Mổ thức tỉnh cứu người đột quỵ sau 36 giờ

Chị Linh, 40 tuổi, đột quỵ xuất huyết não, liệt nửa người, khối máu tụ trải dài bán cầu não, được bác sĩ dùng robot mổ thức tỉnh.

Người bệnh được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM sau hơn 36 tiếng đột quỵ xuất huyết não, tình trạng tri giác kém, liệt nửa người bên trái, huyết áp 173/95. Kết quả chụp MRI cho thấy khối máu tụ khoảng 60 ml choán chỗ và chèn ép mô não diện rộng.

Ngày 18/10, ThS.BS.CKII Chu Tấn Sĩ, Trưởng khoa Phẫu thuật Thần kinh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, cho biết khối máu tụ trải dài từ phía trước ra phía sau bán cầu não phải bệnh nhân, tác động lên nhiều bó sợi thần kinh xung quanh. Bác sĩ cho rằng bệnh nhân dù đã qua giờ "vàng" cấp cứu đột quỵ xuất huyết não (khoảng trong vòng 8 giờ đầu) nhưng vẫn còn khả năng cứu chữa bằng phẫu thuật loại bỏ khối máu tụ.

Tuy nhiên, theo bác sĩ Tấn Sĩ, nếu đường mổ đi từ phía trước của bán cầu não thì khó tiếp cận với khối máu tụ phía sau và ngược lại. Ê kíp chọn cách tìm đường mổ trung gian giữa khối máu tụ phía trước và phía sau. Người bệnh được mổ thức tỉnh bằng robot mổ não Modus V Synaptive ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) kết hợp kính vi phẫu thế hệ mới.

Khác với mổ gây mê toàn thân, phương pháp mổ thức tỉnh giúp bác sĩ tương tác được với bệnh nhân ngay trong lúc mổ nhằm trực tiếp kiểm tra, đảm bảo đường mổ không làm tổn thương các vùng chức năng thần kinh tương ứng. Ví dụ, khi mổ vào vùng não chịu chức năng vận động, bác sĩ yêu cầu người bệnh cử động để trực tiếp đánh giá tính an toàn. Nhờ đó hạn chế tối đa di chứng cho người bệnh. Phương pháp này còn giúp bệnh nhân tránh biến chứng có thể gặp của đặt nội khí quản, tránh viêm phổi, nhiễm trùng.

Các bác sĩ mổ mô phỏng trước trên phần mềm chuyên dụng của robot, chọn vị trí mở hộp sọ, đường mổ tiếp cận khối máu tụ theo rãnh vỏ não vùng trán bên phải. Đường mổ này giúp tiếp cận toàn diện khối máu tụ cả phía trước và phía sau, đồng thời đi song song nên không cắt vào các bó dẫn truyền thần kinh.

Các bác sĩ mổ thức tỉnh cho bệnh nhân. Ảnh: Bệnh viện cung cấp

Dựa trên đường mổ mô phỏng, robot dẫn đường các bác sĩ lấy hết toàn bộ khối máu tụ, giải áp vùng mô não tổn thương, loại bỏ vị trí vỡ mạch máu não.

Bác sĩ Tấn Sĩ cho biết sau khi cầm máu, não bệnh nhân bắt đầu xẹp xuống, hết phù, hết tăng áp lực nội sọ, tạo điều kiện cho các mô não dần hồi phục.

Sau mổ, người bệnh phục hồi tốt, tỉnh táo, vết mổ khô và sạch. Do khối máu tụ nằm trải dài trong thời gian lâu nên tình trạng liệt nửa người bên trái chưa hồi phục.

Người bệnh được theo dõi, điều trị phục hồi, tập vật lý trị liệu tích cực để tránh teo cơ bên trái, không bị cứng khớp. Nếu vùng não chi phối vận động nửa người bên trái được tái tưới máu, khả năng hồi phục cao trong thời gian tới.

Người bệnh cũng được kiểm tra, đánh giá toàn diện để tránh tăng huyết áp. Nếu không kiểm soát tốt huyết áp, nguy cơ đột quỵ xuất huyết não tái phát, gây biến chứng nguy hiểm.

Bác sĩ Tấn Sĩ cho biết thời gian "vàng" cấp cứu các ca đột quỵ xuất huyết não là trong vòng 8 giờ đầu hoặc càng sớm càng tốt. Khi đó, khối máu tụ chưa sản sinh quá mức độc tố gây hại tế bào não. Quá trình phân hủy các tế bào cũng chưa trải qua quá lâu, chưa ảnh hưởng quá nhiều đến các vùng não lân cận và gây biến chứng nghiêm trọng.

Tuy vậy, tùy thuộc vào thời điểm bệnh nhân được đưa đến bệnh viện, thời gian cấp cứu đột quỵ xuất huyết não có thể mở rộng lên 24 giờ hoặc muộn hơn nữa. Cấp cứu càng sớm thì hiệu quả phục hồi càng cao, hạn chế càng nhiều di chứng và ngược lại.

Trường Giang

* Tên người bệnh đã được thay đổi