàn cầu. Từ một quốc gia sản xuất hàng hóa với giá trị gia tăng thấp như giày dép hay hàng dệt may, Việt Nam hiện được đề cập là một trung tâm sản xuất chất bán dẫn và các thiết bị điện tử phức tạp.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 17.

Tôi tin rằng sự đầu tư cho nhân sự mảng kỹ thuật và đón nhận sự đổi mới đã tạo điều kiện cho sự chuyển đổi này của Việt Nam.

Theo đó, tôi tự hào Mỹ đã đóng góp một vai trò quan trọng trong việc đầu tư vào giáo dục cho thế hệ trẻ tài năng của Việt Nam, cũng như đóng góp nguồn vốn và kiến thức chuyên môn nhằm củng cố khu vực tư nhân của Việt Nam.

Hội nhập kinh tế toàn diện đã mang lại cơ hội thoát nghèo cho nhiều triệu người Việt Nam, thúc đẩy họ gia nhập tầng lớp trung lưu đang ngày càng lớn mạnh và phát triển.

Theo nhận định cá nhân, tôi cảm nhận người trẻ Việt Nam đang ngày càng kết nối với thế giới và có khát vọng lớn. Tốc độ tăng trưởng nhanh chóng của Việt Nam hiện nay được cả khu vực và thế giới ngưỡng mộ.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 18.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 19.

Malaysia sẽ tiếp nhận vị trí chủ tịch ASEAN từ Lào vào cuối năm nay. Chúng tôi ý thức rằng một trong những điều quan trọng cho ASEAN là đảm bảo vai trò trung tâm của tổ chức, đảm bảo ổn định và hòa bình. Đó là cách để ASEAN có thể tiếp tục phát triển thịnh vượng.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 20.

Việt Nam và Malaysia đã luôn là những nước rất tự chủ. Chúng ta có nền kinh tế cực kỳ cởi mở với tỉ lệ kim ngạch xuất nhập khẩu trên GDP cùng trên 100%. Trong bối cảnh căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và Mỹ hiện tại, Malaysia, Việt Nam và toàn bộ ASEAN với tư cách một thể thống nhất cần giữ vững lập trường chính trị trung lập, thân thiện và không chọn phe.

Tôi nghĩ điều này rất quan trọng. Chúng ta đều đã thấy những lợi ích tốt nhất từ việc ASEAN duy trì vai trò trung tâm và được xem là một khu vực trung lập, thân thiện với tất cả. Thời gian qua, các thách thức do địa chính trị gây ra khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị điều chỉnh, định nghĩa lại và thiết kế lại hướng về ASEAN.

Chúng ta có thể thấy rõ làn sóng đầu tư tràn vào Việt Nam, Malaysia, Singapore và nhiều nước ASEAN khác kể từ đó. Đây chính là lý do ASEAN cần được xem là một khu vực ổn định.

Đồng thời, ASEAN cũng cần được xem là khu vực có thể dễ dàng làm ăn thương mại. Chúng ta có nhân tài, hạ tầng và năng lượng. Khi nhìn vào ASEAN, chúng ta thấy khu vực với dân số 670 triệu người mà trong đó một nửa chưa đến 30 tuổi. Tổng GDP khu vực lên đến 3.800 tỉ USD, tốc độ tăng trưởng 4 - 5%.

Những điều này cho thấy ASEAN là một khu vực rất hấp dẫn để làm ăn và khiến tôi tin rằng chúng ta đang ở vị trí tốt. Chừng nào ASEAN còn tiếp tục vị thế tự chủ của mình thì chắc chắn người dân ASEAN sẽ còn hưởng lợi.

Trong năm chủ tịch ASEAN sắp tới, chúng tôi sẽ phải hoàn thành tầm nhìn kinh tế ASEAN mới do tầm nhìn hiện tại chỉ kéo dài đến năm 2025. Chúng tôi muốn nhìn thấy ASEAN mạnh mẽ, phát triển bền vững, tăng trưởng bao trùm. Điều đó đồng nghĩa với việc phát triển công bằng và bền bỉ.

Để làm được điều đó, dưới tư cách một khối, ASEAN cần cải thiện. Malaysia đang đánh giá và cân nhắc việc nâng cấp Hiệp định thương mại tự do ASEAN (ATIGA). Việc này sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc củng cố quan hệ thương mại nội khối. Thương mại giữa các nước ASEAN với nhau vẫn còn rất nhiều dư địa phát triển.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 21.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 22.

Bên cạnh đó, ASEAN đã và đang thảo luận về chuyển đổi số, chuyển đổi xanh và các phương thức đổi mới.

Chúng ta cũng cần nói về trí tuệ nhân tạo (AI), sự phát triển của công nghệ này, cách chúng ta hưởng lợi và có thể bị đe dọa bởi nó. Chúng ta phải đảm bảo gắn chặt những bước tiến trên với năng lượng xanh và cách khu vực chúng ta có thể tận dụng nguồn tài nguyên xanh hiện hữu. ASEAN có tiềm năng lớn trong việc phát triển bền vững.

Đó là những lĩnh vực chúng tôi muốn chú trọng trong nhiệm kỳ chủ tịch ASEAN sắp tới của Malaysia. Chúng tôi đang hoàn thiện các sáng kiến ưu tiên hợp tác kinh tế (PED) để công bố với các thành viên ASEAN khi bắt đầu nhiệm kỳ.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 23.

Cá nhân tôi luôn là người đặt nhiều niềm tin vào ASEAN. Trước đây, tôi từng là giám đốc điều hành (CEO) của Tập đoàn CIMB. Chúng tôi tự hào khi là ngân hàng của toàn ASEAN, có mặt ở đầy đủ 10 nước thành viên. Khi là CEO ở đây, tôi luôn cố gắng củng cố sự hiện diện của Ngân hàng CIMB ở Việt Nam. Đó là vì tôi tin vào những lợi ích của ASEAN.

Trong 10 - 15 năm nữa, tôi hy vọng việc di chuyển giữa các nước ASEAN với nhau được dễ dàng.

Khi làm ở CIMB, tôi muốn luân chuyển nhân sự từ Việt Nam sang Singapore, từ Singapore sang Thái Lan... Điều đó cần rất nhiều thủ tục và giấy phép lao động, dù chỉ là luân chuyển nội bộ tập đoàn trong nội khu ASEAN. Đó là một trong những ví dụ mà chúng ta nên tìm cách giải quyết.

Tôi cũng mong việc tiếp cận các thị trường, trao đổi hàng hóa, dịch vụ và con người trong ASEAN dễ dàng hơn. Dữ liệu cũng là điều phải cải thiện. Trong bối cảnh công nghệ phát triển, dữ liệu đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Dĩ nhiên an ninh mạng và an ninh dữ liệu vẫn là điều phải lưu tâm. Nhưng tôi nghĩ chúng ta cần đối mặt và giải quyết nó, vì nó là sức mạnh của ASEAN và sẽ tác động lớn đến việc hội nhập của ASEAN.

Cuối cùng, tôi muốn thấy ASEAN là một khối kinh tế mạnh mẽ hơn, nơi hội nhập diễn ra sâu rộng hơn hiện tại. Hội nhập không chỉ diễn ra ở cấp độ giữa các chính phủ với nhau mà còn phải ở cấp độ doanh nghiệp với doanh nghiệp, nhân dân với nhân dân. Ngoài ra, các mạng lưới ASEAN cũng cần phải được cải thiện.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 24.

Trong gần 3 thập niên từ ngày gia nhập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Việt Nam đã cùng ASEAN bứt phá, trở thành khu vực kinh tế năng động bậc nhất toàn cầu.

Khi Việt Nam gia nhập ASEAN năm 1995, và sau đó một năm là Khu vực mậu dịch tự do ASEAN (AFTA), thương mại hai chiều giữa Việt Nam và các quốc gia trong khối khi đó chỉ đạt khoảng 6 tỉ USD. Năm 2023, con số này đã chạm mốc 73 tỉ USD.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 25.

Theo số liệu của Tổng cục Hải quan Việt Nam, thương mại Việt Nam - ASEAN đạt mức 40 tỉ USD trong nửa đầu năm 2024, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm trước.

Là một đối tác thương mại của nhiều nền kinh tế lớn trên thế giới, Việt Nam còn đóng góp đáng kể cho kim ngạch thương mại của ASEAN với các nước, được nhiều chuyên gia nhận xét đã đóng vai trò là cầu nối quan trọng cho ASEAN với bên ngoài.

Nikkei dẫn các số liệu mới đây cho thấy trong quý 1-2024, Mỹ vượt qua Trung Quốc để trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của các nước ASEAN với 67,2 tỉ USD. Kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ trong quý đầu năm tăng 24% lên 25,7 tỉ USD, mức tăng lớn nhất trong số các thành viên ASEAN, vượt xa Thái Lan (12,6 tỉ USD) và Singapore (12 tỉ USD).

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 26.

Đối với thị trường các quốc gia châu Âu (EU), chỉ 4 năm sau khi Hiệp định thương mại tự do EU - Việt Nam (EVFTA) có hiệu lực vào tháng 8-2020, Việt Nam vững vàng với tư cách là nước ASEAN xuất khẩu hàng đầu qua thị trường lục địa già.

Theo số liệu năm 2023, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU đã tăng gần 50%, đưa Việt Nam trở thành đối tác thương mại hàng đầu của khối này trong các nước ASEAN.

Nếu tính trong các khối kinh tế, ASEAN đã vượt EU trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc vào năm 2020.

Năm 2023, thương mại song phương Trung Quốc - ASEAN đạt 468,8 tỉ USD và các nước ASEAN chiếm 15,9% tổng thương mại của Trung Quốc với các đối tác trên thế giới.

Theo số liệu thống kê của Cơ quan Hải quan Trung Quốc, trong 7 tháng đầu năm nay, ASEAN tiếp tục giữ vị trí là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc.

Trong khi đó, tận dụng điều kiện của một số thỏa thuận thương mại như Hiệp định khu vực mậu dịch tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) hay Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), Việt Nam nổi bật là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong khối ASEAN.

Theo Tổng cục thống kê, thương mại hai chiều Việt Nam - Trung Quốc trong 7 tháng đầu năm 2024 đạt gần 113 tỉ USD.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 27.

Đà phát triển kinh tế của Việt Nam và ASEAN được cho sẽ chịu ảnh hưởng lớn từ bức tranh giao thương toàn cầu với điểm nóng là sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa hai đối tác lớn: Mỹ và Trung Quốc.

Căng thẳng thương mại Mỹ - Trung từng leo thang dưới thời cựu tổng thống Mỹ Donald Trump năm 2019 và nay tiếp diễn trong hình hài mới dưới thời Tổng thống Joe Biden. Chiến lược gọi là "rút chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc" được Mỹ tiếp nối mạnh mẽ, khiến các nền kinh tế còn lại gặp khó khăn trong việc tìm giải pháp hợp tác với cả hai.

Trả lời Tuổi Trẻ, bà Alicia Garcia Herrero, kinh tế trưởng phụ trách châu Á - Thái Bình Dương của Ngân hàng Natixis, nhận xét việc bình thường hóa quan hệ với Mỹ và gia nhập ASEAN đã đóng vai trò then chốt trong việc giúp Việt Nam hưởng lợi từ nỗ lực giảm rủi ro của nền kinh tế toàn cầu.

Mặc dù vậy, trong bối cảnh cạnh tranh thương mại Mỹ - Trung, tầm ảnh hưởng từ kinh tế Trung Quốc có nguy cơ khiến Việt Nam mất vị trí "hưởng lợi" ấy vào tay các nước như Ấn Độ.

Đối với Việt Nam, câu chuyện kinh tế thời sự năm 2024 có lẽ xoay quanh quy chế "kinh tế thị trường". Hồi đầu tháng 8, Việt Nam đã bày tỏ sự thất vọng và đề nghị Mỹ sớm công nhận Việt Nam là một nền kinh tế thị trường.

"Chúng tôi thất vọng về việc Bộ Thương mại Mỹ tiếp tục xác định Việt Nam là nền kinh tế phi thị trường. Mặc dù ghi nhận nhiều chuyển biến tích cực của nền kinh tế Việt Nam trong thời gian qua, quyết định này không phản ánh đầy đủ những nỗ lực và thành tựu to lớn của Việt Nam trong xây dựng và phát triển nền kinh tế thị trường đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận", người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Phạm Thu Hằng nhấn mạnh.

Một đoạn tuyến metro Bến Thành - Suối Tiên - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Nhận định về quyết định Mỹ tiếp tục xếp Việt Nam vào nhóm "12 nền kinh tế phi thị trường", TS Jonathan Pincus, nhà kinh tế cấp cao của Chương trình Phát triển Liên Hiệp Quốc (UNDP) Việt Nam, khẳng định ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Việt Nam ít can thiệp vào thị trường trong nước so với một số quốc gia được công nhận là "nền kinh tế thị trường" khác, bao gồm cả... Mỹ.

"Đây là một quyết định mang tính chính trị, được ngành công nghiệp thép và tôm trong nước (Mỹ) vận động hành lang... Ngay cả Phòng Thương mại Mỹ, cơ quan đại diện cho các doanh nghiệp Mỹ ở Washington, gọi quyết định này là điều 'nực cười'", TS Pincus nói với Tuổi Trẻ, nhìn nhận rằng Chính phủ Mỹ đã tiếp cận vấn đề với tầm nhìn hẹp, bất chấp những tiến triển tích cực được phản ánh qua việc Việt - Mỹ nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện vừa qua vào năm 2023.

Theo ông Pincus, tác động tổng thể lên thương mại Việt Nam từ quyết định này sẽ không quá lớn, nhưng nó khiến nhiều cơ hội kinh tế bị bỏ lỡ. Ông Pincus cũng cảnh báo các doanh nghiệp Việt Nam sau quyết định này sẽ vào thế dễ bị tấn công bởi các nhóm doanh nghiệp vận động hành lang của Mỹ, và bị áp dụng các mức thuế trừng phạt.

Chuyên gia này cho rằng vì kết quả hoàn toàn dựa trên các cân nhắc chính trị từ phía Mỹ, Việt Nam không thể làm gì hơn. Tuy nhiên, ông khuyến nghị Việt Nam tiếp tục nêu vấn đề với Chính phủ Mỹ, nhấn mạnh về các tổn hại giữa quan hệ hai bên khi việc xếp loại bất công này kéo dài.

Trong khi đó, bà Herrero cho rằng nếu "không phải là nền kinh tế thị trường", việc điều tra chống phá giá và chống trợ cấp nhằm vào Việt Nam sẽ dễ xảy ra hơn. "Đây là sự bất lợi lớn đối với các công ty Trung Quốc muốn đặt ở Việt Nam, so với việc đặt tại các nước ASEAN khác", bà nói.

Ảnh: QUANG ĐỊNH

Kể từ khi được thành lập vào ngày 8-8-1967, khu vực ASEAN đã hợp thành một thể thống nhất, đoàn kết cùng nhau phát triển.

Sự kết nối giữa các quốc gia tạo điều kiện to lớn cho người dân di chuyển, học tập và làm việc thuận lợi hơn, thể hiện rõ qua dòng người từ các nước Đông Nam Á đến Việt Nam sinh sống và làm việc trong những năm qua.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 30.

Với những câu chuyện rất riêng, các khách mời đã chia sẻ với Tuổi Trẻ những trải nghiệm, góc nhìn về Việt Nam và ASEAN cũng như những lợi ích từ hội nhập.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 31.

Dù khởi đầu sớm hay muộn, mối lương duyên với Việt Nam của những vị khách đến từ các quốc gia ASEAN cũng để lại trong họ nhiều ấn tượng sâu sắc và khó phai.

Aqilah Ishak (33 tuổi, người Brunei) từng có thời gian sinh sống và học tập ở Việt Nam vì có mẹ là nhà ngoại giao ở Đại sứ quán Brunei tại Hà Nội.

Còn chàng phóng viên người Thái Lan Nathaphob Sungkate đến Việt Nam qua các chuyến công tác. Dù hiện không ở Việt Nam nhưng cả hai vẫn dành tình cảm đặc biệt với đất nước hình chữ S.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 32.

Trong khi đó, nhiều người khác chọn cách gắn bó dài lâu bằng các dự án kinh doanh hoặc sang Việt Nam học tập và làm việc.

Hiện sống tại thành phố Iloilo (Philippines), Ly-An Luz Jalandoni và Chareese Angela Abat (28 tuổi) đang vận hành quán cà phê "thuần Việt" với nỗ lực mang trải nghiệm và hương vị cà phê Việt Nam "đúng chuẩn" đến Philippines.

Từ chỗ chỉ đến Việt Nam làm việc trong vài năm, cả hai đang hợp tác với nhiều đơn vị F&B ở Philippines nhập khẩu, vận chuyển và chế biến những tách cà phê Việt ngon nhất để phục vụ khách hàng.

Với Eden Daus (27 tuổi, người Malaysia) và Ricoh (37 tuổi, người Indonesia), niềm say mê ẩm thực đã thôi thúc họ mở những nhà hàng bán các món ăn đặc trưng của hai quốc gia này tại trung tâm TP.HCM. Ricoh đã vận hành nhà hàng ẩm thực Indonesia của mình ở quận 1 được ba năm, còn nhà hàng ẩm thực Malaysia của Eden chỉ mới khai trương hồi đầu năm nay.

Không dừng lại ở hoạt động kinh doanh, Việt Nam còn thu hút không ít bạn bè quốc tế đến làm việc và học tập.

Đó là trường hợp của Edward Lim - chàng trai 30 tuổi người Singapore đang làm trưởng phòng đối tác chiến lược cho một công ty công nghệ y tế đặt trụ sở tại Hà Nội, hay Thon Bunheng (34 tuổi, người Campuchia), Bouavone Phanthaboouasy - tên thân mật: Maysaa (23 tuổi, người Lào) và Moe Pwint Phyu (22 tuổi, người Myanmar) - những du học sinh chọn Việt Nam là nơi học tập, phát triển bản thân.

Maysaa lần đầu tiên đặt chân đến Việt Nam vào năm 2019 theo học bổng chính phủ. Khi ấy, cô gái Lào đã bỏ qua những học bổng từ các trường đại học ở Mỹ, Singapore, Trung Quốc… vì có tình cảm đặc biệt dành cho Việt Nam.

Thời gian đầu, Maysaa gặp không ít khó khăn. Dù thời tiết có sự tương đồng nhưng ẩm thực Việt Nam lại quá khác Lào. Suốt ba tháng liền, nữ du học sinh không thể thích nghi, chỉ có thể ăn mì gói qua ngày. Rào cản ngôn ngữ cũng buộc Maysaa đi đâu cũng cần người hướng dẫn, phiên dịch.

Vậy nhưng theo thời gian, không chỉ quen thuộc hơn với thức ăn Việt Nam, tình cảm mà Maysaa dành cho đất nước này ngày một lớn dần - xuất phát từ những kỷ niệm khó quên với con người nơi đây.

"Khi biết tôi đến từ Lào, cả thầy cô và bạn bè đều giúp đỡ, hỗ trợ tôi rất nhiều. Một lần tôi muốn đi từ Hà Nội đến Điện Biên Phủ nhưng không có phương tiện. Người dân không chỉ hỗ trợ đưa tôi đi, mà còn lo cho tôi chỗ ở. Những trải nghiệm ấy khiến tôi xem Việt Nam như quê hương thứ hai của mình. Đến nay, tôi thậm chí nói tiếng Việt tốt và tự tin hơn cả tiếng Anh", Maysaa chia sẻ.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 33.

Những tình cảm thắm thiết ấy đã thôi thúc Maysaa trở thành người sáng tạo nội dung trên mạng xã hội, với nhiều video thú vị giới thiệu về những nét đặc trưng của người Việt Nam và trải nghiệm của người Lào tại dải đất hình chữ S. Đến nay, kênh TikTok của Maysaa đã có gần 1 triệu lượt theo dõi.

Còn với Moe, cơ duyên đến Việt Nam bắt đầu từ năm 2019, khi cô giành được học bổng toàn phần của một trường ĐH ở TP.HCM. Thời điểm đó, Moe từng phân vân rất nhiều vì chưa biết gì về Việt Nam trước đó.

"Tuy nhiên do dịch COVID-19, tôi không phải đi ngay mà ở lại Myanmar và học tiếng Việt. Chính các giáo viên là nguồn động lực thôi thúc tôi đến Việt Nam. Họ là những người Việt đầu tiên mà tôi tiếp xúc.

Tôi ấn tượng sâu sắc với sự quan tâm, hiếu khách cũng như tình cảm họ dành cho tôi. Những trải nghiệm ấy đã khiến tôi tin rằng người Việt Nam rất tốt bụng", cô kể.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 34.

Cũng gọi Việt Nam là "quê hương thứ hai", Moe không chỉ nỗ lực kết nối mà còn thể hiện trách nhiệm cộng đồng, tích cực tham gia các hoạt động do Thành Đoàn TP.HCM tổ chức, điển hình như hai năm liền làm chiến sĩ chiến dịch tình nguyện Mùa hè xanh.

Trong số các đại diện đến từ 10 quốc gia ASEAN, Bunheng là người có thời gian gắn bó với Việt Nam lâu nhất, từ năm 2009. 15 năm ở Việt Nam, anh hoàn thành chương trình đại học, cao học và hiện làm nghiên cứu sinh tại Đại học Kinh tế TP.HCM.

Giống Maysaa, lần đầu đặt chân đến Việt Nam, Bunheng không khỏi bỡ ngỡ và lo lắng vì không nói được tiếng Việt.

"May mắn, trước khi vào đại học, chúng tôi được tham gia lớp học tiếng Việt. Sau vài tháng, chúng tôi đã có thể cải thiện khả năng ngôn ngữ, nói tiếng Việt nhuần nhuyễn hơn và đến nay thậm chí còn tự tin hơn cả việc nói tiếng Anh", Bunheng chia sẻ.

Hiện nay ngoài việc học, Bunheng còn công tác tại Văn phòng Thương vụ Campuchia ở TP.HCM với mong muốn tạo ra nhiều hoạt động kết nối hơn giữa hai quốc gia.

11 gương mặt là 11 xuất thân và câu chuyện, nhưng các bạn trẻ này đều có chung một tâm niệm xem ASEAN như mái nhà chung của khu vực.

Đối với Bình Nhi, ASEAN là mái nhà đoàn kết và bao trùm, nơi các nền văn hóa, kinh tế và cộng đồng khác nhau cùng phát triển thịnh vượng. Maysaa thì cho rằng ngôi nhà chung ASEAN tôn vinh sự đa dạng và củng cố sự thống nhất thông qua các giá trị mục tiêu chung.

Lim cũng có suy nghĩ tương tự: "Mái nhà chung ASEAN là nơi người dân ở đó giới thiệu với người ngoài khu vực rằng họ là người ASEAN, thay vì nói là người Singapore, Thái Lan...".

Là người con xa xứ, với Ricoh, cơ hội được gắn kết với cộng đồng đồng hương tại Việt Nam là rất quý giá. Tuy nhiên, dù rất khăng khít nhưng cộng đồng người Indonesia tại Việt Nam vẫn chưa thật sự lớn mạnh về số lượng.

Anh chia sẻ thiệt thòi ấy phần nào được bù đắp khi cộng đồng người Malaysia, Singapore và Thái Lan ở Việt Nam rất cởi mở, hỗ trợ những người bạn ASEAN của họ.

Nguồn: DFA Philippines, IMF. Dữ liệu: Ngọc Đức

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 36.

Các bạn trẻ cũng đồng tình tại mái nhà chung ấy, hội nhập mang đến rất nhiều cơ hội. Nhờ hội nhập, Eden có thể dễ dàng chọn lựa nguyên vật liệu từ nhiều nước khác nhau. Điều đó không chỉ giúp giảm chi phí đầu vào, mà còn tạo điều kiện để anh mang đến trải nghiệm ẩm thực Malaysia chân thực nhất bằng những nguyên liệu từ quê nhà.

Nếu như Eden là câu chuyện mang văn hóa quê nhà đến Việt Nam thì đôi bạn trẻ Ly-An và Chareese lại là hành trình cảm mến nét đẹp nước bạn và mong muốn mang điều ấy về nước mình.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 37.

Cả hai chia sẻ: "Hội nhập ASEAN giúp các nước thành viên gắn kết với nhau nhiều hơn, điển hình như việc giảm thuế nhập khẩu hàng hóa. Với chúng tôi, điều đó mang lại tác động cực lớn trong việc quảng bá cà phê Việt Nam ở Philippines.

Ngày càng có nhiều người Philippines mê mẩn cà phê Việt Nam. Qua việc kể những câu chuyện của bản thân trong khoảng thời gian ở đất nước hình chữ S, chúng tôi muốn mang đến trải nghiệm Việt Nam đầy đủ qua những phin cà phê và các món ăn nổi tiếng".

Còn đối với Lim, anh cho biết công việc hiện tại của mình chịu tác động rất rõ ràng từ thành quả hội nhập của ASEAN. Các sản phẩm của công ty anh khi muốn ra nước ngoài cần đáp ứng rất nhiều quy định.

Lim cho biết nhờ các nước ASEAN có thỏa thuận công nhận các tiêu chuẩn chung cho một số loại giấy phép và chứng nhận, khâu thủ tục và giấy tờ trở nên dễ dàng hơn: "Ví dụ, khi dùng một tài liệu nào đó để xin giấy phép ở Singapore, tôi cũng có thể dùng tài liệu tương tự để xin giấy phép ở Malaysia". Theo Lim, các vấn đề liên quan đến thủ tục hay quy định như trên là động lực cổ vũ một ASEAN hội nhập hơn nữa.

Bên cạnh đó, trong bối cảnh hàng hóa giữa các quốc gia lưu thông thông suốt, Aqilah gợi ý ASEAN sắp tới cần quan tâm xây dựng chính sách cho nền kinh tế kỹ thuật số. Cô gái Brunei cho biết mình rất trông đợi một khuôn khổ chung cho vấn đề hội nhập kỹ thuật số của tổ chức.

"Tôi đoán rằng điều này sẽ giúp tăng cường hơn nữa hoạt động thương mại điện tử xuyên quốc gia, cải thiện hạ tầng kỹ thuật số cũng như hỗ trợ những sự đổi mới trong phát triển kinh doanh", Aqilah nói.

Không chỉ kinh tế, hội nhập ASEAN còn là cơ hội để những người trẻ mở rộng quan hệ, mở mang tầm mắt và giao lưu văn hóa.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 38.

Là một trong 15 đại biểu Việt Nam được chọn tham dự chương trình Tàu thanh niên Đông Nam Á - Nhật Bản (SSEAYP) lần thứ 48 năm 2024, Bình Nhi tự hứa sẽ tận dụng mọi thời gian để kết nối, giao lưu văn hóa với người trẻ đến từ Nhật Bản và các quốc gia ASEAN.

"Tôi tin rằng những cơ hội giao lưu giữa người trẻ Việt Nam và các quốc gia trong khu vực ASEAN sẽ góp phần thắt chặt thêm tình hữu nghị, sự gắn kết, mở ra thêm nhiều cơ hội hợp tác, phát triển trong tương lai", Nhi chia sẻ.

Bình Nhi bộc bạch: "Tôi thích được tiếp xúc với các nền văn hóa khác nhau, những cộng đồng đa dạng, được gặp gỡ, kết thân những người bạn mới và học hỏi những kiến thức xa lạ. Khi còn đi học, tôi may mắn có cơ hội tham gia nhiều chương trình trao đổi nước ngoài.

Tại đây, tôi học được cách giới thiệu văn hóa Việt Nam với bạn bè ASEAN sao cho gần gũi và thân thương. Như khi tôi gọi người bạn của mình là "Ryan ơiii", bạn ấy sẽ đáp lại "Ơiii!" bằng giọng trìu mến. Xuất phát từ làng quê nghèo miền Trung, tôi cảm thấy những cơ hội ấy đã giúp mình tự tin hơn rất nhiều".

Trong cảm nhận của Maysaa, ASEAN hội nhập mở ra cơ hội tuyệt vời cho ngành du lịch, khi tất cả các quốc gia trong khối "mở cửa" vùng trời chào đón công dân các nước láng giềng. Hiện nay, công dân đa số nước ASEAN có thể nhập cảnh và cư trú ở các quốc gia nội khối từ 14 - 30 ngày mà không cần thị thực.

Cô gái Lào cũng nhấn mạnh chi phí đi lại giữa các quốc gia khi ASEAN hội nhập cũng phải chăng hơn.

Không chỉ đồng tình, Ricoh còn chỉ ra các đường bay thẳng tạo sự thuận tiện cho việc trao đổi, giao lưu giữa các nước.

"Việc Việt Nam mở đường bay thẳng từ TP.HCM đến Jakarta rất tốt, nhưng chưa đủ để (người dân Việt Nam - PV) cảm nhận được sâu sắc văn hóa Indonesia. Sau đó, một đường bay thẳng khác nối đảo Bali với TP.HCM đã tạo điều kiện để Indonesia giới thiệu hơn nữa về một đất nước Indonesia tươi đẹp không kém gì Việt Nam", Ricoh hào hứng.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 39.

Là những sinh viên, học viên quốc tế học tập tại Việt Nam, cả Maysaa, Moe và Bunheng đều coi trọng khía cạnh hội nhập giáo dục. Moe cho biết bản thân rất cảm kích vì được học bổng theo học ở Việt Nam, được nhà trường cung cấp chỗ ở trong ký túc xá, thậm chí còn có thể tham gia các hoạt động cộng đồng.

Sau 14 năm học tập và sinh sống ở Việt Nam, Bunheng cho biết Chính phủ Việt Nam đang chăm lo ngày một tốt hơn đối với sinh viên, học viên Campuchia nói riêng và người học quốc tế nói chung. Không chỉ học tập, các sinh viên, học viên Campuchia được tham gia nhiều hoạt động ngoại khóa và đóng góp mạnh mẽ hơn vào cộng đồng bản xứ.

Để tiến nhanh tiến xa hơn về phía trước, các khách mời cùng cho rằng một nền giáo dục chung toàn ASEAN rất quan trọng. Một trong những thành tố quan trọng kiến tạo nên điều này là ngôn ngữ chung. Lim nhận xét nguồn nhân tài của Việt Nam có khả năng cạnh tranh rất cao trong các lĩnh vực như nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI), khoa học ứng dụng, lập trình máy tính...

Tuy nhiên rất nhiều người bị hụt cơ hội lớn do thiếu vốn ngoại ngữ. Do đó, việc phổ biến chung một ngôn ngữ, có thể là tiếng Anh hoặc ngôn ngữ khác, có thể giúp nhân sự các nước ASEAN dễ dàng học hỏi từ nhau và đẩy mạnh quá trình trao đổi nhân lực xuyên biên giới các nước thành viên.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 40.

Bản thân Bunheng ít nhiều có trải nghiệm về vấn đề này. Hầu hết những sinh viên học viên người Lào, Malaysia, Myanmar... anh quen ở Việt Nam đều ít nhiều biết tiếng Anh. Thế nhưng sau một thời gian học tập ở đây, họ không còn sử dụng tiếng Anh mà chọn giao tiếp với nhau bằng tiếng Việt.

Ngoài ngôn ngữ chung, Maysaa còn kỳ vọng nền giáo dục toàn ASEAN phải được chuẩn hóa về mặt nội dung và môn học. Chương trình học các nước cần đảm bảo đạt một số chuẩn chung của khu vực và có đầy đủ các môn học cốt lõi như lịch sử khu vực. Nền giáo dục này cũng cần tận dụng công nghệ để người học có thể tiếp cận các nguồn tài nguyên từ bất kỳ nơi đâu.

Bên cạnh những cơ hội hấp dẫn, chàng phóng viên Nathaphob không quên lưu ý các nước ASEAN cần tạo thêm điều kiện cho thế hệ trẻ qua lại học tập, làm việc thông qua việc đơn giản hóa thủ tục xuất nhập cảnh.

Anh đưa ví dụ để một người Myanmar có thể sang Thái Lan học tập, họ sẽ phải hoàn thành rất nhiều thủ tục. Do đó, chính phủ các nước ASEAN cần tăng độ mở trong chính sách để tăng cường các cơ hội trao đổi văn hóa, giáo dục, kinh tế khu vực.

Một Việt Nam mới sau 30 năm hội nhập - Ảnh 41.

Nhìn về ASEAN trong 10 - 20 năm tới, những khách mời cùng phác họa bức tranh tươi sáng, đầy sức sống với những đóng góp quan trọng của thế hệ trẻ.

Họ chỉ ra những lợi thế lớn của người trẻ ASEAN hiện nay. Với Ricoh, đó là nền tảng giáo dục tốt, khả năng tiếp cận công nghệ và mạng xã hội. Với Maysaa, đó là tinh thần trách nhiệm cao và khát vọng.

Còn với Nathaphob, người trẻ ASEAN còn có khả năng thích ứng với những tình huống khó khăn. Trong khi đó, Bunheng cho rằng lợi thế của người trẻ chính là AI, vốn ngoại ngữ và tri thức phong phú.

Với tất cả những lợi thế đó, theo Aqilah, thế hệ trẻ ASEAN sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển và hội nhập trong khu vực, thúc đẩy tiến bộ công nghệ, tăng cường kết nối và tăng trưởng kinh tế. Sự tham gia tích cực của người trẻ vào các nền tảng khu vực và toàn cầu sẽ tăng cường tiếng nói và ảnh hưởng của ASEAN, đóng góp vào bản sắc khu vực gắn kết và năng động hơn.

Maysaa cho rằng người trẻ sẽ đóng vai trò chủ đạo trong việc thúc đẩy hợp tác kinh tế, văn hóa, chính trị giữa các nước. Đồng thời, sự sáng tạo và kỹ năng số của người trẻ sẽ tìm ra các giải pháp mới giúp thúc đẩy hội nhập kinh tế, phát triển bền vững. Còn theo Ricoh, với những thế mạnh sẵn có của mình, người trẻ có thể thúc đẩy ASEAN đạt đến mức độ hội nhập như một thể thống nhất.

Còn Bình Nhi tin tưởng vào sức mạnh tiếng nói của người trẻ và những tri thức của họ sẽ góp sức vào quá trình thực hiện chính sách và chiến lược của ASEAN. Đồng thời, người trẻ có thể trở thành những lãnh đạo thực sự tiềm năng khi tham gia vào các mô hình Liên Hiệp Quốc để tạo ra những tác động thúc đẩy chính sách cho giới trẻ trong khu vực ASEAN.

Các đại diện cho thế hệ trẻ ASEAN không chỉ mơ ước về một khu vực hội nhập và phát triển hơn mà còn mong muốn được đóng góp xây dựng tương lai.

"Trong bức tranh tương lai của ASEAN, chúng tôi ủng hộ nhiệt thành cho những người trẻ. Trong thời điểm này, chúng ta có thể cổ vũ họ bằng cách cung cấp cho họ kiến thức và tiếng nói ủng hộ đúng đắn", Chareese và Ly-An bày tỏ.

Phóng viên Nathaphob lại kỳ vọng vào cú bắt tay mạnh mẽ hơn, đặc biệt là trong lĩnh vực báo chí. Anh cho rằng sự hợp tác, trao đổi thông tin có thể đưa con người đến gần nhau hơn và phát triển trong nhiều chủ đề cùng quan tâm.

Lim thì đề cao tầm quan trọng của các tổ chức kết nối thanh niên. "Nhiều người bạn của tôi đang làm việc trong các tổ chức thanh niên liên quan đến ASEAN. Điều quan trọng là thuyết phục những người có thẩm quyền để hỗ trợ cho những sáng kiến và nỗ lực này.

Chẳng hạn, buổi thảo luận ngày hôm nay là cơ hội để chia sẻ quan điểm, giúp lan tỏa tiếng nói và thu hút sự ủng hộ từ các nhà hoạch định chiến lược cho những nỗ lực mà chúng ta theo đuổi", anh nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, Bunheng cho rằng những buổi chia sẻ là nền tảng tốt đ